Translation - Μετάφραση

Favourite texts, movies, lyrics, quotations, recipes => Favourite Poetry => Favourite Music and Lyrics => Poetry of Thessaloniki => Topic started by: wings on 13 Jan, 2008, 15:47:45

Title: Ζωή Σαμαρά
Post by: wings on 13 Jan, 2008, 15:47:45
Ζωή Σαμαρά

(https://www.translatum.gr/forum/proxy.php?request=http%3A%2F%2Fimg118.imageshack.us%2Fimg118%2F8767%2Fsamarak.jpg&hash=fc6b9b808838acbe7ba16236d574b665b5ddfb0e)

Γεννήθηκε το 1935 στην Κάρπαθο και ζει στη Θεσσαλονίκη. Είναι ομότιμη καθηγήτρια του ΑΠΘ και διδάσκει, σε μεταπτυχιακό επίπεδο, Θεωρία της Λογοτεχνίας και του Θεάτρου. Έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Έχει μεταφράσει ποίηση από και προς τα Γαλλικά.

Ποιητικές συλλογές:
«Για την Μαρία», εκδ. Κώδικας, Θεσσαλονίκη, 1991
«Ημέρες αβροχίας», εκδ. Τραμ, Θεσσαλονίκη, 1994
«Το πέρασμα της Ευρυδίκης», εκδ. Νέα Πορεία, 1997
«Λεξίδια ή Τα λόγια περίσσεψαν», 2006
«Είδα τις λέξεις να χορεύουν», εκδ. Γκοβόστη, 2015

Μελέτες:
«The Comic Element of Montaigne's», 1970
«Le Règne de Cronos», 1983
«Προοπτικές του κειμένου», 1987
«Υπόκριση θεατρικού λόγου», 1996
«Τα άδυτα του σημείου», 2002
«Ο κατοπτρισμός τού άλλου κειμένου / Le discours speculaire ou Meduse revisitee», 2003

Ανθολογία:
«Φωνή από την άλλη ακρογιαλιά, Μίλτος Σαχτούρης», 1997

Ανθολογημένα ποιήματα:


Συνεντεύξεις της Ζωής Σαμαρά:


[ Επιστροφή στο ευρετήριο της ανθολογίας «Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα» (https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=9084.0) ]
Title: Ζωή Σαμαρά, Ηλακάτη
Post by: wings on 10 Jul, 2008, 16:47:32
Ζωή Σαμαρά, Ηλακάτη

Κλώθει το μετάξι της ημέρας
ξετυλίγει την κλωστή της νύχτας
κόβει το νήμα της αυγής

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997)
Title: Ζωή Σαμαρά, Non vox erat
Post by: wings on 30 Aug, 2008, 21:34:06
Ζωή Σαμαρά, Non vox erat

Σε είδα να καθρεφτίζεσαι στο νερό που κυλούσε
Ήσουνα η νύμφη Ηχώ που ξέφυγε από τις φυλλωσιές του αθώρητου δάσους
Περίμενες τον Νάρκισσο να αναδυθεί κρατώντας το είδωλό του
Κι εκείνος κοίταξε βιαστικά        έγραψε δυο στίχους στο νερό
και χάθηκε

Πήρες τους στίχους      τους μελοποίησες
κι έψαξες στα βαθιά να βρεις με τη λύρα σου το είδωλο μιας ιδέας
σαν να μην είχες ποτέ σάρκα και οστά

Σε είδα από μακριά
θέλησα να φτάσω στο νερό
μα εσύ κολυμπούσες μέσα στον καθρέφτη
Κράταγες στα χέρια σου όσα δεν μπορώ ποτέ να ονειρευτώ
γιατί δεν είμαι παρά μια σκιά
αυτής που θαρρεί πως γράφει

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997)
Title: Ζωή Σαμαρά, Ανδρόγυνον
Post by: wings on 05 Sep, 2008, 20:13:35
Ζωή Σαμαρά, Ανδρόγυνον

Ορφέας και Ευρυδίκη

είσαι μαζί
το όμμα που βλέπει
και το σώμα που χάνεται
Μόνος
δε θα κατέβαινες ποτέ
στα τρίσβαθα του Άδη
Μόνη
δε θα γινόσουνα ποτέ
ανείπωτο τραγούδι
Διαλύεσαι στον άνεμο όπως ο ήχος του φεγγαριού
συνθέτεις μελωδία πρωτάκουστη

Τι κι αν με το πέρασμά της γεννιέσαι
Τι κι αν με τη ματιά του χάνεσαι

Είσαι η πρώτη διαλογή των άστρων

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997)
Title: Ζωή Σαμαρά, Το ξύπνημα της Γαλάτειας
Post by: wings on 26 Sep, 2008, 13:59:09
Pygmalion and Galatea 2.5D & Morph (http://vimeo.com/11188176)

Πυγμαλίων και Γαλάτεια

Ζωή Σαμαρά, Το ξύπνημα της Γαλάτειας

Ταξίδευε με δέος στην ανήλια χώρα
πίσω της η περίλαμπρη Γη ακολουθούσε
πέπλο και σάβανο
ραμμένα από τον ίδιο τεχνίτη

Μην κοιτάς
άκου
ο λόγος είναι πιο ισχυρός από την κίνηση των χεριών του
το σώμα επιθυμεί
ο λόγος ποιεί
κι η εικόνα γεννιέται
βαθιά
μέσα στα μάτια της λέξης
Το φως-Πυγμαλίων λατρεύει τα χρώματα της πεταλούδας
κι εκείνη του ανταποδίδει τη φλόγα του σε μεγεθυντικό καθρέφτη

Ξέφυγε μια στάλα ζωή από το δισκοπότηρο του ιερέα της Εκάτης
με μιας ξεχείλισαν οι γαλαξίες
χαμογέλασε η αγαλμάτινη θεά
Ανάσταση νεκρών προφήτεψε τότε ο σοφός ιερέας
τελετουργική μετάβαση στη χώρα των ζωντανών
Ποιοι ζωντανοί; Ποια χώρα;

Αφήστε τα πόδια μου ν’ αγγίξουν τη γη

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997)
Title: Ζωή Σαμαρά: Ηχώ I
Post by: wings on 11 Oct, 2008, 18:39:12
Ζωή Σαμαρά: Ηχώ I

Σε είδα στο όνειρό μου
Καθόσουν σε ένα θρόνο ασημένιο
η Νύχτα ακολουθούσε τη Νύχτα
κι εσύ διάβαζες με μάτια λαμπερά
το κρυφό βιβλίο των άστρων

Σε είδα στο όνειρό μου
Σύρθηκα λέει κοντά σου
στα πόδια του θρόνου
κι εσύ πέταξες σαν αναλαμπή
στον άλικο ουρανό

Με είδες στο όνειρό σου
Καλούσα λέει σε βοήθεια
άγγελο περαστικό
μα ήταν βαριά τα πόδια μου
κι ο άγγελος μικρός

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997)
Title: Ζωή Σαμαρά, Οὐκ ἔστιν ἐν τῇ πόλει
Post by: wings on 16 Jan, 2009, 18:07:09
Ζωή Σαμαρά, Οὐκ ἔστιν ἐν τῇ πόλει

Είδε τον εαυτό του στο ρέμα και μας ρώτησε
η εικόνα αυτή ποιον αγαπά           για ποιον υπάρχει
ποιον απειλεί;
Δεν καταλάβαινε γιατί
να είχε γίνει κατ’ εικόνα και ομοίωσίν του
Δεν ήταν Θεός           δεν είχε δημιουργήσει           Κι όμως
η εικόνα ήταν εκεί           ερωτική           απειλητική
φευγάτη

Σκέφτηκε τότε μήπως ήταν ποιητής
μήπως σμίλευε τη φωτιά και τον αέρα
μήπως ποιούσε λέξεις με το εφήμερο

Ποιητή           σ’ έχουν διώξει από πόλεις και ουτοπίες
Έχουν τόσα ειπωθεί για σένα από εσένα
όλα εκτός από αυτό που είναι κρυμμένο στη ματιά σου
Απ’ όλους εμάς           μόνος εσύ           αφήνεις την εικόνα σου
να σε δημιουργήσει

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997)
Title: Ζωή Σαμαρά, Το τραγούδι της Νύχτας
Post by: wings on 13 Jun, 2009, 23:06:47
Ζωή Σαμαρά, Το τραγούδι της Νύχτας

Η Σελήνη έκρυψε το πρόσωπό της
Σκέπασε τον Ενδυμίωνα με μια λευκή δαντέλα
Την είχε υφάνει με όλη την υπομονή που δίνει η Νύχτα

Κι όμως δεν ήτανε αυτό το ποίημα που θέλησε να γράψει
Πάνω στο χαρτί έμοιαζε σώμα και ύλη
Είχε χάσει τη γοητεία τού φευγαλέου
Να το έσβηνε με μια κίνηση
με μια αχτίδα από το δάνειο φως της

Κι ο Ενδυμίων χαμογελούσε
είχε ξεφύγει από το βλέμμα της
όμμα ανέσπερο
Τρόμαξε την Ευρυδίκη
καθώς εκείνη περνούσε δήθεν αδιάφορη
από τη Νύχτα στο φως της Ημέρας

Κι ο Ενδυμίων τώρα τραγουδούσε
«Η Σελήνη χάνεται κάθε πρωί
το ποίημα μένει πάντα νέο»

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997)
Title: Ζωή Σαμαρά, Για την Μαρία (1)
Post by: wings on 29 Sep, 2009, 23:26:46
Μαρία - Καίτη Μπελίντα - YouTube (https://www.youtube.com/watch?v=NyNmEgIrfRg)

Γιώργος Μουζάκης & Κώστας Νικολαΐδης, Μαρία
(με την Καίτη Μπελίντα / πρώτη εκτέλεση το 1953)


Ζωή Σαμαρά, Για την Μαρία

1


Μαρία
Όλη την ομορφιά που μπόρεσα να συλλάβω
τη ζωγράφισα στο πρόσωπό σου
Όλα τα ποιήματα που ήθελα να γράψω
έγιναν ένα ποίημα      εσύ
Έλαμπες και το σπίτι έμοιαζε πηγή φωτός
Τραγουδούσες κι ο άνεμος γινόταν μελωδία
Περπατούσες κι η Γη λικνιζόταν στο ρυθμό σου
Τώρα είσαι αστέρι και φωτίζεις τους ταξιδιώτες του σύμπαντος
είσαι μελωδία και δίνεις ρυθμό στο άπειρο
Κι εγώ ταπεινή ταξιδιώτισσα     που δεν αξιώθηκα ακόμη να σ’ ακολουθήσω
σου στέλλω αυτούς τους στίχους να τους μελοποιήσεις
Μόνο εσύ μπορείς να κάνεις τα λόγια ποίηση
να τα μετατρέψεις σε ήχο   κίνηση και φως
για να σημάνουν

28-10-1990

Από τη συλλογή Για την Μαρία (1991)


Η συλλογή αυτή γράφτηκε για τη νεαρή αδικοχαμένη κόρη της ποιήτριας και είχε κυκλοφορήσει χωρίς όνομα συγγραφέα.
Title: Ζωή Σαμαρά, [Γράφω...]
Post by: wings on 11 Jan, 2010, 00:18:17
ELENI KARAINDROU-ETERNITY THEME - YouTube (https://www.youtube.com/watch?v=MtwSy3eUya4)

Ελένη Καραΐνδρου, Eternity theme (από τη μουσική της ταινίας Μια αιωνιότητα και μια μέρα (1998) του Θόδωρου Αγγελόπουλου)

Ζωή Σαμαρά, Άτιτλο (Γράφω...)

Γράφω

χαράζω με μαύρα γράμματα
το όνομά μου
σε λευκή ταφόπετρα

παλεύω την αιωνιότητα της γραφής
με τη δική μου φευγαλέα υπόσταση
θραύω
μέσα στα χέρια μου
την ανέκφραση του λόγου

σκάβω βαθιά μέσα στην
πέτρα
μ’ αυτά τα χέρια
που αύριο κληρονομούν
την ακινησία της

γράφω

Δημοσιευμένο στο περιοδικό νέα πορεία, τεύχος 530-533 (Απρίλιος-Ιούνιος 1999)

Πηγή: http://genesis.ee.auth.gr/dimakis/neapor/530-532/6.html
Title: Ζωή Σαμαρά, Αμίλητο νερό
Post by: wings on 14 Mar, 2010, 00:04:13
https://www.youtube.com/watch?v=1JWRkneMCII

Μίνως Μάτσας & Ισαάκ Σούσης, Αμίλητο νερό
(τραγούδι: Χάρις Αλεξίου / από την ταινία Σκλάβοι στα δεσμά τους (2009) του Τώνη Λυκουρέση)


Ζωή Σαμαρά, Αμίλητο νερό

Ο ήλιος ήταν πιο δυνατός απ’ την αγάπη μου
Η πέτρα έσκαζε χωρίς μια λέξη θεϊκή
το χώμα άνοιγε στα δυο χωρίς μιλιά
και το νερό κυλούσε μέσα σε βουβά ρυάκια

Η αγάπη μου ήταν πιο δυνατή από τον Ήλιο
Πλησίαζε ο Ίκαρος περίεργα τη Γη
έσβηνε ο Φαέθων τη φλόγα του στον ποταμό Ηριδανό
κι εγώ γελούσα μες στις φωτιές του Αϊ-Γιάννη

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997)
Title: Ζωή Σαμαρά, Η κόρη του Οδυσσέα
Post by: wings on 03 Jul, 2010, 22:23:52
MARIA SOULTATOU - ΙΘΑΚΗ - ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ - YouTube (https://www.youtube.com/watch?v=se41Gl7inhE)

Νίκος Παπακώστας, Ιθάκη
(τραγούδι: Μαρία Σουλτάτου / δίσκος: Μυστικός εσπερινός (2007))


Ζωή Σαμαρά, Η κόρη του Οδυσσέα

Κοίταζε τον Ουρανό που την κοιτούσε με μάτια
τυφλά απ’ το περίσσιο φως το προγεγεννημένο
Περνούσε μέσα από αχτίνες
κατακερματισμένες
τα μάτια της άκουγαν
ναι άκουγαν
την αρμονία του φωτός
να ψιθυρίζει γνώριμα τραγούδια
σε νότες άγνωστες        λατρευτικές

Οι Σειρήνες σώπασαν
μπροστά στην κόρη τ’ Ουρανού
καθώς εκείνη έβλεπε το σύμπαν να σπαράζει
μέσα στα μάτια του πρωτόγονου πατέρα της

Η Ιθάκη καρτερούσε στην αγκαλιά του χρόνου
ζούσε στον αργαλειό τα όνειρά της
κεντούσε λέξεις χιλιοειπωμένες
που όμως ποτέ δεν είχαν ειπωθεί
Κι η κόρη κατακτούσε τις πέντε θάλασσες
ναύτης μαζί και νέα γοργόνα
ρωτούσε αν επέστρεψε ο Οδυσσέας

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997)
Title: Ζωή Σαμαρά, Αριάδνη
Post by: wings on 06 Nov, 2010, 15:09:57
https://www.youtube.com/watch?v=suOCzW2Z7rI

Νίκος Καββαδίας & Μιχάλης Τερζής, Αριάδνη στη Νάξο
(τραγούδι: Κώστας Καράλης / δίσκος: Τραγούδια της θάλασσας (1983))


Ζωή Σαμαρά, Αριάδνη

Ξεκίνησε για ένα άλλο ταξίδι
εκείνο που δεν έκανε ποτέ
Το είχε αφήσει χαραγμένο στα όνειρα
των παιδικών της χρόνων
Πήρε το δρόμο
τον ανηφορικό     τον μόνο που ήξερε
κι ήταν πια ανάλαφρη
χωρίς αποσκευές
έτοιμη για το ξεκίνημα
Είπε πως όλα είναι τέλεια
γι’ αυτό όλα τελειώνουν
Αν βρισκόταν στην άκρη του ονείρου
θα άνοιγε την πόρτα
αυτήν που δεν μπόρεσε ποτέ να κλείσει
Θα έπεφτε         θα ανέβαινε         τι άραγε;
Ήξερε τι την περιμένει;
Η ζωή είναι όνειρο
Ε όχι
όχι
το όνειρο είναι ζωή
Πασιφάη με τον Μινώταυρο στα σπλάχνα της
Κι η Αριάδνη να κόβει το μίτο και να ψάχνει το δικό της Διόνυσο
ο μεγάλος Θησέας να τα εγκαταλείπει όλα για μια Φαίδρα
Κι ο Μινώταυρος μόνος
να φοβάται κρυμμένος στο λαβύρινθο

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997)
Title: Ζωή Σαμαρά, Καιρός του σιγάν
Post by: wings on 12 May, 2011, 16:52:33
The Sound of Silence (Original Version from 1964) - YouTube (https://www.youtube.com/watch?v=4zLfCnGVeL4)

Paul Simon, The sounds of silence
(Paul Simon & Art Garfunkel /album: Wednesday Morning, 3 AM. (1964))


Ζωή Σαμαρά, Καιρός του σιγάν

Από τα βάθη του χρόνου
η έρημος ακολουθεί τα βήματά μας
Πήρε το λόγο     τον έσπειρε στην άμμο
πήρε τη σιωπή     τη φύτεψε στην όαση

Μην κλαις για το νερό που χάθηκε
τα δάκρυα σβήνουν τη γραφή σου στην άμμο
Η όαση είναι δώρο της ερήμου
κι η ποίηση είναι κόρη της σιωπής

Από τα βάθη της ερήμου
ο χρόνος ακολουθεί τα βήματά μας.
Πήρε την άμμο τη φύτεψε στο λόγο
Φωνή άφρονος βοούσε στην όαση

Από τη συλλογή Ημέρες αβροχίας (1994)
Title: Ζωή Σαμαρά, Άμπελος η αλλοτρία
Post by: wings on 23 Oct, 2013, 13:59:24
https://www.youtube.com/watch?v=TxVtht0xJ3g

Δημήτρης Λάγιος & Μιχάλης Μπουρμπούλης, Ο Αϊ-Λαός (http://thepoetsiloved.wordpress.com/2011/03/12/kostas-papadopoulos-o-ai-laos-dimitris-lagios-mihalis-bourboulis-sotiria-bellou-%CE%BF-%CE%AC%CE%B7-%CE%BB%CE%B1%CF%8C%CF%82-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%AE%CF%84%CF%81%CE%B7%CF%82-%CE%BB%CE%AC%CE%B3%CE%B9/)
(τραγούδι: Σωτηρία Μπέλλου & χορωδία / δίσκος: Ο Αϊ-Λαός (1983))


Ζωή Σαμαρά, Άμπελος η αλλοτρία

Πώς έγινες αγνώριστος λαέ
Ο Όμηρος ο Αλέξανδρος ο Σοφοκλής
σε φύτεψαν άμπελον καρποφόρον
Έσπειρες τον σίτον σου σε ημέρες αβροχίας
σκόρπισες τα πλούτη σου σε λαούς των ερήμων
αντάλλαξες μαζί τους είδωλα
φόρεσες τη χλαίνη της μωρίας
γονάτισες ευλαβικά μπροστά σε ανούσιους θεούς

Άφρονα λαέ
χαλκεύεις τα παρελθόντα
λησμονείς τα μέλλοντα
εγκαταλείπεις τις κόρες σου
την Ιλιάδα την Αλεξάνδρεια την Αντιγόνη
θρηνείς στο σκλαβοπάζαρο των συμφερόντων
εκλιπαρείς μια στάλα μνήμη
ενώ σφίγγεις στη μέση σου τον γόρδιο δεσμό της λήθης

Ας τραγουδήσει ο Όμηρος την μήνιν των προγόνων σου
ας πολιτίσει ο Αλέξανδρος πιο μακρινές ηπείρους
κι ας στείλει ο Σοφοκλής τον Κρέοντα να σε καταδικάσει

Από τη συλλογή Ημέρες αβροχίας (1994)
Title: Ζωή Σαμαρά, Για την Μαρία (17)
Post by: wings on 26 Dec, 2014, 00:23:30
Ζωή Σαμαρά, Για την Μαρία

17


Θυμάσαι;
με μάλωνες
με νουθετούσες

Επειδή κάπου διάβασες μου έλεγες
πως ο κόσμος είναι ένα βιβλίο
νόμισες πως τα βιβλία είναι ζωή
Μην την αφήνεις να κυλά μέσα απ’ τα χέρια σου
Τρέξε να την προλάβεις
Τρέξε μαζί της στους αγρούς να κυνηγάτε πεταλούδες
Τι είναι η ζωή;
ένα λουλούδι που αγαπάμε
ένα άγγιγμα  ένα βλέμμα


Κι όμως  Μαρία μου  είχα δίκιο
Ζωή βιβλίο
και τα δυο είναι από χαρτί
που σχίζεται
που πετά με τον απαλό άνεμο
σαν πεταλούδα
σαν λουλούδι
σαν άνθρωπος

13-1-1991

Από τη συλλογή Για την Μαρία (1991)


Η συλλογή αυτή γράφτηκε για τη νεαρή αδικοχαμένη κόρη της ποιήτριας και είχε κυκλοφορήσει χωρίς όνομα συγγραφέα.