gate

Μεταξύ των προτάσεων διαπονώ, προγυμνάζω και μεντορίζω, προτιμώ την τελευταία -μεντορίζω- γιατί δίνει τη λεπτή διάσταση της συμμετοχής του υποκειμένου σε coaching, στο αποτέλεσμα. Τα δύο πρώτα, αν και καλύπτουν επαρκώς τον ενεργούντα, τον coach, (τι δηλ. αυτός κάνει, πράττει) δεν φαίνεται να παρέχουν στοιχεία τι περνάει στην άλλη όχθη, δηλ. στον αποδέκτη του coaching.
Όσον αφορά τη δημιουργία ρήματος σε -ίζω από το ουσιαστικό Μέντωρ, δεν νομίζω ότι είναι και ιδιαίτερο πρόβλημα. Ας θυμηθούμε ότι όσοι έδωσαν "Γη και ύδωρ" στους πρέσβεις του Ξέρξη, κατηγορήθηκαν ότι "εμήδισαν" (Μήδος - μηδίζω).

valeon

Καλημέρα Γιώργο!

Εκτιμώ την προτίμησή σου και την αιτιολόγησή της.
Πέρα, όμως, από την αντίρρησή μου για την ταύτιση της έννοιας «coach» που μας απασχολεί με την γνωστή και κοινή σήμερα έννοια «μέντορας», φρονώ ότι αν την δεχτούμε, το όποιο ρήμα παράγωγο από τον μέντορα θα πρέπει να σημαίνει «είμαι μέντορας κάποιου» και όχι «δεν είμαι μέντορας μεν, αλλά συμπεριφέρομαι σαν μέντορας». Η παραγωγική κατάληξη -ίζω στο συγκεκριμένο παράδειγμα που έδωσες (Μήδος > μηδίζω), αυτήν τη σημασία έχει.
Αυτή η κατάληξη, σήμερα, είναι ταυτόσημη με το δεύτερο συνθετικό -φέρνω: π.χ. γυναικίζω = γυναικοφέρνω (συμπεριφέρομαι σαν γυναίκα). Αν δεχτούμε την αποδοση coach → μέντορας θα πρέπει το ουσιαστικό να είναι μέντορας όχι απλώς να μεντοροφέρνει.

Η κατάληξη -ίζω, όμως, δεν σημαίνει μόνο αυτό, αλλά σημαίνει και άλλα πράγματα. Μια ιδέα από το ΛΚΝ(έχω τονίσει αυτά που μας ενδιαφέρουν):

-ίζω [ízo] : επίθημα για το σχηματισμό ρημάτων παράγωγων: 1α. από επίθετα· δηλώνει ότι το υποκείμενο του ρήματος είναι ή γίνεται αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: (κίτρινος) κιτρινίζω, (πράσινος) πρασινίζω, (αδύνατος) αδυνατίζω. β. από ουσιαστικά· δηλώνει ότι το υποκείμενο του ρήματος κάνει αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη ή τη χαρακτηριστική ενέργεια που συνεπάγεται αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: (αρχή) αρχίζω, (βούρτσα) βουρτσίζω, (καβγάς) καβγαδίζω, (πριόνι) πριονίζω, (ραβδί) ραβδίζω, (σφουγγάρι) σφουγγαρίζω, (φυλακή) φυλακίζω. || από άκλιτες λέξεις ή από λέξεις που συνήθως λέγονται μαζί: (παράμερα) παραμερίζω, (πάτσι) πατσίζω, (χωρίς) χωρίζω· (καληνύχτα) καληνυχτίζω, (καλώς όρισες) καλωσορίζω. || εξανθρωπίζω, εξευρωπαΐζω. 2. από ονόματα· δηλώνει ότι το υποκείμενο του ρήματος μιμείται (ή έχει τάση προς) αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: (αττικός) αττικίζω, (άθεος) αθεΐζω, (κλασικός) κλασικίζω, (μαϊμού) μαϊμουδίζω, (πίθηκος) πιθηκίζω. 3. από ρήματα· δίνει υποκοριστική σημασία σ΄ αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: (φέγγω) φεγγίζω. 4. από ονοματοποιία: τσιτσιρίζω, γουργουρίζω, πλατσαρίζω, χουχουλίζω· γαβγίζω, νιαουρίζω, τιτιβίζω. [αρχ. μετον. (ιδ. μετουσ.), σπανιότ. μεταρ. ή μετεπιρρ. ρηματ. επίθημα -ίζω, μαζί με το -άζω, το πιο κοινό του είδους του: αρχ. καπν-ίζω `μαυρίζω κτ. με καπνό΄ (< καπν-ός), ἀγων-ίζομαι (< ἀγών `αγώνας΄), τραυλ-ίζω (< τραυλ-ός), πιππ-ίζω `τιτιβίζω΄ (ηχομιμ.), λακων-ίζω `ακολουθώ την πολιτική ή μιμούμαι τους τρόπους τον Λακώνων΄ (< Λάκων), χρυσ-ίζει `μοιάζει με χρυσάφι΄ (< χρυσ-ός), βαπτ-ίζω `βυθίζω βαθιά΄ (< ρ. βάπτ-ω `βυθίζω σε υγρό΄), χωρ-ίζω (επίρρ. χωρ-ίς `χωριστά΄), σπάν. από φρ. ἀποκεφαλ-ίζω (< ἀπό κεφαλή) (στα νεοελλ. η αρχική παραγωγή από θηλ. με θ. σε -ιδ- [id] > -ίζω [ídzō] παρουσιάζεται μόνο σαν σχέση συγγενικών λ.: ελπίδα < αρχ. ἐλπίς – ελπίζω) & λόγ. < αρχ. -ίζω: αρχ. τελων-ίζω (< τελών-ης) & < αρχ. ρ. σε -ῶ > μσν. μεταπλ. με βάση τον αόρ. -ησα / -ισα: αρχ. ζωγραφῶ > αόρ. ἐζωγράφ-ησα – εζωγράφ-ισα > νέος ενεστ. μσν. ζωγραφ-ίζω & αρχ. ρ. σε -μι καθώς και μέσα ρ. > μεταπλ. με βάση το γ' πληθ. του αορ.: αρχ. ῥήγνυ-μι > αόρ. γ' πληθ. ἐρράγ-ησαν – εράγ-ισαν > νέος ενεστ. ραγ-ίζω, αρχ. σήπομαι > αόρ. γ' πληθ. ἐσάπ-ησαν – εσάπ-ισαν < νέος ενεστ. σαπ-ίζω]

Επίσης, το ρήμα πρέπει να είναι μεταβατικό (όπως τα διαπονώ , προγυμνάζω και καθοδηγώ των άλλων προτάσεων). Συμφωνώ με τον Σάκη ότι από ουσιαστικό που λήγει σε -ωρ / -ορας η παραγωγή ρήματος δίνει παραδείγματα σε -εύω (ρήτορας > ρητορεύω, πράκτορας > πρακτορεύω, μάστορας > μαστορεύω) και προτείνω: πλάι στην πρόταση coach → μεντορώ, μεντορίζω να εξετάσουμε και την:

Εναλλακτική πρόταση με το ουσιαστικό μέντορας:

coach (ρήμα) → μεντορεύω
coaching (ενέργεια του ρήματος, γερούνδιο) → μεντόρευση
coaching (ουσιαστικό για το αντικείμενο, πεδίο, κλάδο ή τομέα) → μεντόρευση
coach(er) (ουσιαστικό που σημαίνει τον ενεργούντα) → μέντωρ / μέντορας
coachee (ουσιαστικό που σημαίνει τον υφιστάμενο την ενέργεια) → μεντορευόμενος
International Coach Federation → Διεθνής Ομοσπονδία Μεντόρων ή Διεθνής Ομοσπονδία Μεντόρευσης

Αυτού του είδους την παραγωγή υπαγορεύει και ο «Κανόνας του επιτυχημένου τρόπου»:
Όταν ένας τρόπος (παραγωγής, σύνθεσης, παρασύνθεσης, σύνταξης κ.ά.) έχει εφαρμοστεί στην ελληνική γλώσσα, έστω και σε μία περίπτωση, και έχει λειτουργήσει και λειτουργεί με επιτυχία (χωρίς κανένα πρόβλημα) τότε ο τρόπος αυτός είναι αποδεκτός και επιτρέπεται η χρησιμοποίησή του και σε άλλες ανάλογες περιπτώσεις ή συνθήκες. (βλέπε Ορόγραμμα αρ.59)

(θα ενημερώσω σχετικά την Άννα Αναστασιάδη-Συμεωνίδη)

Zazula

Το μεντορεύω για το ρ. mentor, και τα προαναφερθέντα παράγωγα του μεντορεύω (για το mentoring, το ουσ. mentor και το mentee), τα υποστηρίζω.

Ωστόσο πρέπει να εξεταστεί το εάν το ρ. mentor και το ρ. coach ταυτίζονται απόλυτα στο συγκεκριμένο πεδίο. Αν όχι, καθώς επίσης και στην περίπτωση που θέλουμε να έχουμε διάκριση των αποδόσεων για λόγους αντιστρεψιμότητας, τότε φρονώ πως το μεντορεύω θα πρέπει να βγει από τη συζήτηση για το ρ. coach και να επιλέξουμε μεταξύ των διαπονώ, προγυμνάζω (που είναι κι αυτό που ψηφίζω προσωπικά) και καθοδηγώ.

escut

Καλή χρονιά!

Πολύ καλή η πανταχόθεν προσπάθεια να εξευρεθεί όρος για το coach κλπ. Τείνω προς το "διαπονώ", αν πρέπει να πω κάτι...

Να δούμε λίγο, όμως, και το LSJ (αγγλική έκδοση) στην λέξη ἐμπονέω (ἐμπονώ); Λέει κάτι ενδιαφέρον εκεί... ἐμπόνημα, ατος τό, in pl., agricultural improvements...

Εκείνο το "improvements" κάπου "κολλάει", ταιριάζει στο coach. Πλην της ...γεωργίας, λοιπόν, γιατί όχι και γενικότερα;

nicarras

Αγαπητοί φίλοι

Η ταπεινή μου γνώμη είναι ότι το προγυμνάζω-προγυμναστής κλπ. είναι η καλύτερη επιλογή, σύμφωνα με την τεκμηριωμένη γνώμη του μέλους zazula. Είναι αμέσως κατανοητό από τους πάντες και δεν παρεμβαίνει να αλλάξει τη σημασία άλλου γνωστού ρήματος.

Δεν προκρίνω το διαπονώ, διότι πρέπει κανείς να το μάθει πρώτα.
Δεν προκρίνω το καθοδηγώ, το οποίο είναι μεν κατανοητό από τους πάντες, το καθοδηγητής όμως έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον στην πολιτική και καλό είναι να το αφήσουμε εκεί.
Δεν προκρίνω το μέντορας, διότι καλό είναι να αφήσουμε την όμορφη αυτή λέξη στη χρήση που έχει σήμερα, δηλαδή κάπως μεταφορικά, κάπως ποιητικά... Αν όμως προκριθεί, σε καμμία περίπτωση δεν μπορεί το ρήμα να γίνει μεντορίζω. Όλα τα ουσιασιστικά σε -ορας, έχουν μεταβατικό ρήμα σε -εύω (πράκτορας-πρακτορεύω κλπ.), όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο Κώστας.
Καλή χρονιά σε όλους

spiros

Προσωπικά δεν με ικανοποιεί καμία πρόταση ένεκα των ζητημάτων πολυσημίας που ετέθησαν. Απλά, δια της μεθόδου της προς άτοπον απαγωγής, αυτό που μένει τελευταίο στη λίστα απαγωγής, μέχρι στιγμής, είναι το «προγυμνάζω».

escut

Ας μην καταφύγουμε ακόμη, Σπύρο, στην Adductio ad absurdum (στην εις άτοπον απαγωγή).

valeon

Σωστά, Θεόφιλε, πριν απο την όποια «συναγωγή» έχουμε να δούμε και άλλες προτάσεις, όπως:

Πρόταση του μέλους της ΕΛΕΤΟ Γιάννη Σαριδάκη:

«με χρήση του «διοπεύω», με τη σημασία του κυβερνώ/κατευθύνω, αντί του «διαπονώ».

Το «διοπεύω» είναι αναμφίσημο (έχει μια μόνο σημασία) και έχει σαφέστερο ενεργητικό και μεταβατικό χαρακτήρα από το «διαπονώ». Το «διαπονώ» έχει και αμετάβατο χαρακτήρα και ποικιλία σημασιών όπως το «μοχθώ», «ταράττομαι», «επεξεργάζομαι επιμελώς» κτλ.

coach (ρήμα) → διοπεύω
coaching (ενέργεια του ρήματος, γερούνδιο) → διόπευση
coach(er) (ουσιαστικό που σημαίνει τον ενεργούντα) → διοπευτής
coachee (ουσιαστικό που σημαίνει τον υφιστάμενο την ενέργεια) → διοπευόμενος
International Coach Federation → Διεθνής Ομοσπονδία Διοπευτών ή Διεθνής Ομοσπονδία Διοπευτικής

escut

Δεν βλέπω ότι το διοπεύω μπορεί να στέκει, Κώστα. Το LSJ δίνει για το διοπεύω : to be captain of a ship... δηλαδή..καμμία σχέση!

valeon

Συμφωνώ μαζί σου. Είχα, όμως, χρέος να καταγράψω και αυτήν την πρόταση και όποια άλλη έρθει μέσα στην προθεσμία ως τις 20-1-10.

Αφού σχολιαστεί, εδώ, ακόμα και η τελευταία πρόταση, σκέπτομαι ότι θα πρέπει να ακολουθήσει και ένας δεύτερος γύρος στην Κρίση Μελών αρ.5. Να στείλω σε όλα τα μέλη έναν πίνακα με όλες τις προτάσεις συνοδευόμενο από τήν όλη συζήτηση που έγινε εδώ και να τους ζητήσω να τις βάλουν στη σειρά προτίμησής τους ή μάλλον να τις βαθμολογήσουν (Α, Β, Γ, Δ) όπως είχαμε ξανακάνει.

escut

Καλώς.

valeon

Πρόταση της καθηγήτριας του Πανεπ. Πάτρας (μέλους της ΕΛΕΤΟ) Άννας Ιορδανίδου :

coach (ρήμα) → καθοδηγώ επαγγελματικά
coaching (ενέργεια του ρήματος, γερούνδιο) → επαγγελματική καθοδήγηση
coaching (ουσιαστικό για το αντικείμενο, πεδίο, κλάδο ή τομέα) → επαγγελματική οδηγητική
coach(er) (ουσιαστικό που σημαίνει τον ενεργούντα) → επαγγελματικός καθοδηγητής
coachee (ουσιαστικό που σημαίνει τον υφιστάμενο την ενέργεια) → καθοδηγούμενος επαγγελματικά
International Coach Federation → Διεθνής Ομοσπονδία Επαγγελματικών Καθοδηγητών ή Διεθνής Ομοσπονδία Επαγγελματικής Οδηγητικής

Η κα Ιορδανίδου σημειώνει ότι «δε θεωρεί απαγορευτική τη χρήση διλεκτικού συνόλου, γιατί πιστεύει ότι αποδίδει ικανοποιητικά τον αγγλικό όρο και ότι το «καθοδηγώ» πλεονεκτεί έναντι του «συμβουλεύω» στη συγκεκριμένη περίπτωση, γιατί δηλώνει ισχυρότερη ενέργεια και γιατί σχηματίζει επαρκή παράγωγα».

spiros

Ενδιαφέρον, αν και έχω την αίσθηση ότι αφενός υπάρχει προτίμηση για μη πολυλεκτικά, αφετέρου δεν είμαι σίγουρος ότι πρόκειται πάντα για «επαγγελματική». Πάντως, ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση καθώς ούτε ξενίζει ούτε έχει ποικίλες ακατάλληλες συνεκδοχές.

valeon

Με την πρόταση της Άννας Ιορδανίδου έκλεισε και η προθεσμία της (α' φάσης) Κρίσης Μελών αρ. 5. Στη συνέχεια, θα ακολουθηθεί η εξής διαδικασία:

1. Θα αφεθούν μερικές μέρες, ώστε να σχολιαστούν όλες οι προτάσεις από τα μέλη που συμμετέχουν (ενδεχομένως και από άλλα που θα συμμετάσχουν) στη συζήτηση.

2. Θα σταλεί σε όλα τα μέλη της ΕΛΕΤΟ που έχουν δώσει ηλεκτρονική διεύθυνση ο πίνακας όλων των προτάσεων (μαζί με το κείμενο όλης της συζήτησης που έγινε εδώ) και θα τους ζητηθεί να βαθμολογήσουν κάθε όρο καθεμιάς πρότασης χωριστά (όχι σε σύγκριση με οποιονδήποτε άλλο) με την ακόλουθη βαθμολογική κλίμακα Α, Β, Γ:
Α: πολύ έως απόλυτα επιτυχής όρος
Β: αρκετά επιτυχής
Γ: λίγο έως καθόλου επιτυχής

3. Θα αποτιμηθεί το αποτέλεσμα από το ΓΕΣΥ, ώστε να συναχθεί η επίσημη πρόταση της ΕΛΕΤΟ, η οποία και θα ανακοινωθεί στο Ορόγραμμα (και εδώ φυσικά).

Zazula

Καλησπέρα. :) Μήπως είναι καλύτερα να είναι εξαρχής γνωστή η ημερομηνία πέρατος του βήματος υπ' αριθμ. 1 τής β' φάσης (δηλ. του σχολιασμού);