Θα ήθελα να σας απασχολήσω με ένα γλωσσικό φαινόμενο που αφορά την μεταφορά στα ελληνικά κάποιων αγγλικών (γλωσσική μονοκρατορία γαρ) φράσεων με «εν ψυχρώ» και κατα λέξη μετάφραση της αγγλικής φράσης. Και στους μέν αγγλόφωνους μιά χαρά συνάδουν οι φράσεις αυτές με το γλωσσικό τους αίσθημα αφού ο λαός τους ή οι λογοτέχνες τους τις... σκάρωσαν αλλα τί φταίμε εμείς, στην δεινοπαθούσα γενικώς Ελλάδα, να υφιστάμεθα, μέσω των επιπόλαιων που έσπευσαν να τις μεταφράσουν κατά λέξη, το ξεπατίκωμα των φράσεων αυτών;
Κάποιος προχθές είπε «και στο τέλος της μέρας καταλήγεις να βγαίνεις ζημιωμένος». Υπάρχει η λέξη «τελικά» ή «εν τέλει» αλλά κάποιοι προτιμούν, εν είδει νεωτερισμού, να μεταφράζουν το αγγλικό at the end of the day ενώ τίποτα δεν συνέβη στο τέλος καμιάς ημέρας.
Κάποιον τον ρώτησαν πού είναι τα έγγραφα και τους απάντησε «Είναι με μένα» (μετέφραζε το they are with me!). Αντί να πει «Τα έχω εγώ».
Κάποιοι σήμερα λένε «το κρασί αυτό είναι μακράν!» (και όχι... κοντά) το καλύτερο, αντί να πούν «με μεγάλη διαφορά, κατά πολύ» (αποδίδουν προφανέστατα το by far).
Κάποιος είπε «Εχω ταξιδέψει σε όλες τις 5 ηπείρους» (μην τύχει και του ξεφύγει καμία) αντί να πεί «και στις 5 ηπείρους» (ξεπατίκωνε το to all five continents).
Όταν παλιά λέγαμε «είσαι σοβαρός;» δεν ρωτούσαμε αν ο άλλος σοβαρολογούσε αλλά αν ήταν σοβαρός και όχι γελοίος. Σήμερα ξεπατικώνοντας το are you serious? ρωτάμε «είσαι σοβαρός;» και εννοούμε αν σοβαρολογεί!
Κάτι ακόμη θυμήθηκα. Το «μου πήρε τρεις μέρες να το τελειώσω», ξεπατίκωμα του it took me three days ενώ υπάρχει το ωραιότατο ελληνικό «χρειάστηκα».
Να συμπληρώσουμε και το υπέροχο «γράψ' το κάτω» (write it down).
Η έκφραση «κερδίζω χρόνο» άρχισε δυστυχώς να φθίνει, προς όφελος της έκφρασης «αγοράζω χρόνο» (από ποιο κατάστημα άραγε;), προφανούς ξεπατικώματος δηλαδή του αγγλικού Ι buy myself time.
Τα τελευταία χρόνια ή και πιό πρίν βλέπουμε κυρίως στα έντυπα ΜΜΕ φράσεις όπως οι εξής:
Tότε σκέφθηκα για πρώτη φορά με όρους ελευθερίας.
Eκεί για πρώτη φορά σκέφθηκα με όρους απαξίωσης της δημοσιογραφίας στη χώρα μου.
Πάντοτε με όρους τήρησης της νομιμότητας, με όρους αξιοπρέπειας, με όρους προστασίας ιδίως...
Και άλλα πολλά... Προφανώς πρόκειται για αφειδές ξεπατίκωμα του αγγλικού in terms of... που, βολικά και ενώ αγνοήθηκαν οι ισοδύναμες καθιερωμένες εκφράσεις, κατέληξε στην «ελληνική» έκφραση «με όρους». Το in terms of αποδιδόταν κάποτε στα ελληνικά με επίρρημα ή με κάποια περίφραση που δέν προκαλούσε το γλωσσικό αίσθημα, δηλαδή: αντί «με όρους αξιοπρέπειας» αξιοπρεπώς, αντί «με όρους συναίνεσης» συναινετικά, αντί «με όρους πολιτικής» πολιτικά, αντί «με όρους αγοραστικής αξίας» ως προς την αγοραστική αξία κλπ. Και εδώ, λοιπόν, κάποιοι (μάλλον πολλοί) κατέφυγαν στην κατά λέξη μετάφραση του in terms of για να... εμπλουτίσουν τα ελληνικά μας.
Φοβάμαι ότι αν επεκταθεί αυτή η κακή συνήθεια, τελικά (στο τέλος της μέρας, όπως θα λέγανε οι γλωσσικά παρεκτραπέντες) θα καταλήξουμε σε κάποια ελληνικά όπου οι μεν λέξεις θα είναι ακραιφνώς ελληνικές αλλά οι εκφράσεις αγγλικά κλισέ ή αγγλικά ξεπατικώματα (γαλλιστί calques).
« Last Edit: 29 Jan, 2011, 01:09:08 by spiros »
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου