Μαρία Αρχιμανδρίτου

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Το εύθρεπτο υλικό της απορίας

[Από το Μέρος Ι]
 
Ποιος άρτος επιούσιος θα θρέψει τις ελπίδες σου;
Πλάνητες λέξεις χρησμοδότησαν ταξίδι
όμως στις πόλεις τα χαμόγελα εισρέουν
από θολές πηγές του παρελθόντος λάθους
και οι χάρτες των βημάτων αλλού χαράσσουν
τώρα επαγρύπνηση.
Ποιος σπόρος επουράνιος την άρνηση θα μετατρέψει
σε καλή σοδειά και ποιος τον πυρετό θα πείσει
να μη θωπεύει την πληγή στα λόγια;
Από ποιο φως τη μέρα θα διαβάσεις για να μάθεις πως
κάθε παράδεισος κι ο ερπετός του όφις
μήλο γλυκό κρατάει την αμαρτία
εύπλαστη από πηλό σε ύψος ονείρου
που στα μάτια σου τσακίστηκε
ίσως γιατί όταν την αλήθεια αγγίζεις κάνεις πάντα αχ
που ήταν μόνο παραμύθι ο παράδεισος,
ευχή στα χείλη ενός αγγέλου ή και παράπονο,
η γη αν του μοιάζει δεν θυμάται
και συ από τότε όλο λοξά μπαίνεις στον ύπνο σου
να βγουν τα ψάρια στα ρηχά του ονείρου ελπίζοντας
δίχτυ να πιάσουν οι χαρές
και οι έγνοιες σου λιμάνι απάνεμο.
Ποιος άρτος επιούσιος τις σκέψεις σου θα θρέψει;

Από τη συλλογή Η κατίσχυση των ρόδων (2002)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου: [Σα χορευτής που συγχωρεί...]

Σα χορευτής που συγχωρεί
το βήμα που τον πρόδωσε
σου γράφω.

Από τη συλλογή Ευεξία χρωμάτων (1998)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου: [Φυσάει στο Σικάγο...]

Φυσάει στο Σικάγο και μέσα μου ο Βαρδάρης τα κύματα σηκώνει. Η λίμνη μουρμουρίζει περιπέτειες του γλυκού νερού καθώς αλήτης ο Θερμαϊκός μια βάρκα βασανίζει. Τους προσφιλείς ανέμους μου θα δείτε πως φροντίζω. Εκείνον τον τραχύ και βιαστικό στη Σαμοθράκη τον φωνάζω Β-Ουρρρ, χρόνια δεν συναντιόμαστε, μα ξέρω με θυμάται. Φυσάει στο Σικάγο και φέρνει ο αέρας gospel με μια εξαίσια φωνή. Χορεύει το μετάξι στο πουκάμισο μια γλυκιά θλίψη, ανάλαφρη σαν ξεχασμένη από μιαν άλλη άνοιξη δική μου πεταλούδα. Φυσάει και σηκώνονται ψηλά φαρδιά φουστάνια αισθήματα, ενώ της θέλησης τα πόδια στα βήματα επιμένουν. Από ένα ποίημα ξεκολλούν τα φύλλα ενός φθινόπωρου και ψάχνουν μες στις λέξεις μου το δάσος. Συχνά τα ονόματα ξεχνώ και ο Vattimo στην transparent society επιμένει. Φυσάει αέρας στο Σικάγο και πάνω απ’ τις μεταμοντέρνες βεβαιότητες το εφήμερο ανυψώνει.

Από το ποιητικό βιβλίο Πόλεις του ανέμου (2005)

... ο Βαρδάρης που τα κύματα σηκώνει στον «αλήτη» τον Θερμαϊκό...



Φωτογραφία της Αθανασίας Κόλλια (27/02/2005)
Πηγή: http://www.in.gr/Reviews/imagegallery.asp?lngReviewID=1667&lngChapterID=3898&lngItemID=7629

[wings]

Διονύσης Τσακνής - Φτιάξε Καρδιά μου το Δικό σου Παραμύθι - YouTube

Διονύσης Τσακνής & Μαριανίνα Κριεζή: Φτιάξε, καρδιά μου, το δικό σου παραμύθι
(ερμηνεία: Διονύσης Τσακνής & παιδική χορωδία Δημήτρη Τυπάλδου / δίσκος: Φτιάξε, καρδιά μου, το δικό σου παραμύθι (1996))

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Τα χρώματα μιας ιστορίας

[Από το Μέρος ΙΙΙ]
 
Με υφάσματα δαμασκηνά της Προύσας χρυσοκέντητα
έγραψε μες στις λέξεις της το σώμα
σαν παραμύθι στις κινήσεις του ενέδωσε
και νίκη έδωσε στα βήματα κατακτητή.
 
*

Να μ’ αγαπάτε, είπε,
με τα λόγια που φορώ για ν’ αντέχω στο κρύο.
 
Να μ’ αγαπάτε, ίσως, γιατί με λέξεις ανυπόδητες
Θ’ ανέβω τη ζωή μου ως την κορφή.

Από τη συλλογή Η κατίσχυση των ρόδων (2002)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Προσταγή αυτοκτόνος
[ή η βυζαντινή προέλευση της αράς «άι τσακίσου»]

[Από το Μέρος ΙΙ]

Το χρόνο σκίζαν αστραπές οργής
Άδειαζαν το σκοτάδι τους οι ώρες
Την αυτοκτόνο προσταγή ο αφέντης έστελνε:
Αγχόνη χρήσαι ή κρημνίσαι εαυτόν.
Ποιος ώμος μοίρα αντίθετη τη σήκωνε;
Και χέρι ποιο στη σκέψη
τ’ αγκάθι απ’ την πληγή το βγάζει;
Ήταν κι ο δρόμος που τα βήματα δεν άκουγε
Πιο λίγος απ’ τη ζήση σου να γεννηθείς αν τύχαινε.
Στο χρόνο λένε τσακιστήκανε πολλοί
Κι άλλων τα βήματα απ’ την κόψη του χαμού επιστρέψαν
Καιρός πολύς χειμώνιασε στη σκέψη τους
Ώσπου να μάθουν οι άνθρωποι
Πως στη ζωή τους να υπακούουν όφειλαν
και τέτοια προσταγή ν’ αδειάζουν από πράξη.
Γράψαν λοιπόν Νομομαθείς στη Βασιλεύουσα,
Ευρυμαθείς γραμματικοί φωνάξαν
Ουδείς επί τω κατακρημνισθήναι καταδικάζεσθαι.
Δεν πας εσύ να γκρεμιστείς, είπε του αφέντη του,
Που αγχόνη εγώ στη ζήση μου θα φτιάξω;

Από τη συλλογή Η κατίσχυση των ρόδων (2002)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=G2ZO43p1mic

Μάνος Χατζιδάκις & Μάνος Ελευθερίου, Ο οδοιπόρος
(ερμηνεία: Βασίλης Λέκκας / έργο: Ο Μάνος Χατζιδάκις στη Ρωμαϊκή Αγορά (1986))

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Καθημερινό: Πλατεία Ναυαρίνου
 
Κραυγές πουλιών
τα πρωινά μας όνειρα ραμφίζουν
κι απ’ το σπασμένο του ύπνου τσόφλι
προβάλλουν νεοσσοί της κάθε ημέρας έγνοιες.

Από τη συλλογή Ευεξία χρωμάτων (1998)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου: [Με τόσον ήλιο αυτή η μέρα...]

Με τόσον ήλιο αυτή η μέρα!
Άρχισα ξαφνικά να φτιάχνω σύννεφα στις λέξεις
για ν’ αντέξω.

Από τη συλλογή Πορφυρό ασμάτιο (1994)

[wings]

Nikolas Asimos Ego me tis idees mou - YouTube

Νικόλας Άσιμος, Εγώ με τις ιδέες μου
(τραγούδι: Σωτηρία Λεονάρδου & Νικόλας Άσιμος / δίσκος: Το φανάρι του Διογένη (1987))

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Law and order
 
Τις νύχτες μου τα σύμφωνα ακονίζω
μην τρίξουνε στο δέσιμο
και τα φωνήεντα με λάδι αλείφω
ολόσωμα
έτσι σας φαίνονται αθόρυβες  οι λέξεις μου
την ευταξία αυτού του ποιήματος τηρώντας.

Από τη συλλογή Ευεξία χρωμάτων (1998)

[wings]

Λευκό πουλί -Πάνος Κατσιμίχας - YouTube

Πάνος Κατσιμίχας & Χαράλαμπος Χατζηνάκης, Λευκό πουλί
(τραγούδι: Πάνος Κατσιμίχας / δίσκος: Μέχρι να πάρεις παγωτό, σε βρίσκει ο χειμώνας (2007))

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Απωλείας ασμάτιον

Η μέρα είν’ από ξύλο, λιώνει μέσα μου ο καιρός
με τρώει η θάλασσα, που πάνω μου αλμυρίζει

κρατιέμαι απ’ τα ψηλά βουνά, ζυγώνω τα καράβια
κι από τον τρόπο πιάνομαι που στις γραφές διαβάζω

σκύβω να ξομολογηθώ στα χόρτα που κατέχω
ανθίζουν τα χαμόμηλα, ντρέπονται οι παπαρούνες

στα στήθη μου ολοφύρονται οι παναγίες του κόσμου
πικρές φωνές γλυκαίνονται όταν τις δέσει ο πόνος

τρέχω ν’ ακούσω απ' το νερό τα σχήματα του Νόμου
πως ηλιοδένομαι στο φως και φεύγω του θανάτου.

Από τη συλλογή Πορφυρό ασμάτιο (1994)

[wings]

Διονύσιος Σολωμός, Οι γυναίκες - YouTube

Διονύσιος Σολωμός & Γιάννης Μαρκόπουλος, Οι γυναίκες
(διαβάζει η Ειρήνη Παππά / έργο: Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι (1977))

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Παλιού καιρού μελίσματα (ΙΙ)

[Ενότητα Παλιού καιρού μελίσματα]

ΙΙ
 
Απ’ τον καιρό μιας γιαγιάς ανάμνησης
ήρθαν

Γυναίκες που ξοδεύουν στην υπομονή
τα κουρασμένα χέρια τους
πλέκουν δαντέλα στη σιωπή
τη χθεσινή τους πίκρα
με γερακίσιο μάτι σχίζουν
την κακιά στιγμή
κόβουν κάθε κλαδάκι
μαύρης σκέψης απ' τον κήπο
φυτεύουνε με σύνεση πανσέδες
στο παρτέρι της ζωής
και πνίγουν με γαριφαλόλαδο
τη λύπη που πονά στο δόντι

Γυναίκες που ανάβουν λαμπάδα την ελπίδα
στο εικόνισμα του μέλλοντος

ήρθαν.

Από τη συλλογή Ευεξία χρωμάτων (1998)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=6i8T-YH-mDU

Μανώλης Φάμελος, Ένα μεγάλο φωτεινό καλοκαίρι (δίσκος: Η ευτυχία είναι αυτό... (2000)

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Θερινό
 
Στον ύπνο μου μυρίζει φλαμουριά
κι οι λέξεις μου
ευφρόσυνα ονειρεύονται
καταμεσής του ανέμου ανθίζω
γράφουν κι επιμένω

Στο όνομα της δαμασκηνιάς
δεν ξεκουράστηκα ποτέ
μικρή
που όλους της μέρας τους κινδύνους
τους σκαρφάλωνα
με βηματάκια ψάθινα τον Αύγουστο
περνώντας

Δεν κατοικείς στο γέλιο μου
σου γράφω
κατάκαρδα την ηλικία του καλοκαιριού
διασχίζοντας
σε ημέρες σπάταλες στο φως ξοδεύομαι

Κάποτε αφήνω ένα κισσό
ν’ αναρριχάται στον Σεπτέμβρη μου
το φονικό χεράκι σου
που αδέξια το γέλιο μου
ξερίζωσε μια μέρα
να σκεπάσει

Έχω τις λέξεις μου κλειστές
στα μακρινά χαμόγελα

Με χαμομήλια αισθήματα ανθίζω.

Από τη συλλογή Ευεξία χρωμάτων (1998)

[wings]

Χρόνης Αηδονίδης - Δω στα λιανοχορταρούδια - YouTube

Δω στα λιανοχορταρούδια (παραδοσιακό Ανατολικής Ρωμυλίας)
(τραγούδι: Χρόνης Αηδονίδης / δίσκος: Η γη του Ορφέα (2000))

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Η τέχνη του οικολογείν ευσχημόνως
 
Έφτασε ο καιρός
να υπερασπιστούμε υψηλόφρονες
και το δικαίωμα
κάθε πτηνού στο ίδιο του τιτίβισμα
της παπαρούνας το δικαίωμα στο κόκκινο
της θάλασσας τα legal rights στην αλμύρα της

Από τη συλλογή Ευεξία χρωμάτων (1998)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=XRw4hptWe5Q

Αλκίνοος Ιωαννίδης, Απόγευμα στο δέντρο (δίσκος: Οι περιπέτειες ενός προσκυνητή (2003))
[Επιμέλεια βίντεο: rainbowcreta]

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Λάθος απόγευμα σε χρώμα σκούρο

Ραγίζει μέσα μου το κόκκινο βαθιά
κοιμούμαι αργά
σε μια ζωή που δε μου μοιάζει
(και ξεχνώ)
 
η θύμησή σου μέσα μου απόψε χειμωνιάζει
 
Απ’ το παράθυρο όλο μπαίνει φρέσκος πόνος
πικρίζει η Άνοιξη στο στόμα μου (θολά) –
κι εσύ ζητάς να βρεις στις άκρες του χειμώνα
κομμάτια λύπες κλάματα (πολλά) –
 
Βγάζω μια λέξη απ’ το φθινόπωρο στο φως
για να μου μάθει
πως απ’ τις λέξεις μου περνά τ’ απόγευμα
κι αλλιώς διαβάζονται
 
τα λάθη.

Από τη συλλογή Πορφυρό ασμάτιο (1994)

[wings]

Κι όμως υπάρχει χαρά - YouTube

Σπήλιος Μεντής, Κι όμως υπάρχει χαρά
(τραγούδι: Γιοβάννα / 3ο βραβείο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1962)

Μαρία Αρχιμανδρίτου: [Για να την κατακτήσεις τη χαρά...]

Για να την κατακτήσεις τη χαρά πρέπει να την αιφνιδιάσεις. Με λόγια ξαφνικά και με καινούριες πράξεις. Να την αφήνεις να σου ονομάζει το παιχνίδι που εσύ θα παίζεις μοναχά για χάρη της. Για να καθίσει πεταλούδα αυτάρεσκη τα εξαίσια χρώματα στο βλέμμα σου να ξεκουράσει. Να ξεδιπλώσει τα φτερά της ήρεμα πάνω στην τρυφερή του χρόνου σου ταχυπαλμία. Και να πετάξει απρόσμενα αφήνοντας πίσω μια διάφανη μνήμη σκιά, που θα ’ρχεται πυγολαμπίδα ξέγνοιαστη τον καλοκαιρινό σου ύπνο να ξαφνιάσει.
(Μιλώ γι’ αυτά και ας μην ξεκούρασα τη σκέψη μου σε παραμύθια.)

Από το ποιητικό βιβλίο Πόλεις του ανέμου (2005)

[wings]

Μαρία Αρχιμανδρίτου, Ο στρατιώτης Ματίας Ροτ

[Από το Μέρος ΙΙ]

Το βράδυ πέφτει μες στις λέξεις σου πηχτό.
Άδικος μήνας ο Νοέμβρης,
και η ζωή χλωμή σαν απορία
τον πυρετό σου καίει στο μέτωπο.
Με το τρελό ποδάρι ενός λαγού
η τύχη τρέχει στα τυφλά το θάνατο,
τον ίδιο θάνατο για όλους,
με τη δικαιοσύνη της στερνής απώλειας
τυφλή στα χέρια σου να γίνεται ποιητή
Trakl Γεώργιε από το Σάλτσμπουργκ.

Ένας Θεός μες στου πολέμου την πληγή
στο αίμα οργίστηκε
που η καρυδιά γεννάει πικρά καρύδια αγέλαστα παιδιά
και τα πουλιά με φτερουγίσματα κομμένα
δεν υπόσχονται ουρανό στον Μαύρο Άγγελο.

Έγινε ευχή η ανάρρωση της μνήμης ξεχασμένη
και έρχονται ορφανά κοτσύφια ονόματα
που παρακμάζουν στα ερείπια της θλίψης
άνθρωποι ματωμένοι.
Μια παπαρούνα ξεγελάει το κόκκινο στο στίχο σου
και σ' ένα σταυροδρόμι ο χρόνος μένει πίσω.

Η γκουβερνάντα, ο πιστός υπηρέτης σου
Και ο στρατιώτης Ματίας Ροτ πίσω απ' το φέρετρο
Πηγαίνει.

Από τη συλλογή Η κατίσχυση των ρόδων (2002)

Σημείωση ανθολόγου:

Το ποίημα αφορά τον θάνατο του σπουδαίου Αυστριακού ποιητή Γκέοργκ Τρακλ (1998-1914).