Ο Χάρι Πότερ μεταφρασμένος στα Αρχαία Ελληνικά! (Ἅρειος Ποτὴρ καὶ ἡ τοῦ φιλοσόφου λίθος)

[spiros]

Ο Χάρι Πότερ μεταφρασμένος στα Αρχαία Ελληνικά! (Ἅρειος Ποτὴρ καὶ ἡ τοῦ φιλοσόφου λίθος)

δείγμα μετάφρασης

Ο «άθλος» της μετάφρασης
Τρεις ώρες χρειάστηκε για να μεταφράσει την πρώτη παράγραφο του βιβλίου και συνολικά έναν χρόνο για να ολοκληρώσει το έργο του ο άγγλος καθηγητής κ. Αντριου Γουίλσον, ο οποίος έχει σπουδάσει Αρχαία Ελληνικά στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και σήμερα διδάσκει στο Μοντέρνο Σχολείο του Μπέντφορντ. Η... περιπέτειά του ξεκίνησε όταν διάβασε μια αγγελία στην εφημερίδα «Daily Τelegraph» με την οποία ο εκδοτικός οίκος των περιπετειών του μικρού μάγου ζητούσε μεταφραστή του βιβλίου «Ο Χάρι Πότερ και η Φιλοσοφική Λίθος» στα αρχαία ελληνικά. Αυθόρμητα έγραψε στον εκδοτικό οίκο ότι μπορούσε να αναλάβει τη μετάφραση. Οπως ο ίδιος λέει, «το σκεπτικό ήταν να χρησιμοποιηθεί στα σχολεία για να ενθαρρύνει τους μαθητές να μάθουν αρχαία ελληνικά». Μοντέλο του για τη μετάφραση, είπε, ήταν «ο Λουκιανός,ένας συγγραφέας του 3ου αι. μ.Χ. ».

Αυτά το 2004. Εναν χρόνο αργότερα κυκλοφόρησε το βιβλίο και πριν από μερικούς μήνες επανακυκλοφόρησε στη Βρετανία η νέα αναθεωρημένη έκδοσή του. Σύμφωνα με τον ίδιο, το εγχείρημα ήταν πολύ δύσκολο, το δυσκολότερο κομμάτι ωστόσο ήταν η μετάφραση της λέξης «κουίντιτς»- η οποία αναφέρεται στο σπορ που έπαιζε ο Χάρι με τους φίλους του. «Μετέφρασα το κουίντιτς ως ικαροσφαιρική, από το σφαίρα- σφαιρική και τον Ικαρο» δήλωσε και εξήγησε: «Αναζητούσα κάτι παρόμοιο με μια λέξη που έχετε εσείς,το “ποδοσφαιρική”, που όμως ήθελα την ίδια στιγμή να παραπέμπει στο πέταγμα της μπάλας».

Και στα ζητήματα κουλτούρας ωστόσο αντιμετώπισε προβλήματα. Ενας από τους άθλους που είχε να ξεπεράσει ήταν η «πατριαρχική» οργάνωση της οικογένειας στην Αρχαία Ελλάδα. Πώς να αναφερθεί σε στενές σχέσεις, όπως στην αδελφή της μητέρας του Χάρι Πότερ, η οποία είχε αναλάβει να τον μεγαλώσει και ήταν ένας πολύ σημαντικός παράγοντας στη ζωή του; «Στην Αρχαία Ελλάδα οι γυναίκες είχαν ελάχιστη επαφή με την οικογένειά τους μετά τον γάμο. Δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η λέξη “θεία”» (οι Ελληνες, λέει ο Αντριου Γουίλσον, είχαν μόνο τη λέξη «εινάτερες» για τις γυναίκες που ήταν αδελφές των ανδρών τους). Επίσης πώς να χειριστεί το θέμα των «σκλάβων»; Περιέργως πάντως η κουκουβάγια αποτελούσε ένα «ταχυδρομικό σύστημα» πολύ... πιο κοντά στην αρχαία ελληνική πρακτική.

Οι Ελληνες τού γύρισαν την πλάτη
Ετσι ο Χάρι Πότερ, αφού έγινε Αρειος Ποτήρ, μπήκε στα βρετανικά σχολεία και πανεπιστήμια, και όχι μόνο εκεί: και το Πανεπιστήμιο της Κύπρου τον έχει ήδη συμπεριλάβει στη δική του βιβλιοθήκη, επιδεικνύοντας πιο γρήγορα αντανακλαστικά από τα δικά μας. Και επιβεβαιώνοντας με την επιλογή του ότι η διδασκαλία (και) των αρχαίων ελληνικών μπορεί να γίνεται με πολύ πιο ευχάριστο και ευφάνταστο τρόπο από εκείνον με τον οποίο γίνεται σήμερα.

Την ίδια στιγμή την αδιαφορία μας «καταγγέλλει» ο εν Ελλάδι εκδότης των βιβλίων της Ρόουλινγκ κ. Θανάσης Ψυχογιός: «Παρ΄ ότι είχαμε και εμείς ανακοινώσει ότι ο “Χάρι Πότερ” μεταφράστηκε στα αρχαία ελληνικά, κανείς δεν συγκινήθηκε στην ελληνική αγορά.Αυτό τη στιγμή που στην Αγγλίαχρησιμοποιείται με επιτυχία για εκπαιδευτικούς σκοπούς,από τους σπουδαστές των Αρχαίων Ελληνικών στις τέσσερις έδρες που λειτουργούν σε πανεπιστήμια της Αγγλίας.Εδώ δεν εκδηλώθηκε ενδιαφέρον».

Πληροφοριακά ο εκδοτικός οίκος Βloomsbury δεν έχει εκδώσει τις περιπέτειες του νεαρού μάγου μόνο στα αρχαία ελληνικά αλλά και στα λατινικά. Οπως και σε γλώσσες που ομιλούνται από τοπικούς πληθυσμούς, όπως τα κελτικά και τα ουαλλικά. Εκεί άραγε βγήκε μεγαλύτερη ανταπόκριση απ΄ ό,τι στην Ελλάδα;
http://www.tovima.gr/society/article/?aid=398151

Greek - English Vocabulary for Greek Harry Potter. It's not complete, but should help you get started with the Greek text. You'll need to download a Greek font in order to use it - so go to this page first. Many thanks to Mark Wutka for suggesting improvements to this program. Go to Greek Vocabulary (if you already have the Font SPIonic).

Commentary and Notes on the Greek text: only chapters 1 & 2 so far - the rest will be added as I finish them. You'll need the font as well, if you haven't already downloaded it. Go to the Greek Harry Potter Notes
http://www.users.globalnet.co.uk/~loxias/harry_potter.htm