Ο τελευταίος βασιλιάς της Σκοτίας

[stathis]

Εξαιρετική ταινία, παρά τις επιμέρους αδυναμίες της. Είχα την τύχη να τη δω χωρίς να γνωρίζω τίποτα για τον Αμίν, οπότε αυτή τη φορά δεν μπήκα στο τριπάκι "τι είναι αλήθεια και τι μυθοπλασία". Να αναφέρω επιγραμματικά την εντυπωσιακή (τουλάχιστον) ερμηνεία του Φόρεστ Γουίτακερ, τη θαυμάσια φωτογραφία με τον κόκκο και τα πειραγμένα χρώματα, την όσο πρέπει κουνημένη κάμερα, τα γκρο πλαν, το κοφτό μοντάζ, την πολύ ωραία μουσική. Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω έδινε έναν έντονο αισθησιασμό (με την ευρύτερη έννοια) στην ταινία.

Αν βρήκα μια αδυναμία, είναι ότι προς το τέλος η ταινία καταφεύγει σε πιο συμβατικές σεναριακές λύσεις. Θα προτιμούσα να κορυφωθεί η ένταση μέσω των κοινωνικών εξελίξεων και όχι με τις προσωπικές περιπέτειες του ήρωα. Είναι γεγονός ότι το πολιτικοκοινωνικό πλαίσιο περιγράφεται μάλλον συνοπτικά και σχηματικά. Από την άλλη όμως, τι να πρωτοπεί μια ταινία σε δύο ώρες;

[inertia]

Αυτή η ερμηνεία του Γουιτάκερ κατάφερε επιτέλους να τον ξεκολλήσει από την καριέρα σε ρόλους καλοκάγαθου γίγαντα... κατάφερε να δημιουργήσει έναν ήρωα που ενώ έχει όλες τις προϋποθέσεις να τον αντιοπαθήσεις σε γοητεύει. Εκπληκτικός, όπως και ο Σκώτος β' πρωταγωνιστής.

[banned8]

Ο Φορεστάκος («άκος» τρόπος του λέγειν) έχει καταφέρει να τσιμπήσει φέτος τα περισσότερα βραβεία για τα οποία προτάθηκε, οπότε θα έχει ενδιαφέρον να δούμε αν θα τον τιμήσουν και στα Όσκαρ για το γεγονός ότι μόνο καλές δουλειές έχει κάνει μέχρι σήμερα.

[Αλ.]

Ακολουθεί κριτική για την ταινία απο το Δημ. Χαλιώτη. Όσοι θέλετε να τη δείτε χωρίς να γνωρίζετε τίποτα, κάντε σαν να μην τη διαβάσατε...

Βασισμένος στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Τζάιλς Φόντιν, ο βραβευμένος με Οσκαρ σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ «Αγγίζοντας το κενό», Κέβιν ΜακΝτόναλντ, προσπάθησε να φτιάξει περισσότερο μία ταινία-πορτρέτο του περιβόητου δικτάτορα της Ουγκάντα, Ιντι Αμιν Νταντά, παρά μία δημιουργία που θα μιλούσε για τα έργα και τις ημέρες του, το τυραννικό του καθεστώς και τα εκατοντάδες χιλιάδες θύματά του. Το σενάριο της ταινίας μπορεί να σκιαγραφεί μία ιστορική προσωπικότητα και να εμπεριέχει κάποια αληθινά περιστατικά, όπως η αεροπειρατεία του αεροσκάφους της Air France από την PLO, αλλά αποτελεί, κατά κύριο λόγο, καθαρό προϊόν μυθοπλασίας. Κι εδώ ακριβώς τίθεται το κρίσιμο ερώτημα. Μπορεί μέσα από την φανταστική ιστορία του Σκωτσέζου γιατρού Γκάριγκαν να σκιαγραφηθεί επαρκώς η παράνοια που χαρακτήριζε τη στυγνή δικτατορία του Αμιν ή μήπως αποδεικνύεται εξαιρετικά «λίγη»; Μάλλον το δεύτερο ισχύει.

Ο ΜακΝτόναλντ απέφυγε να δει το θέμα του από την καθαρά ιστορική και πολιτική του σκοπιά. Ίσως γιατί αν επιχειρούσε κάτι τέτοιο, θα αναγκαζόταν, θέλοντας και μη, να αναδείξει τη σκοτεινή ανάμειξη της Βρετανίας στην ανάληψη της εξουσίας από τον Αμιν στις αρχές της δεκαετίας του ΄70. Στην ταινία του οι Βρετανοί είναι απλοί παρατηρητές, που δεν ενημερώθηκαν εγκαίρως για τα εγκλήματα του Αμιν, λες και 9 χρόνια διακυβέρνησης δεν είναι αρκετά για να καταλάβεις τι γίνεται. Επιπλέον η συναισθηματική ιστορία που αναπτύσσεται ανάμεσα στον γιατρό και την πρώην γυναίκα του Αμιν μοιάζει εύκολη δραματουργική λύση για να σκιαγραφήσεις το προφίλ ενός αιμοσταγούς δικτάτορα και να οδηγήσεις την ταινία σου στην κορύφωση. Όπως και να �χει όμως η πρόθεση του ΜακΝτόναλντ ήταν σαφής. Δεν γυρίζει ένα πολιτικό θρίλερ, χρησιμοποιεί την εποχή απλώς ως background και εστιάζει στο πορτρέτο του Αμιν, επιχειρώντας να μην τον δαιμονοποιήσει χωρίς φυσικά να τον αθωώσει. Τώρα βέβαια, πόσο πρέπει να μας αφορά να βρούμε ελαφρυντικά σ� έναν παράφρονα εθνικιστή τύραννο που αυτοαποκαλούνταν «αφέντης όλων των ζώων της γης και των ψαριών της θάλασσας» και ευθύνεται για τις μαζικές δολοφονίες σχεδόν μισού εκατομμυρίου ανθρώπων, είναι άλλο θέμα.

Όσον αφορά την ερμηνεία του Φόρεστ Γουίτακερ, το μεγάλο φαβορί για το φετινό Οσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου, είναι τυπικά οσκαρική, δηλαδή χαρακτηρίζεται από εξωστρέφεια, μιμητισμό και πειθαρχία, συστατικά που δεν μας δίνουν απαραίτητα μία πραγματικά σπουδαία ερμηνεία.

[stathis]

Η ταινία μιλάει για πολύ περισσότερα πράγματα από μια απλή περιπέτεια, ιδίως σε ό,τι αφορά την εξουσία, όπως το παραλήρημα του δικτάτορα ή την τυφλή λατρεία του ανθρώπων. Ναι, ήταν φοβερό το πορτρέτο του Αμίν χάρη στον Γουίτακερ, αλλά με τη βοήθεια της σκηνοθεσίας βέβαια. Από αυτή την άποψη, είναι μοναδικός ο τρόπος που εμφανίζεται στην ταινία ο Αμίν (όταν βγάζει λόγο στο χωριό), όπου πρώτα βλέπουμε την τρομερή φιγούρα του από πίσω και στο καπάκι γκρο πλαν στο πρόσωπό του (οκ, το ξέρω, το σινεμά δεν περιγράφεται...).
Όπως λέει και η Νατάσα, ο δικτάτορας ήταν ανθρώπινος, έως και γοητευτικός, και αυτό τον έκανε ακόμη πιο τρομακτικό. Όπως ακριβώς ο Χίτλερ στην Πτώση, ταινία που βλακωδώς κατηγορήθηκε ότι παρουσίαζε το "τέρας" ως άνθρωπο, λες και ο Χίτλερ δεν ήταν άνθρωπος αλλά το μωρό της Ρόζμαρι... (για να κλείσω το μάτι σε διπλανό νήμα)
Άλλο δυνατό σημείο της ταινίας η σκιαγράφηση της σχέσης γιατρού-δικτάτορα. (Και κάπου εδώ λέω να σταματήσω προς το παρόν...)

[yanna]

Όσον αφορά την ερμηνεία του Φόρεστ Γουίτακερ, το μεγάλο φαβορί για το φετινό Οσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου, είναι τυπικά οσκαρική, δηλαδή χαρακτηρίζεται από εξωστρέφεια, μιμητισμό και πειθαρχία, συστατικά που δεν μας δίνουν απαραίτητα μία πραγματικά σπουδαία ερμηνεία.

Δεν το έχω δει και σκοπεύω να το δω οπότε μόνο αυτή την παράγραφο έπιασε το μάτι μου. Μήπως τελικά εκεί που παλιά έδιναν τα Όσκαρ σε κουτσούς, τυφλούς, κουφούς και άλλους αναξιοπαθούντες τώρα πάνε στις μιμήσεις; Έχουμε Αμίν Νταντά από τη μία, Ελισάβετ από την άλλη, πέρισυ είχαμε Καπότε, Ρέι Τσαρλς και Κάθριν Χέμπορν, έχουν καταντήσει Όσκαρ για σωσίες. Και το λέω αυτό παρότι λάτρεψα την Χέλεν Μίρεν ως Ελισάβετ αλλά μήπως και η Πενέλοπε Κρουζ δεν ήταν υπέροχη ως πρωτότυπος χαρακτήρας; Δεν αμφιβάλλω ότι θα είναι καλός ο Γουίτακερ (κι εδώ που τα λέμε δεν έχω κάποια εικόνα στο μυαλό μου για τον Αμίν Νταντά που θα πρέπει να μιμηθεί) αλλά μήπως και ο ΝτιΚάπριο στο Ματωμένο Διαμάντι δεν ήταν εκπληκτικός; (αν και άκουσα πολλές γκρίνιες για την προφορά του, εγώ δεν πρόσεξα κάτι).

[σα(ρε)μαλι]

λες και ο Χίτλερ δεν ήταν άνθρωπος αλλά το μωρό της Ρόζμαρι...

Ολοι γνωρίζουν ότι το μωρό της Ρόζμαρι είναι ο Μητσοτάκης.

[Αλ.]

Αν η ταινία προσεγγίζει το επικό αριστούργημα του Oliver Hirschbiegel, τότε θα τη δω οπωσδήποτε...

[wings]

Κώστα, εμένα μου έκαναν τόση εντύπωση αυτά που γράφει ο Δ. Χαλιώτης, που ομολογώ ότι μετριάστηκε η διάθεσή μου να δω την ταινία. Εκτός αν τη δούμε σαν ταινία προσωπικής ερμηνείας του Φορεστάκου, αλλά και πάλι η περίπτωση Αμίν Νταντά δεν ήταν αστεία για να δούμε το θέμα τόσο «επιπόλαια».

[stathis]

Ο ΜακΝτόναλντ απέφυγε να δει το θέμα του από την καθαρά ιστορική και πολιτική του σκοπιά. Ίσως γιατί αν επιχειρούσε κάτι τέτοιο, θα αναγκαζόταν, θέλοντας και μη, να αναδείξει τη σκοτεινή ανάμειξη της Βρετανίας στην ανάληψη της εξουσίας από τον Αμιν στις αρχές της δεκαετίας του ΄70. Στην ταινία του οι Βρετανοί είναι απλοί παρατηρητές, που δεν ενημερώθηκαν εγκαίρως για τα εγκλήματα του Αμιν, λες και 9 χρόνια διακυβέρνησης δεν είναι αρκετά για να καταλάβεις τι γίνεται.

Στην ταινία αναφέρεται, έστω και χωρίς να αναλυθεί, ότι οι Βρετανοί βοήθησαν τον Αμίν να ανέβει στην εξουσία.

Επιπλέον η συναισθηματική ιστορία που αναπτύσσεται ανάμεσα στον γιατρό και την πρώην γυναίκα του Αμιν μοιάζει εύκολη δραματουργική λύση για να σκιαγραφήσεις το προφίλ ενός αιμοσταγούς δικτάτορα και να οδηγήσεις την ταινία σου στην κορύφωση.

Ακριβώς.

Τώρα βέβαια, πόσο πρέπει να μας αφορά να βρούμε ελαφρυντικά σ� έναν παράφρονα εθνικιστή τύραννο που αυτοαποκαλούνταν «αφέντης όλων των ζώων της γης και των ψαριών της θάλασσας» και ευθύνεται για τις μαζικές δολοφονίες σχεδόν μισού εκατομμυρίου ανθρώπων, είναι άλλο θέμα.

Σε καμία περίπτωση η ταινία δεν ψάχνει ελαφρυντικά, ούτε στρέφει τον θεατή προς αυτή την κατεύθυνση.

Όσον αφορά την ερμηνεία του Φόρεστ Γουίτακερ, το μεγάλο φαβορί για το φετινό Οσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου, είναι τυπικά οσκαρική, δηλαδή χαρακτηρίζεται από εξωστρέφεια, μιμητισμό και πειθαρχία, συστατικά που δεν μας δίνουν απαραίτητα μία πραγματικά σπουδαία ερμηνεία.

Επειδή και ο Νίκος έκανε λόγο για τα Όσκαρ, προσωπικά I couldn't care less για τον "θεσμό". Βρήκα φοβερή την ερμηνεία του Γουίτακερ ως έχει, και όχι με οσκαρικά κριτήρια (δεν ήξερα καν ότι έχει κερδίσει υποψηφιότητα).

[Αλ.]

Ολοι γνωρίζουν ότι το μωρό της Ρόζμαρι είναι ο Μητσοτάκης.

Το μωρό της Ροζμαρί ωχριά...

Και το λέω αυτό παρότι λάτρεψα την Χέλεν Μίρεν ως Ελισάβετ αλλά μήπως και η Πενέλοπε Κρουζ δεν ήταν υπέροχη ως πρωτότυπος χαρακτήρας;

Σε ποια ταινία, μήπως εννοείς του Αμενάμπαρ το "Open your eyes"; Όχι άλλο Πενέλοπε Κρουθ, όχι άλλο κάρβουνο...

[σα(ρε)μαλι]

Σε ποια ταινία, μήπως εννοείς του Αμενάμπαρ το "Open your eyes"; Όχι άλλο Πενέλοπε Κρουθ, όχι άλλο κάρβουνο.

Εννοεί το Βολβέρ, που ήταν εξαιρετική, σχεδόν αγνώριστη, old-school αλμαδοβαρική καρικατούρα.

[stathis]

Κώστα, εμένα μου έκαναν τόση εντύπωση αυτά που γράφει ο Δ. Χαλιώτης, που ομολογώ ότι μετριάστηκε η διάθεσή μου να δω την ταινία. Εκτός αν τη δούμε σαν ταινία προσωπικής ερμηνείας του Φορεστάκου, αλλά και πάλι η περίπτωση Αμίν Νταντά δεν ήταν αστεία για να δούμε το θέμα τόσο «επιπόλαια».

Μεταξύ σοβαρού κι αστείου: δηλαδή αυτά που έγραψα εγώ, φερ' ειπείν, δεν σου έκαναν καθόλου εντύπωση;
Βρίσκω κάπως άδικη και αυστηρή την κριτική αυτή (βλέπε σχόλιά μου παραπάνω). Οκ, μπορεί η ταινία να μην είναι πολιτική (επιλογή των δημιουργών), αλλά τουλάχιστον κρατάει έντιμη στάση απέναντι στα γεγονότα.

[wings]

Στάθη μου, μην το παίρνεις προσωπικά. Απλώς, στη δικιά μου γενιά η δικτατορία του Αμίν Νταντά ήταν πολλές φορές πρώτο θέμα στην επικαιρότητα και θα ήθελα μια ταινία για τον άνθρωπο αυτό να εμβαθύνει περισσότερο, αφού γυρίζεται τόσα χρόνια αργότερα.

[σα(ρε)μαλι]

δηλαδή χαρακτηρίζεται από εξωστρέφεια, μιμητισμό και πειθαρχία, συστατικά που δεν μας δίνουν απαραίτητα μία πραγματικά σπουδαία ερμηνεία.

Ας μου εξηγήσει κάποιος τι σημαίνει αυτό σε απλά ελληνικά, γιατί απ' όσο γνωρίζω ερμηνεία χωρίς μιμητισμό και πειθαρχία ,παύει να είναι ερμηνεία και γίνεται αυτοσχεδιασμός. Επίσης θεωρώ πάρα πολύ στερεοτυπική την αντίληψη ότι όλοι οι "κακοί" πρέπει να είναι εσωστρεφείς κάτι που παραπέμπει σ' έναν αφελέστατο ψυχολογισμό, όπως είπε και ο Στάθης.

Τέλος, αν δεν ήξερες ότι η κριτική του κυρίου αναφέρεται σε ταινία, θα μπορούσες να την μπερδέψεις και για βιβλιοκριτική - πέρα από την τελευταία αράδα - με την έννοια ότι μπορεί η λέξη ταινία  να αναφέρεται, αλλά η κριτική περιορίζεται αποκλειστικά στην αφήγηση. Και όποιος κριτικός κινηματογράφου πιστεύει ότι το Σινεμά είναι αφήγηση, καλύτερα ας αλλάξει επάγγελμα.