Τόλης Νικηφόρου

wings · 530 · 220238

wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Τόλης Νικηφόρου



Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1938. Τελείωσε το αμερικανικό κολέγιο Ανατόλια, φοίτησε για δύο χρόνια στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ και, τελικά, σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων. Εργάστηκε ως τραπεζικός υπάλληλος, αναλυτής συστημάτων και διαδικασιών και μεταφραστής-διερμηνέας στη Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα και στο Λονδίνο. Όταν επέστρεψε στην Θεσσαλονίκη, όπου και συνεχίζει να ζει, δούλεψε ως μελετητής-σύμβουλος επιχειρήσεων ως το 1999.

Ο ιστότοπος του ποιητή: Τόλης Νικηφόρου

Ποιητικές συλλογές:
«Οι άταφοι», 1966
«Αναρχικά», 1979
«Ο μεθυσμένος ακροβάτης», 1979
«Το μαγικό χαλί», 1980
«Με τη φωτιά στα μάτια» (συγκεντρωτική έκδοση των τριών προηγουμένων και της ανέκδοτης συλλογής «Ελεύθερος σκοπευτής»), 1982
«Ο πλοηγός του απείρου», 1986
«Ξένες χώρες», εκδ. Νέα Πορεία, 1991
«Το διπλό άλφα της αγάπης», εκδ. Νέα Πορεία, 1994
«Την κοκκινόμαυρη ανεμίζοντας της ουτοπίας», εκδ. Νέα Πορεία, 1997
«Χώμα στον ουρανό», εκδ. Νέα Πορεία, 1998
«Γαλάζιο βαθύ σαν αντίο», εκδ. Νέα Πορεία, 1999
«Ένα λιβάδι μέσα στην ομίχλη που ονειρεύεται», 2002
«Ο πλοηγός του απείρου, ποιήματα 1966-2002» (συγκεντρωτική έκδοση), εκδ. Νέα Πορεία, 2004
«Μυστικά και θαύματα, ο ανεξερεύνητος λόγος της ουτοπίας», εκδ. Μανδραγόρας, 2007
«Το μυστικό αλφάβητο», εκδ. Μανδραγόρας, 2010
«Μια κιμωλία στον μαυροπίνακα», εκδ. Μανδραγόρας, 2012
«ν’ ακούγεται από μακριά μια φυσαρμόνικα...» (32 ποιήματα για τη Θεσσαλονίκη (1966-2015)), εκδ. Μανδραγόρας, 2013
«Φωτεινά παράθυρα», εκδ. Μανδραγόρας, 2014
«ρίγος αιχμάλωτο στον ήχο της φωνής σου» (63 ποιήματα για τον έρωτα και την αγάπη (1966-2015)), εκδ. Μανδραγόρας, 2015
«φλόγα απ’ τη στάχτη», εκδ. Μανδραγόρας, 2017
«Ίχνη του δέους» (επιλεγμένα ποιήματα 1966-2017), εκδ. Ρώμη, 2018
«κόκκινες πηχτές σταγόνες», εκδ. Μανδραγόρας, 2019
«φαντάσματα», εκδ. Μανδραγόρας, 2020
«ανώνυμοι», εκδ. Μανδραγόρας, 2021
«συστατική επιστολή», εκδ. Μανδραγόρας, 2022
«Κασταλία πηγή (44 ποιήματα για το παιδί και την αθωότητα (1979-2021))», εκδ. Μανδραγόρας, 2022
«χειμωνιάτικος ήλιος (44 ποιήματα για το φως (1979-2022))», εκδ. Μανδραγόρας, 2022
«σαν τον πυράκανθο», εκδ. Μανδραγόρας, 2022
«η καταγωγή των ηφαιστείων», εκδ. Μανδραγόρας, 2023
«μια τρύπια δεκάρα», εκδ. Μανδραγόρας, 2023
«δακτυλικά αποτυπώματα», εκδ. Μανδραγόρας, 2024

Πεζογραφία:
«Αλμπατζάλ ή πώς βούλωσα τα μεγάφωνα» (διηγήματα), 1971
«Εγνατία οδός» (διηγήματα), εκδ. Νέα Πορεία, 1973
«Ονειροπολών εγκλήματα» (διηγήματα), 1976
«Τα μάτια του πάνθηρα» (διηγήματα), εκδ. Νέα Πορεία, 1996
«Νόστος» (διηγήματα), εκδ. Νέα Πορεία, 2000
«Η γοητεία των δευτερολέπτων» (μυθιστόρημα), εκδ. Νέα Πορεία, 2001
«Το κίτρινο περπάτημα στα χόρτα» (μυθιστόρημα), εκδ. Νεφέλη, 2005
«Η εξαίσια ηδονή του βιασμού» (μυθιστόρημα), εκδ. Νεφέλη, 2006
«Ο δρόμος για την Ουρανούπολη» (διηγήματα), εκδ. Νεφέλη, 2008
«Έρημο νησί στην άκρη τού κόσμου» (μυθιστόρημα), εκδ. Νεφέλη, 2009
«Αγνώστου Στρατιώτου» (διηγήματα), εκδ. Μανδραγόρας, 2016
«Από το τίποτα σαν θαύμα ξαφνικά – ιστορίες ποιημάτων», εκδ. Μανδραγόρας, 2018
«Η λέσχη της κόκκινης ή γαλάζιας αλεπούς» (διηγήματα), εκδ. Μανδραγόρας, 2020
 
Παραμύθια:
«Ένα παραμύθι για όλους», 1984
«Νόσιλκα», 1989
«Σοτοσαπόλ ο Χρυσοθήρας», 1996
 
Ανθολογημένα ποιήματα:


Συνεντεύξεις του Τόλη Νικηφόρου:

Στο Translatum έχουν δημοσιευτεί και πεζογραφήματα του Τόλη Νικηφόρου.


[ Επιστροφή στο ευρετήριο της ανθολογίας «Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα» ]
« Last Edit: 03 Mar, 2024, 20:52:43 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Τόλης Νικηφόρου, το χάραμα δεν έχει μνήμη

το χάραμα δεν έχει τραύματα και ουλές, δεν έχει μνήμη. δεν έλαμψε ποτέ πάνω από δάκρυα και χαμό, δεν φώτισε εκτελέσεις. γι’ αυτό σαν από θαύμα αστράφτει, και πάλι στην αιώνια εφηβεία του. λέει καλημέρα σας παιδιά, αγγίζει εδώ κι εκεί τα δέντρα, πιάνει κουβέντα με το αδέσποτο σκυλί. το χάραμα δεν έχει μνήμη. έχει μονάχα ένα βαθύ γαλάζιο φως και το απλώνει χωρίς δισταγμό πάνω στον κόσμο

Από τη συλλογή Ένα λιβάδι μέσα στην ομίχλη που ονειρεύεται (2002)
« Last Edit: 28 Jun, 2017, 15:08:08 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)



wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Τόλης Νικηφόρου: Άφυτος, 1

ανάμεσα σε δυο κόκκινες στέγες
το σιωπηλό πράσινο της συκιάς
διαλέγεται με τους κυματισμούς του γαλάζιου
ως τη θαμπή υπόνοια της μακρινής ακτής
ως το βάθος τ’ ουρανού που ψηλαφούν οι υδρατμοί
ως τις αστραφτερές ζωντανές ανταύγειες
που βασιλεύουν κάτω απ’ την επιφάνεια

λευκά πλεούμενα διασχίζουν το αόρατο φως
μαύρες σαΐτες διαγράφουν απροσδιόριστα σχήματα
πάνω από την επίκληση των δέντρων
πάνω από την πελεκημένη πέτρα
τρυφερή όπως το δέρμα και το άγγιγμα

στους λόφους αιωρούνται νότες
από τ’ αρχαία έγχορδα της παραλίας
όπως φόρεμα πολύχρωμο που θροΐζει στο χόρτο
ένα ξένος μαθαίνει να συλλαβίζει τη γαλήνη
ένα παιδί απλώνει τα παιχνίδια του στο χώμα

οι απαντήσεις βρίσκονται όπως πάντα εδώ
και χαμογελούν με καλοσύνη
σε χιλιάδες μάταια ερωτήματα

Από τη συλλογή Την κοκκινόμαυρη ανεμίζοντας της ουτοπίας (1997)
« Last Edit: 28 Jun, 2017, 15:08:50 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Την Άφυτο την πρωτογνώρισα γύρω στο 1976, την αγάπησα με την πρώτη ματιά και ήμουν εκεί για διακοπές πέρσι και πρόπερσι. Μιλάμε για έναν από τους ιστορικότερους και γραφικότερους παραδοσιακούς οικισμούς στην Ελλάδα.

Λίγα λόγια για όσους δεν ξέρουν την Άφυτο (και δεν ξέρουν τι χάνουν):


Σύντομη ιστορία της Αφύτου

Στο χώρο που απλώνεται η Άφυτος, φαίνεται από τους προϊστορικούς οικισμούς που επισημάνθηκαν στο σημερινό χωριό, υπήρξε συνεχής εγκατάσταση ανθρώπων από το 3000 π.Χ. περίπου. Αυτό σχετίζεται και με ολόκληρη τη Χαλκιδική, που μέχρι τα Αρχαϊκά χρόνια έχουμε διακίνηση διάφορων Θρακικών και Πελασγικών φυλών.

Από τον 8ο αιώνα και μετά έχουμε στην περιοχή εγκατάσταση αποίκων από την Εύβοια. Χαλκιδείς και Ερετριείς δημιούργησαν ένα μεγάλο αριθμό από μικρές αποικίες σ' ολόκληρη την περιοχή της Χαλκιδικής. Αυτή η μετακίνηση των πληθυσμών κράτησε περίπου μέχρι τον 6ο π.Χ. αιώνα. Σ' αυτά τα χρόνια πρέπει να τοποθετήσουμε και την ίδρυση της Αφύτου (Θουκιδίδης 4, 109). Τα αίτια της ίδρυσης της Αρχαίας πόλης πρέπει να αναζητηθούν στη φυσική οχυρότητα του τόπου, παράγοντας πολύ σημαντικός για την ίδρυση μιας αποικίας. Ο απόκρημνος βράχος από την πλευρά της θάλασσας θα την προστάτευε από θαλάσσιες επιθέσεις. Επίσης η μικρή λίμνη που υπήρχε μέχρι το 1963 και βρισκόταν πολύ κοντά στη θάλασσα, θα ήταν ένας μικρός όρμος και ένα μικρό φυσικό λιμάνι κατάλληλο για την προσόρμηση πλοίων.


Την αρχαία πόλη ο Στέφανος ο Βυζάντιος την αναφέρει με τα ονόματα: Αφύτη, Άφυτις, Άφυτος. Η ονομασία Άθυτος που επικράτησε στα νεότερα χρόνια, είναι φαινόμενο γλωσσολογικό (βλ. Αθηνά 45 σελ. 341 - γιοθύρι αντί γιοφύρι - βλ. Παντελίδη φωνητική 39). Κατά τον Στέφανο Βυζάντιο το όνομα το πήρε από «από Αφύτου τινός εγχωρίου».

Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς τη θεωρούν σπουδαία για το μαντείο του Άμμωνα Δία και το ναό του Διονύσου.

Το Ιερό του Διονύσου, που συνδέεται χρονικά με την εγκατάσταση των Ευβοέων και την ανάπτυξη της Αφύτιος, αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Ξενοφώντα στα «Ελληνικά» του. Το 381 π.Χ. ο βασιλιάς των Λακεδαιμονίων Αγησίπολις πολιορκούσε την Τορώνη. Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας έπαθε σοβαρότατα εγκαύματα και ζήτησε να τον μεταφέρουν στο ιερό του Διονύσου, το οποίο βρισκόταν σε «σκιερά σκηνώματα» και σε περιβάλλον με «λαμπρά και ψυχρά ύδατα». Εδώ, σύμφωνα πάντα με τον Ξενοφώντα, ο Αγησίπολις ύστερα από μία εβδομάδα πέθανε και αφού τον έβαλαν σε πιθάρι γεμάτο μέλι, τον μετέφεραν στην πατρίδα του για την επίσημη ταφή.


Στη διάρκεια των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων η Άφυτις ήταν οικονομικά ευημερούσα πόλη, η οποία έκοβε δικό της νόμισμα που έφερε την κεφαλή του προστάτη της Άμμωνος Διός. Η οικονομία της φαίνεται ότι στηριζόταν κυρίως στη γεωργία και την αμπελουργία. Ο Αριστοτέλης αναφέρει τον «γεωργικό νόμο» των Αφυταίων, ο οποίος αποτελεί ένα ιδιαίτερο, μοναδικό και πολύ ενδιαφέρον κεφάλαιο στην ιστορία των αρχαιο­ελληνικών δημοσιονομικών πραγμάτων.

Η ναυτιλία πρέπει να έπαιζε σπουδαίο ρόλο στα οικονομικά της Αφύτιος αν κρίνουμε από το μέγεθος του λιμανιού της, το οποίο βρίσκεται σήμερα καταχωμένο στη θέση του παραλιακού αλσυλλίου με τα πεύκα.

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, κατά τους Περσικούς πολέμους (5ος π.Χ. αι.) αναγκάστηκε και αυτή να ενισχύσει τον Ξέρξη με στρατό και πλοία, όπως και οι άλλες πόλεις της σημερινής Χαλκιδικής. Μετά τη μάχη όμως των Πλαταιών (479 π.Χ.), αποστάτησε από τους Πέρσες και εντάχθηκε στην Αθηναϊκή Συμμαχία. Ως μέλος της Συμμαχίας πλήρωνε στο ταμείο της Δήλου τρία τάλαντα το χρόνο, ποσό σημαντικό για την εποχή εκείνη.

Από αθηναϊκό «νομισματικό ψήφισμα», που βρέθηκε στην Άθυτο, μπορούμε να έχουμε μία εικόνα των σχέσεων της Αφύτιος με την Αθήνα. Το ψήφισμα αυτό, του 423 π.Χ., έδινε κατευθύνσεις σχετικά με την κοπή των νομισμάτων και τις νομισματικές σχέσεις γενικότερα.

Αποτέλεσμα της συμμετοχής της στην Αθηναϊκή Συμμαχία υπήρξε η πολιορκία της από τον στρατηγό των Λακεδαιμονίων Λύσανδρο, κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου. Σύμφωνα με τον Παυσανία, ο προστάτης της πόλεως Άμμων Ζεύς παρουσιάσθηκε στον Λύσανδρο σε όνειρό του και τον προέτρεψε να λύσει την πολιορκία, πράγμα το οποίο και έγινε.

Θεωρείται πιθανόν ότι η Άφυτις καταστράφηκε και αυτή από το Φίλιππο το 348 π.Χ., όπως και οι υπόλοιπες πόλεις της Χαλκιδικής. Ωστόσο η οικοδόμηση του Ιερού του Άμμωνος Διός, στο δεύτερο μισό του 4ου π.Χ. αιώνα, προϋπέθετε οικονομική ευμάρεια της πόλεως. Παράλληλα έχει προταθεί και η άποψη ότι στην κατασκευή του ναού συνεισέφεραν οι βασιλείς της Μακεδονίας. Πάντως στους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους η πόλη ξαναέκοψε νόμισμα, γεγονός το οποίο πιθανότατα σχετίζεται με τη φήμη και την ακτινοβολία του Ιερού του Άμμωνος Διός. Ο Στράβων την αναφέρει ανάμεσα στις πέντε πόλεις της Παλλήνης, που υπήρχαν κατά τον 1ο αι. μ.Χ. (Κασσάνδρεια, ʼφυτις, Μένδη, Σκιώνη και Σάνη).

Μεσολάβησε μεγάλο χρονικό διάστημα για το οποίο δεν έχουμε πληροφορίες σχετικά με την Άφυτιν. Τα ίχνη του μεσαιωνικού τείχους στην ακρόπολή της, δηλαδή τον σημερινό Κουτσόμυλο, και η διατήρηση του ονόματός της, αποδεικνύουν τη συνέχεια της ζωής στην Άθυτο και κατά τους μέσους χρόνους. Τις πρώτες γραπτές πληροφορίες τις έχουμε από αγιορείτικα έγγραφα του 14ου αι., όπου τη συναντούμε με την ονομασία «Άφετος».

Το 1307-1309, φαίνεται ότι το χωριό καταστράφηκε από την καταδρομή των Καταλανών και οι κάτοικοί του εγκαταστάθηκαν για ένα διάστημα στις διεσπαρμένες αγροτικές εγκαταστάσεις τους.

Το τοιχογραφημένο στα 1647 παρεκκλήσι των Ταξιαρχών (το οποίο κατεδαφίστηκε το 1954) είναι μία ένδειξη για το ότι η Άθυτος ευημερούσε οικονομικώς και κατά την εποχή εκείνη.

Στην Επανάσταση του 1821 η Άθυτος έδωσε το παρόν με αγωνιστές και θύματα. Ακολούθησε όμως και αυτή τη μοίρα ολόκληρης της Κασσάνδρας και πυρ­πολήθηκε. Οι κάτοικοί της μετά το χαλασμό σκορπίστηκαν σε διάφορες περιοχές και κυρίως στη Σκόπελο, τη Σκιάθο και την Αταλάντη.

Γύρω στο 1827 άρχισε η επιστροφή μέρους των προσφύγων και η Άθυτος, για λόγους κυρίως θέσεως, φαίνεται ότι ήταν για πολύ καιρό το κεφαλοχώρι της Κασσάνδρας. Σ' αυτήν εγκαταστάθηκε ο καπετάν Ανα­στάσης, ο οποίος κυβέρνησε τη Χερσόνησο μέχρι και το 1834.


Το 1859 ξανακτίσθηκε ο ναός του Αγίου Δημητρίου, ξυλόστεγη, τρίκλιτη βασιλική με τρούλο και ενσωματωμένο κωδωνοστάσιο. Λίγο αργότερα, το 1867, κτίσθηκε ο ναός του Αγίου Γεωργίου στο Λαυριώτικο, το 1885 η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και αργότερα ο Άγιος Αθανάσιος και ο Άγιος Νικόλαος στη Λιόση (πάνω στα ερείπια παλαιοχριστιανικού ναού).

Στο δεύτερο μισό του 19ου αι. υπήρχε όπως φαίνεται έντονη οικοδομική δραστηριότητα. Χαρακτηριστική είναι η αρχιτεκτονική των σπιτιών του χωριού των κτισμένων με τον ντόπιο πωρόλιθο. Από τα παλαιότερα σπίτια σήμερα σώζονται του Κατσάνη (1860 περίπου), του Παπαβασιλείου (1864), του Γαλάνη (1876), του Αλετρά (1889), του Κ. Αθανασιάδη (1898). Εκτός από αυτά, όλα τα παλιά πέτρινα σπίτια της Αθύτου, με τις κτητορικές επιγραφές και τα λιθανάγλυφά τους, αφήνουν να φανεί η δεξιοσύνη και το μεράκι των παλιών μαστόρων.

Η σημερινή Άφυτος πιστή στην παράδοση έχει να επιδείξει μια αξιόλογη λαϊκή αρχιτεκτονική με τα πέτρινά της σπίτια. Τα τελευταία χρόνια έγινε προσπάθεια από όλους σχεδόν τους κατοίκους του χωριού, που καθοδηγούμενοι από κάποιον εμπνευσμένο Κοινοτάρχη, κατόρθωσε να παρουσιάσει μια εικόνα με όλα εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν ένα σωστά διατηρημένο παραδοσιακό οικισμό.

Σήμερα η Άφυτος είναι σε θέση να ικανοποιήσει κάθε επισκέπτη, με τις πολλές εκδηλώσεις υψηλού καλλιτεχνικού επιπέδου, που οργανώνει ο υπάρχων Πολιτιστικός Σύλλογος και να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις κάθε τουρίστα που την επισκέπτεται.

Πηγή: Ιστότοπος του Συνδέσμου Φίλων Λαογραφίας και Παράδοσης Αφύτου (http://www.aphytos.net/athitos_history.htm)
« Last Edit: 20 Sep, 2012, 12:30:36 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)



banned

  • Sr. Member
  • ****
    • Posts: 1094
    • Gender:Male
Σε ευχαριστώ, Βίκυ, με συγκίνησες. H Άφυτος είναι και για μένα ένας τόπος πολύτιμος έως μαγικός. Όσο μαγική είναι η παιδική ηλικία και η αθωότητα. Στον παλιό κοινοτικό δρόμο Αφύτου-Φώκαιας, λίγο μετά το υδραγωγείο και κοντά στο γήπεδο, η φίλη μας Κική Καυκούλα, τώρα καθηγήτρια της αρχιτεκτονικής στο Α.Π.Θ., έχτισε το 1983 το σπίτι μας και το δικό τους με θέα τον Τορωναίο ως τη Σιθωνία.

Εκεί φυτέψαμε γύρω στα πενήντα δέντρα και θάμνους, εκεί  έβαφα μια ατέλειωτη σειρά από παντζούρια κάθε καλοκαίρι, κι εκεί από τα τρία του χρόνια «άπλωνε τα παιχνίδια του στο χώμα» ο Νίκος μας μαζί με την Ελένη, τον Μανωλάκη, τη Χρυσαλλίδα, την Άννα-Μαρία και τ' άλλα παιδιά του μικρού οικισμού. Έως ότου όλοι μεγάλωσαν.

Τα δύο αυτά ποιήματα γράφτηκαν τότε και είναι αναρτημένα στο καθιστικό του σπιτιού μας. Την Τρίτη θα πάμε ξανά στην Άφυτο για μερικές μέρες, μάταια αναζητώντας κάτι από τη χαμένη μαγεία της εποχής εκείνης.
« Last Edit: 03 May, 2009, 02:47:02 by wings »


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Τόλης Νικηφόρου: Άφυτος, 2

είναι γλυκό το φως
αιώνες που ωρίμασε στην απουσία
και αναδύεται τώρα σε αρχαία ερείπια

αστράφτουν γύρω τα ταπεινά του κόσμου
φύλλα, ζουζούνια, αγριόχορτα
μια σαύρα ακίνητη στο πρόσωπο της πέτρας
σαν προσευχή η μοναχική γυναίκα
στον δρόμο που ανεβαίνει προς τα μνήματα
ανάμεσα σε ξαφνικά λιλά και κίτρινα

είναι γλυκό το φως
μετά το ατέλειωτο ταξίδι στο σκοτάδι
και η μικρούλα έρημη εκκλησιά
με το θαμπό της κόκκινο

Από τη συλλογή Την κοκκινόμαυρη ανεμίζοντας της ουτοπίας (1997)
« Last Edit: 20 Mar, 2012, 00:02:34 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
https://www.youtube.com/watch?v=WcvKFcCZmUM

Δημιουργία βίντεο: Βίκυ Βανίδη

Τόλης Νικηφόρου, ν’ ακούγεται από μακριά μια φυσαρμόνικα

ν’ ακούγεται από μακριά μια φυσαρμόνικα
και να χαμογελάει μια γλάστρα στο μπαλκόνι
αχνά μες στο ψιλόβροχο να ξημερώνει Κυριακή

το χώμα να μυρίζει γειτονιά
και ο ταμπλάς ξεροψημένο σάμαλι
ένας χαρταετός να υψώνεται πάνω απ’ τα κάστρα

νωχελικά να κατεβαίνεις την Αριστοτέλους
να κάθεσαι σε καφενείο της παραλίας
πίσω απ’ τα τζάμια να ρουφάς
αργά, πολύ αργά τον τούρκικο
και να καπνίζεις ένα, δύο, τρία τσιγάρα
με τον καπνό να σε τυλίγει σαν ομίχλη
κοιτάζοντας τα ψαροκάικα και πιο βαθιά τη θάλασσα

ν’ ακούγεται από μακριά μια φυσαρμόνικα
χρώματα σκοτεινά να αναδύονται στο φως
να ονειρεύεσαι ταξίδια


Από τη συλλογή Μυστικά και θαύματα ο ανεξερεύνητος λόγος της ουτοπίας (2007)


Όλη η Θεσσαλονίκη μια μαγική εικόνα μέσα από τούτους τους στίχους, μια εικόνα από τα παιδικά μου χρόνια, τότε που είχε τις δικές της μυρωδιές η πόλη.

Πώς μας την πήραν αυτή την εικόνα μέσα απ' τα χέρια μας, βρε Τόλη; Γιατί αφήσαμε να μας λεηλατήσουν τη μαγεία της πόλης μας; Γιατί τώρα πια δεν μπορούμε να ονειρευόμαστε ταξίδια αγναντεύοντας τη θάλασσα απ' την παραλία; Πού πήγαν οι καφενέδες με τον τούρκικο; Γιατί βουβάθηκε η φυσαρμόνικα; Πού πήγαν οι μυρωδιές; Γιατί έπαψε να χαμογελάει η γλάστρα στο μπαλκόνι;

Ίσως μοναχά τη νύχτα μένει λίγη μαγεία ακόμα, αλλά κι αυτή ως πότε;
« Last Edit: 28 Jun, 2017, 15:09:59 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


mavrodon

  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 6582
    • Gender:Male
Καλημέρα.

Εσύ, αγαπητή Βίκυ, μόλις και κάτι πρόλαβες. Στη δεκαετία του εξήντα είχε ήδη γίνει η επέκταση της παραλίας, όπου πριν η θάλασσα έφθανε μέχρι τα αρχοντικά των οδών Βασιλίσσης Όλγας και Βασιλέως Γεωργίου, δεν πρόλαβες το τραμ που διέσχιζε την πόλη και από του Χαριλάου πήγαινε μέχρι το Καραμπουρνάκι, δεν πρόλαβες τους άδειους από αυτοκίνητα δρόμους και την κυριαρχία των φτωχικών μονοκατοικιών, γεμάτων από κληματαριές και οπωροφόρα δέντρα  με νοστιμότατους καρπούς (βερικοκιές, κληματαριές, μουριές και τζανεριές). Δεν γεύτηκες, φαντάζομαι, τα σάμαλι, τα μηλαράκια και το γνήσιο ντοντουρμά που πουλούσαν οι ίδιοι οι παρασκευαστές τους στις πλατείες. Κάτι πήρες από το άρωμα της εποχής που παρήλθε ανεπιστρεπτί. Αυτά, όμως, είναι τίμημα της λεγόμενης προόδου. Φαντάζομαι ότι και τα εγγόνια μου, μετά από 40 χρόνια, τα ίδια θα λένε, αναπολώντας το παρελθόν, ζώντας σε μια πολύβουη πόλη αρκετών εκατομμυρίων.
« Last Edit: 06 May, 2009, 01:25:34 by wings »


banned

  • Sr. Member
  • ****
    • Posts: 1094
    • Gender:Male
Έτσι είναι, Βίκυ, κι έτσι είναι, Θωμά. Το ξωτικό της Εγνατίας χάθηκε το 1958 μαζί με τα εφηβικά μου χρόνια (όπως και τόσα άλλα πριν και μετά). Όμως...

Τόλης Νικηφόρου: κίτρινο ξωτικό, κόκκινος χρόνος

το ξωτικό της Εγνατίας που χάθηκε
καμιά φορά το σούρουπο ξαναγυρίζει                                         
λουσμένο στα θολά νερά του χρόνου
                                       
στο κίτρινο του πέρασμα μες στην ομίχλη
στο χώμα στρώνονται και πάλι οι ράγες
αρχίζει από το χτες ένα ταξίδι ατέλειωτο
ακούγεται μια μουσική
και ξεπροβάλλουν σπίτια σιωπηλά
μια ελευθερία παράνομη
στην κόκκινη καρδιά του χρόνου
 
στο κίτρινο του πέρασμα μες στην ομίχλη
δακρύζει κείνο το τίποτα της νιότης μας
που ήταν τα πάντα
 
το ξωτικό της Εγνατίας που χάθηκε
καμιά φορά το σούρουπο ξαναγυρίζει
στις γειτονιές που δεν υπάρχουν πια
κι από το Χαριλάου ως το Βαρδάρι
χτυπάει το καμπανάκι του
σαν φωτισμένο τραμ και σαν κορίτσι
που υπόσχεται τον ουρανό

                                       
Από τη συλλογή Μυστικά και θαύματα ο ανεξερεύνητος λόγος της ουτοπίας (2007)                       
« Last Edit: 10 Apr, 2013, 18:59:24 by wings »


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Τόλης Νικηφόρου, ένας κοινός άνθρωπος

φόρεσε τη γραβάτα
το λευκό του πουκάμισο
τα γυαλισμένα του παπούτσια
το πρόσωπο που αρμόζει στην περίσταση
και λύγισε τη μέση

κάθε άνθρωπος το έχει κάνει αυτό
κάθε άνθρωπος έχει ξεχάσει
μόνιμα το ξεχνάει
να ψάξει μέσα του
φοβάται μην ανακαλύψει
ένα μικρό αναρχικό να κρύβεται και να του γνέφει

και τι θα γίνει τότε
η ακριβέστατα ρυθμισμένη του ζωή

Από τη συλλογή Αναρχικά (1979)
« Last Edit: 08 May, 2009, 14:58:27 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Τόλης Νικηφόρου, προσευχή δυτικόφρονος

και δώσε μου σήμερα
ροπαλοφόρε μου αφέντη
την ευτυχία του ζεστού περιστρόφου
μιας κόκα κόλα τη δροσιά
ν’ αλλάζω αυτοκίνητο κάθε έξι μήνες
να αποκτήσω ψυγείο κελβινέιτορ
αυτόματο σκουπιδοφάγο
την προστασία της σαβάκ, της ντίνα, της εσά
να γίνω πάνω απ’ όλα
υπάλληλος μιας πολυεθνικής σου
προοδευτικής και κερδοφόρας
άλλο δεν θέλω

εγώ
θα δώσω βάσεις και διευκολύνσεις
θα είμαι εχθρός για τους εχθρούς σου
θ’ ανακατεύω λέξεις ξενικές στην ομιλία μου
θα τραγουδήσω τα τραγούδια σου

θα γίνω μια ακόρεστη αγορά
θα ζήσω με την αγωνία του χρήματος
θα βλέπω τη μοναδική διάσταση στα πράγματα

παράκληση και προσφορά μου

Από τη συλλογή Αναρχικά (1979)


Τόλη, θα μου επιτρέψεις να διευκρινίσω δύο σημεία του ποιήματος για τους νεότερους σε ηλικία αναγνώστες μας:

  • «σαβάκ» = SAVAK (Σαζμανέ Αμνιγιάτ Βα Ετελαατε Κεσβάρ): μυστική υπηρεσία του Ιράν που ιδρύθηκε το 1957 με τη βοήθεια της CIA ως Οργάνωση Κρατικής Ασφάλειας και Πληροφοριών με στόχο την εξουδετέρωση (έως εξολόθρευση) των πολιτικών αντιπάλων του τότε Σάχη της Περσίας.
  • «ντίνα» = DINA: η πολιτική αστυνομία της αιμοσταγούς χούντας (1973-1990) του Πινοσέτ που το 1973 με την υποστήριξη των ΗΠΑ ανέτρεψε με στρατιωτικό πραξικόπημα τον εκλεγμένο πρόεδρο της Χιλής Σαλβαντόρ Αλιέντε, ο οποίος ένα μήνα νωρίτερα τον είχε διορίσει αρχηγό στρατού.
« Last Edit: 09 Mar, 2019, 14:14:10 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


banned

  • Sr. Member
  • ****
    • Posts: 1094
    • Gender:Male
Μπράβο, Βίκυ, αναγκαίες οι επεξηγήσεις. Αυτά ήταν ψωμοτύρι τότε. Μισητά ονόματα όπως και η κόκα-κόλα, που συμβόλιζε τις Η.Π.Α. Πού να φανταστούμε ότι το Ιράν θα κατέληγε στους αγιατολάχ και τον Αχμαντινεζάντ (έτσι δεν το λένε το πλάσμα;). Και πού να φανταστούμε ότι αυτή η προσευχή θα γινόταν μια καθημερινή πραγματικότητα.
« Last Edit: 03 Oct, 2007, 11:30:17 by wings »


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Εδώ που τα λέμε, όταν οποιαδήποτε προσευχή φτάνει να γίνεται καθημερινή πραγματικότητα, κάτι σάπιο υπάρχει γύρω μας και δεν έχουμε πώς αλλιώς να το αντιπαλέψουμε, παρά μόνο καταφεύγοντας στις κάθε λογής «ανώτερες δυνάμεις». Κι όταν τα πράγματα τείνουν να ξεφύγουν τόσο πολύ από τον έλεγχό μας, τότε όλα δείχνουν ότι η επανάσταση καλά θα κάνει να παρατήσει το αγνάντεμα και ν' ανασκουμπωθεί για δουλειά. :-)
« Last Edit: 10 Aug, 2008, 05:12:53 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


banned

  • Sr. Member
  • ****
    • Posts: 1094
    • Gender:Male
Δηλαδή, 42 χρόνια στον βιοπορισμό και άλλα 42 στη λογοτεχνική δουλειά δεν είναι αρκετά; Αιωνίως οφειλέτης θα είμαι;

Το άπειρο βρίσκεται και σε πολύ απλά καθημερινά πράγματα. Από κει αρχίζει η κάθε επανάσταση.
« Last Edit: 10 Aug, 2008, 05:13:05 by wings »


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Δηλαδή, 42 χρόνια στον βιοπορισμό και άλλα 42 στη λογοτεχνική δουλειά δεν είναι αρκετά; Αιωνίως οφειλέτης θα είμαι;

Ναι! [Δημοκρατικότατη απάντηση, ε;]

Το άπειρο βρίσκεται και σε πολύ απλά καθημερινά πράγματα. Από κει αρχίζει η κάθε επανάσταση.

Αν μας κάνεις το άπειρο λίγο πιο λιανό και πιο απτό, ψυχικό θα κάνεις. :-)

Ξεκίνα, πάντως, την επανάσταση χωρίς εμένα. Άλλοι μαζεύουν γραμματόσημα, ενώ εγώ από αύριο θα μαζεύω ερωτικά ποιήματα. Αν και ο έρωτας είναι επανάσταση, όχι;
« Last Edit: 10 Aug, 2008, 05:13:16 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


 

Search Tools