Μετάφραση:
Αγαπητοί και αγαπητές συνάδελφοι,
Πολλοί από εμάς έχουμε παρακολουθήσει δεκάδες συνέδρια και ημερίδες όπως η σημερινή όπου οι σύνεδροι ανταλλάσσουν απόψεις γενικά για τη μετάφραση. Μεταφράσεις, βέβαια, υπάρχουν πολλές: η λογοτεχνική μετάφραση και η τεχνική, η νομική, η ιατρική, η οπτικοακουστική μετάφραση, η μετάφραση στο πλαίσιο της επιχώριας προσαρμογής και άλλες, αλλά όταν μιλάμε γενικά για τη μετάφραση, για ποια μετάφραση μιλάμε; Μήπως κάποιες φορές μιλάμε μαζί αλλά καταλαβαινόμαστε χώρια; Ποια αντίληψη για τη μετάφραση κυριαρχεί σήμερα; Γιατί κυριαρχεί; Ποιος τη διαμορφώνει; Τι σημαίνει αυτό για τις υπόλοιπες «μεταφράσεις»; Τι σημαίνει για την εκπαίδευση των μεταφραστών;
Πολλά τα ερωτήματα. Αυτό που θέτει ο τίτλος της εισήγησής μου απαντιέται εύκολα: το τιμόνι το κρατάει η τεχνολογία, για να μας πάει στο όσο το δυνατόν γρηγορότερο και μεγαλύτερο κέρδος μέσα από δρόμους ενίοτε επικίνδυνους για το επάγγελμα. Για να απαντήσω στα υπόλοιπα ερωτήματα άντλησα υλικό από εισηγήσεις που έγιναν σε πολύ σημαντικά συνέδρια την τελευταία 3ετία, από έρευνες της ΕΕ για την αγορά των γλωσσικών υπηρεσιών, από τον κλαδικό Τύπο και από άρθρα για τη μετάφραση στον διεθνή Τύπο.
Βέβαια, για να κατανοήσουμε πού οδηγούμαστε, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε πού βρισκόμαστε σήμερα.
30 χρόνια από τη γέννηση του Παγκόσμιου Ιστού και περίπου 15 από την είσοδο της μετάφρασης στην εποχή της Παγκοσμιοποίησης, το μόνο σταθερό στοιχείο είναι η ανάπτυξη: ο τζίρος της παγκόσμιας αγοράς γλωσσικών υπηρεσιών έχει αυξηθεί από τα 23,5 bnUS$ το 2009 στα 43,5 bnUS$ το 2019. Κατά τα λοιπά, βρισκόμαστε σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο σκηνικό. Ποιες τάσεις βλέπουμε σε κάθε τομέα;
Στη ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ το 2016 μπήκαμε στην εποχή της Νευρωνικής Μηχανικής Μετάφρασης. Όπως προβλεπόταν, σε κάποιους τομείς η χρήση μηχανικής μετάφρασης μετατόπισε τη ζήτηση από τους μεταφραστές στους post-editors. “To post-editing είναι πλέον απολύτως απαραίτητο”, δήλωσε η Andrea Stevens της SDL στο Translating Europe Forum του 2017 (στο εξής TEF). Και πώς να μην είναι; Όπως έδειξαν στο TEF 2018 οι Daniela Straub και Mikael Fritz της tekom, της Γερμανικής Ένωσης για την Τεχνική Επικοινωνία, ένα έργο μετάφρασης που γίνεται με μηχανική μετάφραση και post-editing κοστίζει κατά μέσο όρο μόλις το 27,6% ενός έργου που γίνεται με συμβατικά μέσα. «Η μηχανική μετάφραση δημιουργεί περισσότερη δουλειά για τους μεταφραστές!» τονίζουν σε κάθε ευκαιρία οι θιασώτες της. Μάλλον έχουν δίκιο, γιατί κάθε χρόνο μεταφράζουμε μεγαλύτερο όγκο κειμένων, αλλά πρέπει να αναρωτηθούμε αν η δουλειά αυτή είναι μετάφραση.
Σε ό,τι αφορά τα μεταφραστικά ΔΕΔΟΜΕΝΑ, δηλαδή τα δίγλωσσα ή πολύγλωσσα σώματα τμημάτων κειμένου που έχουν προκύψει από μετάφραση, αυτά έχουν γίνει περιζήτητα και οι εταιρείες τα συλλέγουν με όποιον τρόπο μπορούν. Ο Jaap VanderMeer, διευθυντής της Εταιρείας Χρηστών για την Αυτοματοποιημένη Μετάφραση (TAUS) εξηγεί γιατί: «Όλες οι μηχανές αυτόματης μετάφρασης αποδίδουν στο ίδιο επίπεδο. Αυτό που μπορεί να κάνει τη διαφορά είναι τα δεδομένα με τα οποία τις τροφοδοτούμε».
Βεβαίως, τα μεταφραστικά δεδομένα δεν φυτρώνουν στα δέντρα και γι’ αυτό φορείς όπως η TAUS έχουν αρχίσει να δημοσιεύουν άρθρα και Λευκές Βίβλους που θέτουν ξεκάθαρα θέμα κοινοκτημοσύνης με φράσεις όπως η παρακάτω: «Οι πάροχοι γλωσσικών υπηρεσιών τείνουν σχεδόν εμμονικά να χρησιμοποιούν τα δεδομένα των πελατών τους μόνο προς όφελος των πελατών τους, ενώ θα μπορούσαν να τα ανταλλάσσουν με παρόμοια δεδομένα από έναν ανταγωνιστή ή συνεργάτη τους!» Την ίδια ώρα, η TAUS πουλάει σετ μεταφραστικών δεδομένων σε όποιον ενδιαφέρεται, με την υπηρεσία Matching Data!
Να σημειώσουμε εδώ ότι TAUS αποτελεί μια σύμπραξη ανάμεσα σε εταιρείες-κολοσσούς (Amazon, Dell, Microsoft, e-bay, Intel, Google, Nike, Siemens), εταιρείες παροχής μεταφραστικών υπηρεσιών αλλά και –δυστυχώς– δεκάδες πανεπιστήμια.
Στη ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑ πολλές νεοφυείς εταιρείες διαγκωνίζονται για να καταλάβουν ζωτικό χώρο στην αγορά της διερμηνείας εξ αποστάσεως με χρήση τεχνολογίας speech-to-speech. H τεχνολογία αυτή δεν έχει δώσει ακόμα ικανοποιητικά αποτελέσματα, αλλά αυτό ποσώς έχει σταματήσει τις διάφορες start-up να υπόσχονται απόδοση ανάλογη αυτής του Universal Translator που βλέπαμε σε επεισόδια του Star Trek και να διατυμπανίζουν ότι σύντομα δεν θα χρειαζόμαστε διερμηνείς στα συνέδρια. Εδώ μπορείτε να γελάσετε... αλλά αρκετοί ριψοκίνδυνοι χρηματοδότες επενδύουν στις εταιρείες αυτές.
Τέλος, στην ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ η αύξηση και η δημοφιλία των παρόχων συνδρομητικής τηλεόρασης (βλ. Netflix, Amazon Prime Instant Video κ.ά.) έχει μεν αυξήσει τη δουλειά, αλλά οι εταιρείες στρέφονται στην τεχνολογία για τη μείωση του υποτιτλιστικού κόστους και φλερτάρουν αφενός με τη μηχανική μετάφραση και αφετέρου με τον μαζικό ερασιτεχνικό υποτιτλισμό μέσα από πλατφόρμες crowdsourcing. Παράλληλα, η τεχνολογία ανοίγει νέα μονοπάτια, όπως η ακουστική περιγραφή με συνθετική ομιλία και το captioning σε video 360o και σε περιβάλλοντα VR και AR, δηλαδή εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας.
Πού αναμένεται να μας οδηγήσουν όλα αυτά αύριο; Αν δημιουργήσουμε νέφη λέξεων από τα προγράμματα των τριών τελευταίων Translating Europe Forums της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μπορούμε να πάρουμε γρήγορα μια ιδέα. Παρατηρήστε, π.χ., ότι η λέξη university δεσπόζει στο νέφος του 2016 και του 2017 ενώ σχεδόν χάνεται το 2018, όπου πρωτίστως μας ενδιαφέρουν τα δεδομένα, η μηχανική μετάφραση και η τεχνητή νοημοσύνη.
Στη ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ η πρόοδος στην Τεχνητή Νοημοσύνη και στη Νευρωνική Μηχανική Μετάφραση θα οδηγήσει στην εμφάνιση ενός νέου οικοσυστήματος, το οποίο θα αποτελείται από εταιρείες ΑΙ, ιδιοκτήτες και μεσίτες γλωσσικών πόρων, εταιρείες media και social media και παρόχους μηχανικής μετάφρασης. Οι πιέσεις για αυτοματοποίηση των ροών εργασίας θα αυξηθούν, ενώ αναμένεται να αυτοματοποιηθεί μερικώς ή πλήρως και η αξιολόγηση της ποιότητας, εξέλιξη που εν καιρώ θα μειώσει τη ζήτηση για post-editors.
Οι ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΕΣ θα κληθούν επιτακτικά να αποκτήσουν νέες δεξιότητες: αξιολόγηση και μετεπεξεργασία μηχανικά μεταφρασμένου κειμένου, παραγωγή και μεταδημιουργία πολύγλωσσου περιεχομένου, εξοικείωση με ποικίλες μορφές κώδικα, συλλογή, ανάλυση και καθαρισμός μεταφραστικών δεδομένων, γραμματισμός ποικίλων ψηφιακών μέσων, εντοπισμός και επίλυση προβλημάτων προσβασιμότητας κ.ά. (Sabrina Girletti, Univ. Geneva, TEF2017). Σύμφωνα με την Špela Vintar (Univ. Ljubljana, TEF2017) και το ευρωπαϊκό πρόγραμμα DigiLing (σύμπραξη 5 πανεπιστημίων, με χρηματοδότηση από την ΕΕ) θα πρέπει να γίνουμε «ψηφιακοί γλωσσολόγοι», ενώ η TAUS προβλέπει ότι θα χρειαστούμε ακόμα και δεξιότητες content marketing (VanderMeer, 2018). Πάντως, αν είναι να αποκτήσω τόσες δεξιότητες, δεν θα ήθελα να ήμουν υπάλληλος!
Στον τομέα των ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ, το κυνήγι για πλουσιότερους μεταφραστικούς πόρους θα ενταθεί. Θα δούμε προσπάθειες νομιμοποίησης της χρήσης των μεταφραστικών δεδομένων χωρίς απόδοση πνευματικών δικαιωμάτων, αλλά και ιστότοπους ανταλλαγής και πώλησης μεταφραστικών δεδομένων με αυτοματοποιημένες λειτουργίες καθαρισμού και ανωνυμοποίησης αυτών. Θα δούμε επίσης μαζικές προσπάθειες αλίευσης δεδομένων από τον Παγκόσμιο Ιστό.
Στη ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑ οι προβλέψεις είναι πολύ sci-fi, καθώς κάνουν λόγο για αυτόματη διερμηνεία από 3D avatars διερμηνέων με συνθετική ομιλία (προφανώς χωρίς την παραμικρή συμμετοχή ανθρώπου διερμηνέα), ενώ στην ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ αναμένουμε να δούμε πολλά πειράματα αυτόματου υποτιτλισμού είτε με μηχανική μετάφραση των captions της γλώσσας-πηγής είτε με αυτόματη αναγνώριση και μετάφραση ομιλίας σε πραγματικό χρόνο, με χρήση post-editors για τη διόρθωση των υποτίτλων. Παράλληλα, θα αρχίσουμε να βλέπουμε προσπάθειες συλλογής πόρων οπτικοακουστικής μετάφρασης, με σκοπό την καλύτερη εκπαίδευση των μηχανών, ενώ ένα μέρος της αγοράς θα στραφεί σε ένα υβριδικό μοντέλο υποτιτλισμού, όπου επαγγελματίες, ερασιτέχνες και μηχανές θα συμπράττουν εν αγνοία τους για την παραγωγή των υποτίτλων μιας σειράς ή ταινίας.
Τι σημαίνουν όλα αυτά;
Τώρα που έχουμε μια εικόνα για το σήμερα και το αύριο, είναι ώρα να εξετάσουμε τι σηματοδοτούν αυτές οι εξελίξεις για το μέλλον της μετάφρασης, των μεταφραστών και της εκπαίδευσής τους. Αν κανείς εξετάσει τις εισηγήσεις που έγιναν στα σημαντικότερα μεταφραστικά συνέδρια της τελευταίας 3ετίας, αντιλαμβάνεται εύκολα ότι η συζήτηση για τη μετάφραση συχνά βασίζεται σε ορισμένες ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ και ενίοτε τις παράγει. Ποιες είναι αυτές;
1. Η δημιουργία μη ρεαλιστικών προσδοκιών για την απόδοση και τα οφέλη ποικίλων τεχνολογιών, με παράλληλη αποφυγή αναφοράς στα μειονεκτήματα και τις επιπτώσεις τους. Πριν από μερικά χρόνια νομίζαμε ότι όλοι σήμερα θα είχαμε τηλεοράσεις 3D και Google Glasses. Ποιος τα θυμάται πλέον; Αντίστοιχα, ξέρετε από πότε ακούμε ότι η μηχανική μετάφραση σύντομα θα ξεπεράσει ποιοτικά τη μετάφραση από άνθρωπο; Από το 1954!
2. Η ιδέα ότι η μηχανική προμετάφραση είναι ένας σχεδόν αλάνθαστος βοηθός μας και η χρήση της είναι λογική και αναπόδραστη. Στην πραγματικότητα, η μηχανική μετάφραση δεν είναι το βαβελόψαρο του Douglas Adams και, όχι, δεν είναι ακίνδυνη για το επάγγελμά μας.
3. Η ιδέα ότι τα μεταφραστικά δεδομένα πρέπει να αποτελούν κοινοκτημοσύνη. Δεν είμαι κατά της κοινοκτημοσύνης ως ιδέας. Αλλά αν κάποιοι νομισματοποιούν αυτή την κοινοκτημοσύνη ενώ κάποιοι άλλοι όχι, υπάρχει πρόβλημα.
4. Η ιδέα ότι ο μεταφραστής του αύριο πρέπει να συγκεντρώνει δεξιότητες που μέχρι χτες τις απαιτούσαμε από 5 διαφορετικούς επαγγελματίες.
5. Η ιδέα ότι με το post-editing ο μεταφραστής αποκτά έλεγχο της μηχανής, αφού η μηχανή μαθαίνει από τις διορθώσεις του . Τι θα γίνει, όμως, αν η μηχανή μάθει πολύ καλά το μάθημά της; Όντως θα το έχει μάθει από τον μεταφραστή, αλλά δεν θα χρειάζεται πια τον δάσκαλό της.
6. Η ιδέα ότι η αυτοματοποίηση προωθείται για να αφαιρέσει από τη ροή εργασίας ορισμένα βαρετά στάδια και να δώσει έτσι στον μεταφραστή περισσότερο χρόνο για την ουσία της μετάφρασης, όπως υποστηρίζει ο Aljoscha Burchardt του Γερμανικού Ινστιτούτου Τεχνητής Nοημοσύνης . Στον ιστότοπο Will Robots Take My Job?, η πιθανότητα πλήρους αυτοματοποίησης της μετάφρασης και της διερμηνείας υπολογίζεται στο 38%, ενώ το ποσοστό θα έχει ανέλθει στο 49% το 2024. Βέβαια, το ότι το αντίστοιχο ποσοστό για τους κειμενογράφους υπολογίζεται στο 4% φανερώνει ότι οι σχετικές έρευνες αντιμετωπίζουν τη μετάφραση ως μια μη δημιουργική εργασία. Άλλη στρέβλωση κι αυτή...
Αυτές οι στρεβλώσεις εγκυμονούν σημαντικούς κινδύνους που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε. Επιγραμματικά θα αναφέρω τους εξής:
1. Η θόλωση ή και η εξαφάνιση της διάκρισης ανάμεσα στη μετάφραση από άνθρωπο και τη μετάφραση από μηχανή. Δεν είναι τυχαία η απορία του Necip Fazil Ayan, του επικεφαλής του τμήματος Τεχνητής Νοημοσύνης και Μηχανικής Μετάφρασης στο Facebook: «Γιατί να είμαστε εναγωνίως προσκολλημένοι στη διάκριση ανάμεσα στη μηχανική μετάφραση και τη μετάφραση από άνθρωπο; Ας τη λέμε απλώς μετάφραση».
2. Η παγίωση της αντίληψης ότι η μετάφραση είναι μια υπηρεσία που παρέχεται γρήγορα και δωρεάν, κάτι που θα σημάνει την ένταξή της στην «οικονομία του δωρεάν περιεχομένου» (Lanier).
3. Η παγίωση της αντίληψης ότι η μετάφραση μπορεί να γίνεται και από ερασιτέχνες (βλ. crowdsourcing, fansubbing, fanlation σε κόμικς και video games κ.ά.).
4. Η παγίωση της αντίληψης ότι η εκπαίδευση των γλωσσικών επαγγελματιών πρέπει/μπορεί να προχωράει με την ίδια ταχύτητα που προχωράει η εξέλιξη της τεχνολογίας.
5. Η διείσδυση των εταιρειών στον χώρο της εκπαίδευσης και της πιστοποίησης, με επιχειρήματα του τύπου «Αν δεν μπορείτε εσείς, θα το κάνουμε εμείς» και «Θα σας δείξουμε εμείς τι να διδάσκετε».
6. Η συσσώρευση ρόλων στις ευρύχωρες πλάτες των μεταφραστών. Έχουμε δει ανάλογες καταστάσεις στον εκδοτικό χώρο, όπου φιλολογικοί επιμελητές καλούνται να παίξουν και τον ρόλο του επιστημονικού επιμελητή, ενώ τα καθήκοντα του διορθωτή τα αναλαμβάνουν οι γραφίστες!
7. Η υπερεξειδίκευση. Όπως λέει και ο απελθών πρόεδρος της FIT Henry Liu, «η ευρεία εκπαίδευση μας κάνει ευπροσάρμοστους στις αλλαγές, ενώ η εξαιρετικά στοχευμένη εξειδίκευση μειώνει τις πιθανότητές μας να ξαναβρούμε εργασία, εάν βρεθούμε άνεργοι».
8. Η πλήρης εξάλειψη των πνευματικών δικαιωμάτων του μεταφραστή στο νέο τοπίο.
9. Ο κίνδυνος να γίνουν οι... ανησυχίες των εταιρειών ανησυχίες όλου του οικοσυστήματος – με άλλα λόγια, τα δικά μας «θέλω» να χαθούν κάπου μέσα στη γενικότερη συζήτηση. Νιώστε την αγωνία του Ofer Shoshan, CEO της One Hour Translations, ο οποίος παρατηρεί ότι «δυστυχώς, η αγορά συνεχίζει να είναι έντονα κατακερματισμένη και καμία εταιρεία δεν φαίνεται ικανή να υπερβεί σε αξία το 1 δις δολάρια».
10. Τέλος, υπάρχει και ο κίνδυνος να αλλοιωθεί στην κοινή γνώμη η ευρεία σημασία του όρου μετάφραση όταν αφήνουμε άλλους να καθορίζουν το κυρίαρχο περί μετάφρασης αφήγημα.
Στρεβλώσεις και κίνδυνοι, λοιπόν, που απειλούν να μεταλλάξουν τη μετάφραση και τη διερμηνεία ως διαδικασία και επάγγελμα, αλλά και την εκπαίδευση των γλωσσικών επαγγελματιών. Υπάρχει κάτι πού μπορούμε να κάνουμε ή θα περιοριστούμε στον ρόλο του άβουλου επιβάτη του τεχνολογικού οχήματος; Κατά τη γνώμη μου, μπορούμε να κάνουμε αρκετά, κυρίως ως εκπαιδευτές:
1. Κατ’ αρχάς, να αποδεχτούμε ότι αφενός η τεχνολογική εξέλιξη δεν μπορεί να σταματήσει και αφετέρου ένα μέρος της αγοράς αναπόφευκτα θα συνεχίσει να κινείται προς μια κατεύθυνση που σήμερα απαιτεί οι μεταφραστές να γίνουν post-editors και αύριο ίσως να μην απαιτεί ούτε αυτούς. Αυτό πρέπει να γίνει πρωτίστως σαφές σε όσους εκπαιδευόμενούς μας επιλέξουν να στραφούν προς αυτή την κατεύθυνση. Εξίσου σαφές θα πρέπει να είναι ότι κάθε ώρα που δαπανούν μαθαίνοντας post-editing είναι μια ώρα που θα μπορούσαν να περάσουν αναζητώντας σωστούς πελάτες που νοιάζονται για την ποιότητα στη μετάφραση.
2. Να φροντίσουμε να γίνεται σαφής διάκριση μεταξύ των διαφορετικών προφίλ «μεταφραστών» στα εκπαιδευτικά προγράμματα: Τι είναι μετάφραση και τι δεν είναι; / Τι πρέπει να περιμένεις αν επιλέξεις να στραφείς προς την τάδε ή τη δείνα κατεύθυνση; / Ποιες επιπτώσεις έχει κάθε είδος μετάφρασης στην αντίληψη του κοινού περί μετάφρασης και στο επάγγελμα εν γένει; Για να μη διαιωνίζεται η σύγχυση, θα μπορούσε να συσταθεί μια συντονιστική επιτροπή με εκπροσώπους εκπαιδευτικών φορέων.
3. Να εξετάζουμε πιο προσεκτικά τις δεοντολογικές παραμέτρους των προτεινόμενων συμπράξεων αλλά και κάθε εκπαιδευτικού αιτήματος από τη βιομηχανία και να μην αφήνουμε την αγορά και τους διάφορους οργανισμούς να ορίζουν τι πρέπει να διδάσκουμε. Αν, π.χ., ακολουθήσουμε τις συμβουλές της SDL (Stevens, 2017), θα πρέπει:
• να γίνουμε πιο... πραγματιστές σε σχέση με τη μετάφραση (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό) και
• να δώσουμε προεξάρχοντα ρόλο στη μηχανική μετάφραση και το post-editing στα εκπαιδευτικά προγράμματά μας και να προσθέσουμε περισσότερα μαθήματα post-editing, σχεδιασμένα από παρόχους γλωσσικών υπηρεσιών.
Αν μέσα σε αυτά δεν ακούτε μια προτροπή να κάνουμε τους εκπαιδευόμενούς μας καλύτερους μεταφραστές, υπάρχει λόγος!
4. Να βοηθήσουμε τον μέσο μεταφραστή να καταλάβει ότι όταν προσθέτει τα κείμενά του στον ψηφιακό κουβά του Google Translate, της TAUS, του Bing Translator κ.λπ. συμβάλλει στον εμπλουτισμό πόρων που χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση και βελτίωση συστημάτων μηχανικής μετάφρασης.
5. Να μάθουμε στους σπουδαστές μας πώς να αναπτύξουν μια κουλτούρα δεοντολογικής συλλογής μεταφραστικών δεδομένων και πώς να προστατεύουν τα δεδομένα των πελατών τους.
6. Και, τέλος, να εστιάσουμε την ενέργειά μας στη δημιουργία αποφοίτων με αυτοπεποίθηση, ώστε να γίνουν ικανοί ελεύθεροι επαγγελματίες, με δεοντολογικές πρακτικές και με άνεση στη χρήση της τεχνολογίας προς όφελος δικό τους και των πελατών τους. Οι εκπαιδευόμενοί μας πρέπει να επιλέξουν αν θέλουν να γίνουν ένα μικροσκοπικό γραναζάκι σε ένα τεράστιο μηχανικό κατασκεύασμα ή μια μικρή αυτόνομη και αυτάρκης συσκευή.
Συνάδελφοι, έχουμε γνώση της κατάστασης. Έχουμε επιλογές. Και –όσοι εκπαιδεύουμε– έχουμε και ευθύνη απέναντι στους εκπαιδευόμενούς μας. Πρέπει να μιλήσουμε πιο δυνατά για όλες τις υπόλοιπες εκφάνσεις της μετάφρασης – ξέρετε, γι’ αυτές που είναι όντως μετάφραση. Πρέπει να διεκδικήσουμε τον ρόλο μας μέσα στο γενικότερο αφήγημα περί μετάφρασης και να προστατεύσουμε όλες τις διαφορετικές πραγματικότητες των μεταφραστών, των διερμηνέων και των υποτιτλιστών, καταρρίπτοντας μύθους, αναιρώντας στρεβλώσεις, κρατώντας κριτική στάση απέναντι σε προσπάθειες μη αντικειμενικής παρουσίασης δυνάμει επιζήμιων τεχνολογιών και σχεδιάζοντας προγράμματα που δεν έχουν ως στόχο μόνο την εξυπηρέτηση των ολοένα μεταβαλλόμενων αναγκών της αγοράς, αλλά και την προστασία του ανθρωπιστικού χαρακτήρα της μετάφρασης και τη βιωσιμότητα των πιο σκληρά εργαζόμενων εργατών της.
« Last Edit: 13 Apr, 2020, 16:50:40 by spiros »