Translation - Μετάφραση

Translation Assistance => Greek monolingual forum => Γλωσσικά Σημειώματα => Topic started by: spiros on 06 Mar, 2006, 23:10:51

Title: Κάθισα ή κάθησα; Κάθισα, και μόνο κάθισα
Post by: spiros on 06 Mar, 2006, 23:10:51
Από το «κάθομαι» της δημοτικής δεν μπορεί να υπάρχει τύπος «κάθησα» στη μεσοπαθητική. Θα έπρεπε να είναι καθήθηκα. Το ότι υπάρχει ρήμα «κάθημαι» της καθαρεύουσας δεν δικαιολογεί κάποιον αόριστο «εκάθησα». Στα αρχαία, θα δικαιολογούνταν τύποι «εκαθησάμην» (βλ. και μέλλοντα «καθήσομαι») ή «εκάθην». Ο τύπος «εκάθησα» θα ήταν από κάποιο ενεργητικό ρήμα. Δείτε το ίστημι-ίσταμαι. Στο μέσο «ίσταμαι» ο αόριστος είναι «εστησάμην» και β' αόριστος «έστην». Το «έστησα» είναι αόριστος του ενεργητικού «ίστημι».

Το «κάθημαι» δεν έχει αόριστο επισήμως. Απλώς ο λαός χρησιμοποιούσε το «κάθισα» και οι καθαρευουσιάνοι το έγραψαν με -η- για να δικαιολογήσουν ανύπαρκτη σχέση με το «κάθομαι». Ωστόσο, όπως το «ίστημι» (και σήμερα το «στήνω») δίνει «έστησα», αντιστοίχως το /ekathisa, kathisa/ είναι τύπος της ενεργητικής, άρα του «καθίζω», άρα το «κάθομαι» δανείζεται τον τύπο της ενεργητικής και πρέπει να γράφουμε «κάθισα» και στις δύο περιπτώσεις.

Ενδιαφέρον έχει και η μετοχή: λέμε ακόμα «καθήμενοι (http://www.google.com/search?sourceid=navclient&ie=UTF-8&rls=GGLG,GGLG:2005-52,GGLG:en&q=%CE%BA%CE%B1%CE%B8%CE%AE%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF%CE%B9)» (από το «κάθημαι») και στη δημοτική «καθισμένοι» (από το «καθίζω»).

[Σημείωμα του Νίκου Λίγγρη μετά από σχετική συζήτηση (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=2478.0)]
[Επιστροφή στα περιεχόμενα των Γλωσσικών Σημειωμάτων (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=696.msg2729#msg2729)]