Translation - Μετάφραση

Translation Assistance => Modern Greek→English Translation Forum => Idioms/Expressions/Slang (El-En) => Topic started by: spiros on 01 Sep, 2008, 18:22:07

Title: εξώλης και προώλης → rampantly promiscuous, loose, slut, morally despicable, ladette, of loose morals
Post by: spiros on 01 Sep, 2008, 18:22:07
εξώλης και προώλης

Παράδειγμα:
Όχι μόνο ο βίος και η πολιτεία του είναι εξώλης και προώλης, αλλά καμαρώνει γι' αυτό κιόλας.


Η φράση είναι ήδη αρχαία και οι λέξεις αποτελούν επίθετα προερχόμενα από τις προθέσεις εξ και προ, καθώς και από θέμα τού ρ. ὄλλυμι «καταστρέφω, αφανίζω, διαφθείρω». Στην πρώτη τους μαρτυρία απαντούν κανονικά ως κλιτά επίθετα, όπως μαρτυρεί ο Δημοσθένης: εἰ δ΄ ἄρ΄ ἔχουσιν ἀνιάτως͵ τούτους μὲν αὐτοὺς καθ΄ ἑαυτοὺς ἐξώλεις καὶ προώλεις ἐν γῇ καὶ θαλάττῃ ποιήσατε (Περί του στεφάνου 324). Το ίδιο συμβαίνει και τον 2ο αιώνα μ.Χ. σε παράθεμα του σοφιστή Κλαυδίου Αιλιανού: ἀλλ΄ ἐξώλης καὶ προώλης προπηλακισθεὶς ἐς κόρακας ᾤχετο.

Η σημερινή σημασία τής φρ. και ο περιορισμός της στο θηλυκό γένος (πβ. κ. κακήν κακώς) έχει την αφετηρία της στη μεσαιωνική εποχή και στο έθιμο της διαπόμπευσης όσων γυναικών είχαν διαπράξει μοιχεία ή ασκούσαν πορνεία. Οι λέξεις εξώλης και προώλης συνδέθηκαν με την απώλεια (που ανάγεται στο ίδιο ρήμα) και απέκτησαν άλλο πεδίο αναφοράς.

Στο εγγύς παρελθόν αναφερόταν κυρίως επικριτικά σε αποσπασματικές ή μεμονωμένες διακρίσεις ή προαγωγές Εξώλης και προώλης ίσως κατά παραφθορά "εξ όλων και προ όλων". Αργότερα όμως η έκφραση κατέστη "πρώτης τάξεως" στη γλωσσοφαγιά χαρακτηρίζοντας οποιαδήποτε γυναίκα για πιθανόν μειωμένες ηθικές αναστολές και μάλιστα κατά υπεροχή.
Εξώλης και προώλης - Βικιπαίδεια (https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BE%CF%8E%CE%BB%CE%B7%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%8E%CE%BB%CE%B7%CF%82)

(αρχαία φράση ἐξώλης καὶ προώλης, η οποία αποτελείται από δύο συνώνυμες λέξεις, τα επίθετα ἐξώλης «κατεστραμμένος – διεφθαρμένος» και προώλης «κατεστραμμένος, αφανισμένος», σύνθετα από τις προθέσεις ἐκ / ἐξ, πρό και από θέμα τού ρήματος ὄλλυμι «αφανίζω, καταστρέφω» (ομόρριζο ολετήρας)
= τελείως ξεδιάντροπος, ανήθικος.
π.χ. «Οι κοπέλες εκείνη την εποχή απέφευγαν να εκφράσουν τον έρωτά τους, επειδή είχαν άγχος μήπως τις αποκαλέσουν «εύκολες» ή “ εξώλεις και προώλεις”».
π.χ. «Στο έργο αυτό τού Ν. Βαλαωρίτη, η κοκόνα η Μαρώ, μια “εξώλης και προώλης” Πολίτισσα των αρχών τής Ελληνικής Επανάστασης τού 1821, αναμειγνύει την ηδονή τού έρωτα με την οδύνη για τον χαμό τού Γένους των Ελλήνων».
http://www.babiniotis.gr/wmt/webpages/index.php?lid=1&pid=19&catid=%CE%88&apprec=251