Καλημέρα Γιώργο!
Εκτιμώ την προτίμησή σου και την αιτιολόγησή της.
Πέρα, όμως, από την αντίρρησή μου για την
ταύτιση της έννοιας «coach» που μας απασχολεί με την γνωστή και κοινή σήμερα έννοια «μέντορας», φρονώ ότι
αν την δεχτούμε, το όποιο ρήμα παράγωγο από τον
μέντορα θα πρέπει να σημαίνει «
είμαι μέντορας κάποιου» και όχι «
δεν είμαι μέντορας μεν, αλλά συμπεριφέρομαι σαν μέντορας». Η παραγωγική κατάληξη
-ίζω στο συγκεκριμένο παράδειγμα που έδωσες (
Μήδος > μηδίζω), αυτήν τη σημασία έχει.
Αυτή η κατάληξη, σήμερα, είναι ταυτόσημη με το δεύτερο συνθετικό
-φέρνω: π.χ.
γυναικίζω = γυναικοφέρνω (συμπεριφέρομαι σαν γυναίκα). Αν δεχτούμε την αποδοση
coach → μέντορας θα πρέπει το ουσιαστικό να
είναι μέντορας όχι απλώς να
μεντοροφέρνει.
Η κατάληξη
-ίζω, όμως, δεν σημαίνει μόνο αυτό, αλλά σημαίνει και άλλα πράγματα.
Μια ιδέα από το ΛΚΝ(έχω τονίσει αυτά που μας ενδιαφέρουν):
-ίζω [ízo] : επίθημα για το σχηματισμό ρημάτων παράγωγων: 1α. από επίθετα· δηλώνει ότι το υποκείμενο του ρήματος είναι ή γίνεται αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: (κίτρινος) κιτρινίζω, (πράσινος) πρασινίζω, (αδύνατος) αδυνατίζω. β. από ουσιαστικά· δηλώνει ότι το υποκείμενο του ρήματος κάνει αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη ή τη χαρακτηριστική ενέργεια που συνεπάγεται αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: (αρχή) αρχίζω, (βούρτσα) βουρτσίζω, (καβγάς) καβγαδίζω, (πριόνι) πριονίζω, (ραβδί) ραβδίζω, (σφουγγάρι) σφουγγαρίζω, (φυλακή) φυλακίζω. || από άκλιτες λέξεις ή από λέξεις που συνήθως λέγονται μαζί: (παράμερα) παραμερίζω, (πάτσι) πατσίζω, (χωρίς) χωρίζω· (καληνύχτα) καληνυχτίζω, (καλώς όρισες) καλωσορίζω. || εξανθρωπίζω, εξευρωπαΐζω. 2. από ονόματα· δηλώνει ότι το υποκείμενο του ρήματος μιμείται (ή έχει τάση προς) αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: (αττικός) αττικίζω, (άθεος) αθεΐζω, (κλασικός) κλασικίζω, (μαϊμού) μαϊμουδίζω, (πίθηκος) πιθηκίζω. 3. από ρήματα· δίνει υποκοριστική σημασία σ΄ αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: (φέγγω) φεγγίζω. 4. από ονοματοποιία: τσιτσιρίζω, γουργουρίζω, πλατσαρίζω, χουχουλίζω· γαβγίζω, νιαουρίζω, τιτιβίζω. [αρχ. μετον. (ιδ. μετουσ.), σπανιότ. μεταρ. ή μετεπιρρ. ρηματ. επίθημα -ίζω, μαζί με το -άζω, το πιο κοινό του είδους του: αρχ. καπν-ίζω `μαυρίζω κτ. με καπνό΄ (< καπν-ός), ἀγων-ίζομαι (< ἀγών `αγώνας΄), τραυλ-ίζω (< τραυλ-ός), πιππ-ίζω `τιτιβίζω΄ (ηχομιμ.), λακων-ίζω `ακολουθώ την πολιτική ή μιμούμαι τους τρόπους τον Λακώνων΄ (< Λάκων), χρυσ-ίζει `μοιάζει με χρυσάφι΄ (< χρυσ-ός), βαπτ-ίζω `βυθίζω βαθιά΄ (< ρ. βάπτ-ω `βυθίζω σε υγρό΄), χωρ-ίζω (επίρρ. χωρ-ίς `χωριστά΄), σπάν. από φρ. ἀποκεφαλ-ίζω (< ἀπό κεφαλή) (στα νεοελλ. η αρχική παραγωγή από θηλ. με θ. σε -ιδ- [id] > -ίζω [ídzō] παρουσιάζεται μόνο σαν σχέση συγγενικών λ.: ελπίδα < αρχ. ἐλπίς – ελπίζω) & λόγ. < αρχ. -ίζω: αρχ. τελων-ίζω (< τελών-ης) & < αρχ. ρ. σε -ῶ > μσν. μεταπλ. με βάση τον αόρ. -ησα / -ισα: αρχ. ζωγραφῶ > αόρ. ἐζωγράφ-ησα – εζωγράφ-ισα > νέος ενεστ. μσν. ζωγραφ-ίζω & αρχ. ρ. σε -μι καθώς και μέσα ρ. > μεταπλ. με βάση το γ' πληθ. του αορ.: αρχ. ῥήγνυ-μι > αόρ. γ' πληθ. ἐρράγ-ησαν – εράγ-ισαν > νέος ενεστ. ραγ-ίζω, αρχ. σήπομαι > αόρ. γ' πληθ. ἐσάπ-ησαν – εσάπ-ισαν < νέος ενεστ. σαπ-ίζω] Επίσης, το ρήμα πρέπει να είναι
μεταβατικό (όπως τα
διαπονώ ,
προγυμνάζω και
καθοδηγώ των άλλων προτάσεων). Συμφωνώ με τον Σάκη ότι από ουσιαστικό που λήγει σε
-ωρ / -ορας η παραγωγή ρήματος δίνει παραδείγματα σε
-εύω (
ρήτορας > ρητορεύω, πράκτορας > πρακτορεύω, μάστορας > μαστορεύω) και προτείνω: πλάι στην πρόταση
coach → μεντορώ, μεντορίζω να εξετάσουμε και την:
Εναλλακτική πρόταση με το ουσιαστικό μέντορας:coach (ρήμα) →
μεντορεύω coaching (ενέργεια του ρήματος, γερούνδιο) →
μεντόρευσηcoaching (ουσιαστικό για το αντικείμενο, πεδίο, κλάδο ή τομέα) →
μεντόρευσηcoach(er) (ουσιαστικό που σημαίνει τον ενεργούντα) →
μέντωρ /
μέντοραςcoachee (ουσιαστικό που σημαίνει τον υφιστάμενο την ενέργεια) →
μεντορευόμενοςInternational Coach Federation →
Διεθνής Ομοσπονδία Μεντόρων ή
Διεθνής Ομοσπονδία ΜεντόρευσηςΑυτού του είδους την παραγωγή υπαγορεύει και ο «
Κανόνας του επιτυχημένου τρόπου»:
Όταν ένας τρόπος (παραγωγής, σύνθεσης, παρασύνθεσης, σύνταξης κ.ά.) έχει εφαρμοστεί στην ελληνική γλώσσα, έστω και σε μία περίπτωση, και έχει λειτουργήσει και λειτουργεί με επιτυχία (χωρίς κανένα πρόβλημα) τότε ο τρόπος αυτός είναι αποδεκτός και επιτρέπεται η χρησιμοποίησή του και σε άλλες ανάλογες περιπτώσεις ή συνθήκες. (βλέπε
Ορόγραμμα αρ.59)
(θα ενημερώσω σχετικά την Άννα Αναστασιάδη-Συμεωνίδη)