Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος

[wings]

Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος



[Πηγή για τη φωτογραφία: faretra.info]

Γεννήθηκε το 1951 στα Κρανίδια Κοζάνης. Σπούδασε Αρχαία Ελληνική και Νεοελληνική Φιλολογία στο ΑΠΘ και πήρε μεταπτυχιακό και διδακτορικό δίπλωμα από τον Τομέα Μεσαιωνικών και Νέων Ελληνικών Σπουδών του Τμήματος Φιλολογίας του ίδιου Πανεπιστημίου. Τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά του επικεντρώνονται στην ποίηση και στη λογοτεχνική κριτική. Ποιήματα και κριτικά του κείμενα γύρω από τη μεταπολεμική ελληνική ποίηση και πεζογραφία δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς σε πολλά περιοδικά.

Ιστολόγιο του ποιητή: http://thanasismarkopoulos.blogspot.gr

Ποιητικές συλλογές:
«Απόπειρα εξόδου 1975-1981», εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1982
«Του ανταποκριτή μας», εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1985
«Μοντέλο σώματος», εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1988
«Ανοιγμένη φλέβα», εκδ. Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη, 1991
«Το περίστροφο της σιωπής», εκδ. Τα Τραμάκια, Θεσσαλονίκη, 1996
«Ελληνομουσείον» (ανθολόγηση: Γιώργος Κ. Μύαρης), ανάτυπο από το περιοδικό «Ακτή», Λευκωσία, 2001
«Τεστ κοπώσεως», εκδ. Τα Τραμάκια, 2002
«Μικρές ανάσες», εκδ. Μελάνι, Αθήνα, 2010
«Χαμηλά ποτάμια», εκδ. Μελάνι, Αθήνα, 2015

Μελέτες – Δοκίμια:
«Τα πρόσωπα του δράματος στο πεζογραφικό έργο του Μάριου Χάκκα», εκδ. Τα Τραμάκια, Θεσσαλονίκη, 1995
«Βιβλιογραφία Νίκου Αλέξη Ασλάνογλου 1948-1996», εκδ. Παρέμβαση, Κοζάνη, 1996
«Ματιές εν όλω. Αναγνωστάκης. Κύρου. Θασίτης. Χριστιανόπουλος. Ασλάνογλου. Μέσκος. Ευαγγέλου. Μάρκογλου», εκδ. Σοκόλη, Αθήνα, 2003
«Ανέστης Ευαγγέλου. Ο ποιητής. Ο πεζογράφος. Ο κριτικός», εκδ. Σοκόλη, Αθήνα, 2006
«Ο ποιητής και το ποίημα. Καρυωτάκης. Σαχτούρης. Κέντρου-Αγαθοπούλου. Δημουλά. Χριστιανόπουλος. Μάρκογλου. Γκανάς. Φωστιέρης», εκδ. Σοκόλη, Αθήνα, 2010
«Ένα πουλί στην άσφαλτο. Ποίηση και ποιητική του Νίκου Αλέξη Ασλάνογλου», εκδ. Μελάνι, Αθήνα, 2013
«Ματιές εν μέρει. Κείμενα κριτικής 1993-2013», εκδ. Μελάνι, Αθήνα, 2014

Ανθολογημένα ποιήματα:

• Αλέθουμε το χρόνο... / Απόπειρα εξόδου 1975-1981 (1982)
• Ανθός λεμονιάς... / Απόπειρα εξόδου 1975-1981 (1982)
• Αυτό που περιμένω... / Απόπειρα εξόδου 1975-1981 (1982)
• Εμπόροι ορίζουνε... / Απόπειρα εξόδου 1975-1981 (1982)
• Κλεισμένοι στους γλόμπους του σαλονιού τους... / Απόπειρα εξόδου 1975-1981 (1982)
• Με το σπαθί και το λόγο... / Απόπειρα εξόδου 1975-1981 (1982)
• Όλα ησυχάζουν εδώ... / Απόπειρα εξόδου 1975-1981 (1982)
• Πάνε μια βόλτα... / Απόπειρα εξόδου 1975-1981 (1982)
• Τα όνειρά μας... / Απόπειρα εξόδου 1975-1981 (1982)
• Χτες που μας φώναζαν οι φίλοι... / Απόπειρα εξόδου 1975-1981 (1982)
• Στο σόι μας είμαστε ανέκαθεν νομοταγείς... / Του ανταποκριτή μας (1985)
• Φοβάμαι... / Του ανταποκριτή μας (1985)
• Μπορείτε ν’ αγοράζετε οξυγόνο... / Μοντέλο σώματος (1988)
• Στη λίμνη του Πολύφυτου... / Μοντέλο σώματος (1988)
• Η πείνα του λευκού / Ανοιγμένη φλέβα (1991)
• Λεκτικό επεισόδιο / Ανοιγμένη φλέβα (1991)
• Το επόμενο ψέμα / Το περίστροφο της σιωπής (1996)
• Το περίστροφο της σιωπής / Το περίστροφο της σιωπής (1996)
• Καλάμι ποίημα / Τεστ κοπώσεως (2002)
• Ο ύπνος του μεσημεριού / Μικρές ανάσες (2010)

Συνεντεύξεις του Θανάση Ε. Μαρκόπουλου:

• Θανάσης Μαρκόπουλος. Με τον ποιητή στο "ορυχείο των στίχων" του (συνέντευξη στη Δήμητρα Σμυρνή)
• Μια οξυδερκής κριτική ματιά (συνέντευξη στην Κυριακή Τσολάκη για το βιβλίο «Ματιές ενμέρει»)

[ Επιστροφή στο ευρετήριο της ανθολογίας «Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα» ]

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=VFE3gaqn-ck

Βασίλης Παπακωνσταντίνου & Οδυσσέας Ιωάννου, Σαν ναυαγός
(ερμηνεία: Βασίλης Παπακωνσταντίνου & Δημήτρης Μητροπάνος / δίσκος: Το παιχνίδι παίζεται (2010))

Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος, Λεκτικό επεισόδιο

Οι γιατροί
με έκδηλη αμηχανία
είπαν πως πήγε από εγκεφαλικό
αλλά εμείς που ξέραμε τον άνθρωπο
κι είδαμε τον καημό ισόβιο ναυαγό
στα βαθιά των ματιών του
δείξαμε κατανόηση
γιατί εδώ που τα λέμε
πώς θα μπορούσαν να διαγνώσουν
οι άμοιροι
αυτήν τη συμφόρηση των λέξεων
στο κεφάλι του ποιητή

Από τη συλλογή Ανοιγμένη φλέβα (1991)

[wings]

Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος, [Στη λίμνη του Πολύφυτου...]

Στη λίμνη του Πολύφυτου
εκεί που τώρα κάνει στάση
σιωπηλός μηχανοδηγός ο Αλιάκμονας
τα ψαράκια
αν και φτηνά
δε χωνεύουν με τίποτα
παρά την καλή παρέα και την πλήρη εξάρθρωση
των φρυγμένων ιστών
Τεμαχισμένα
μυρίζοντας ρακί και σαββατόβραδο
διέρχονται το στενό του λάρυγγα
σαν ένας λυγμός επαναληπτικός
και ξαναβρίσκοντας το διαμελισμένο τους σώμα
στο ενυδρείο του στομαχιού
με μια απορία στο βλέμμα που γίνεται λύπη
με μια λύπη που γίνεται δάκρυ
στέκουν σα χαμένα πίσω από το γυαλί
τα παιδικά μας χρόνια
τα θαμμένα καλοκαίρια του ’73 στον πυθμένα
της λίμνης του Πολύφυτου

Από τη συλλογή Μοντέλο σώματος (1988)

[wings]

Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος, Η πείνα του λευκού

Ώρα να πηγαίνω
δεν έχω άλλο στήθος
Νίκος Καρούζος

Πεινασμένο λευκό
δεν έχω άλλη νύχτα να σου δώσω
Τώρα ξέρεις δε βασιλεύει ο ήλιος
στις οροφές που τον καρφώσαν
έτσι ποτέ δε νυχτώνει
κι η φτώχεια μου δε λέγεται
Δεν έχω καν μια στάμνα σιωπής
να μαζέψω τις σκέψεις μου
ένα κλαδάκι έρεβος
για να πλανέψω τ’ όνειρο
ένα τριζόνι έστω
να συντροφέψω τον καημό
Ένα ψίχουλο νύχτα δεν έχω πια
να φιλέψω την αγάπη
κι η λύπη μου δε λέγεται

Από τη συλλογή Ανοιγμένη φλέβα (1991)

[wings]

Βαγγέλης Γερμανός - Μάσκες - YouTube

Βαγγέλης Γερμανός, Μάσκες (δίσκος: Τα μπαράκια (1981))

Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος, [Μπορείτε ν’ αγοράζετε οξυγόνο...]

Μπορείτε ν’ αγοράζετε οξυγόνο
για τις τρέχουσες ανάγκες σας
χύμα σε φιάλες ή φιαλίδια
να πίνετε νερό εμφιαλωμένο
να φορτώνετε σε σουπερμάρκετ
ή να φουλάρετε σε φαστφουντάδικα
για να μη χάνετε άδικα την ώρα σας
Μπορείτε να μισθώνετε το κλουβί που σας βολεύει
ν’ ακούτε το γέλιο των παιδιών σας
μες απ’ τα κάγκελα
να εγκλείεστε σε ενυδρεία ποικίλου μεγέθους
να καλλιεργείτε γλάστρες
για ν’ ανθίζει η απολεσμένη σας μνήμη
Μπορείτε ν’ αλλάζετε κανάλι φίλους ή έπιπλα
να φοράτε αρώματα που σας φέρνουν πολύ κοντά
να διαβάζετε πότε πότε για να ξεχνιέστε
να ντύνεστε σύμφωνα με τα γούστα σας
να απεργείτε τηρώντας τους νόμους
και να ψηφίζετε κατά συνείδηση
τα κόμματα που υπόσχονται σταθερότητα
Μπορείτε να συλλαβίζετε τις μάρκες των ψυγείων
Μπορείτε να βόσκετε άνεργα όνειρα
Μπορείτε να χωνεύετε με κοκακόλα
Στο χέρι σας είναι
να κατεβάζετε τα στόρια των ματιών σας για πάντα
σε ράντζο χλοερό σε ράντζο δροσερό
ένθα απέδρα πάσα λύπη οδύνη και στεναγμός
και μείναν τα ρεύματα

Από τη συλλογή Μοντέλο σώματος (1988)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=yPBIh0JJIiY

Παντελής Θαλασσινός & Ηλίας Κατσούλης, Του παραδείσου λεμονιά
(τραγούδι: Παντελής Θαλασσινός / δίσκος: Από την Τήλο ως τη Θράκη (1999))

Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος, [Ανθός λεμονιάς...]

[Ενότητα θητεία (1975-1976)]

Ανθός λεμονιάς
τα χείλη μ’ ακράγγιξε
κι έγινα ήλιος
Ανθός πεθυμιάς
στο περβάζι φτερούγισε
κι έγινα φως
Σκοπός αηδονιού
στη νύχτα αντάρτεψε
κι όνειρο έγινα
Σκοπός κοριτσιού
στο σεργιάνι αντήχησε
κι έγινα έρωτας
Ανθός και σκοπός
ανταμώσαν
με χτίσαν ελπίδα

Από τη συλλογή Απόπειρα εξόδου 1975-1981 (1982)

[wings]

Κι αν ο αέρας φυσά... - YouTube

Γιώργος Σεφέρης & Δήμος Μούτσης, Κι αν ο αγέρας φυσά
(τραγούδι: Μανώλης Μητσιάς / δίσκος: Τετραλογία (1975))

Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος, Καλάμι ποίημα

Μοναχικό καλάμι
που αγέρας το παίρνει επίμονος
και γέρνει
όλο και βαθύτερα γέρνει
τρεμίζοντας
μπρος στο κενό του χαμού
μα την τελευταία στιγμή
ανάσα το σώζει αναπάντεχη
κι επιστρέφει στον κόσμο
όλο και σοφότερο επιστρέφει

Από τη συλλογή Τεστ κοπώσεως (2002)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=4oLCjZEzKNU

Σταύρος Ξαρχάκος & Νίκος Γκάτσος, Μάνα μου Ελλάς
(τραγούδι: Νίκος Δημητράτος / δίσκος: Ρεμπέτικο (1983))

Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος, Το επόμενο ψέμα

Ως το λαιμό
ίσαμε τη σχισμή των χειλιών
στα σπήλαια της ανάσας
μπαινοβγαίνοντας
να παίζει η στάθμη των ερειπίων
και της πηχτής απόγνωσης
η μνήμη η αιμόφυρτη
των βυθισμένων ιδεολογιών
ώσπου να χαμηλώσει κράνος
ο ουρανός του βλέμματος
και να πεινάσει το φως

Τότε ανάψτε το το επόμενο ψέμα

Από τη συλλογή Το περίστροφο της σιωπής (1996)

[wings]

1982 Φοβάμαι Βασίλης Παπακωνσταντίνου - YouTube

Γιάννης Ζουγανέλης & Αντώνης Πανταζής, Φοβάμαι
(τραγούδι: Βασίλης Παπακωνσταντίνου / δίσκος: Φοβάμαι (1982))

Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος, [Φοβάμαι...]

Φοβάμαι
τις βαθιές πολυθρόνες
το χτύπημα στον ώμο
το υποκριτικό χαμόγελο
υπάλληλων κι επιδομάτων
Τη λείανση της αθλιότητας
φοβάμαι
Τρέμω
τα ογκώδη πρωτόκολλα
τη λογική των εκθέσεων
τις προσκλήσεις σε γεύματα
κι επίσημες δοξολογίες
Στη στοίχιση
με την εξουσία πιράνχας
πανικοβάλλομαι

Από τη συλλογή Του ανταποκριτή μας (1985)

[wings]

Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος, [Στο σόι μας είμαστε ανέκαθεν νομοταγείς...]

Στο σόι μας είμαστε ανέκαθεν νομοταγείς
Δεν απασχολήσαμε ποτέ τις Αρχές
με τα φρονήματα και τη δράση μας
Κάναμε τη θητεία μας κανονικά
στην ώρα μας παντρευτήκαμε αγόρια κορίτσια
Κι όταν πάλι η Πατρίδα κινδύνεψε
αγόγγυστα προσφέραμε κι εμείς τους νεκρούς μας
Ολάκερη η ζωή μας σκληρή σαν την πέτρα
Αυξήσεις και τέτοια πάντως δεν απαιτήσαμε
Δε θέλαμε φασαρίες που χαλούσαν την τάξη
και τις δουλειές μας εκθέταν σε κίνδυνο
Ιδιαίτερα τις παρέες πολύ τις προσέχαμε
ποτέ δε βάλαμε κομμουνιστή στο σπίτι μας
Παίρναμε μέρος στις εκλογές αθόρυβα
και ψηφίζαμε πάντα κατά συνείδηση
το κόμμα που ήταν στην Κυβέρνηση
Κανένας δε μας ενόχλησε
κανέναν δεν ενοχλήσαμε
καθαρά τα χαρτιά μας
Άμα δεν πειράξεις δε σε πειράζουν
Έτσι σήμερα φτιάξαμε μια κάποια κατάσταση
Καθωσπρέπει πολίτες και άρχοντες
μας εχτιμούν απόλυτα
κι απ’ τους πέντε επίτροπους της εκκλησιάς
οι δυο ανταντάμ παπαντάμ ανήκουν στο σόι μας

Από τη συλλογή Του ανταποκριτή μας (1985)

[wings]

Κάτω στο μεγάλο ύπνο - Σωκράτης Μάλαμας (Μελωδία) - YouTube

Σωκράτης Μάλαμας & Άλκης Αλκαίος, Κάτω στο μεγάλο ύπνο
(ερμηνεία: Σωκράτης Μάλαμας / τραγούδι του 2001)

Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος, Ο ύπνος του μεσημεριού

Ώρα μεσημεριού γκρεμίζομαι
στις τρυφερές πτυχές θερμαντικών σωμάτων
Ταξίδι μικρό στον ουρανό
κι επιστροφή στο δειλινό που ανθίζουν τα μάτια
Πένθος πικρό λιμνάζει στα παράθυρα

Δεν είναι που αρνήθηκα την πίστη στο θεό σου
και πια δεν έχω φεγγίτη να υψώσω το βλέμμα

Είναι που αθέλητα
στην άλλη νύχτα βουλιάζοντας
νιώθω τη στάθμη ν’ ανέρχεται με φωνές σκοτωμένες
να ματαιώνει τις φωταψίες
της πόλης που αγάπησα στις όχθες των ματιών σου

Από τη συλλογή Μικρές ανάσες (2010)

[wings]

https://www.youtube.com/watch?v=L_MwK7Xh5u4

Μίκης Θεοδωράκης & Κώστας Τριπολίτης, Με σημαία και περίστροφο
(τραγούδι: Μαρία Φαραντούρη / δίσκος: Ο επιβάτης (1981))

Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος, Το περίστροφο της σιωπής

Πάει πια η εποχή της οξείας κραυγής
του τεντωμένου χεριού
η εποχή του περίστροφου πέρασε
πομφόλυγες σκάνε χαλάνε τον κόσμο
και ποιος ν’ ακούσει
την πιστολιά που θα σπάσει
το θυμωμένο σου κρόταφο

Σήμερα το περίστροφο
έχει το σχήμα της σιωπής

Από τη συλλογή Το περίστροφο της σιωπής (1996)

[wings]

Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος, [Με το σπαθί και το λόγο...]

[Ενότητα θητεία (1975-1976)]

Με το σπαθί και το λόγο
εμείς θα πάρουμε τη θέση που μας ανήκει
σε τούτο τον τόπο
Έχουμε κιόλας τις γωνιές
να μαντρώσουμε
την ανάσα και την ιστορία μας
έχουμε τις φωλιές της μνήμης
να φυλάξουμε
το αίμα που χύσαμε
κι έχουμε τα βάθρα
να στήσουμε
τα λάβαρα και τους ήρωές μας
Κόντρα στην άδικη θύελλα
εμείς κρατήσαμε
στα ματωμένα ξερονήσια
με τους βοριάδες και τα μαστίγια
στα σκοτεινά κελιά
με τους φονιάδες και τα μαρτύρια
μασώντας μια φέτα ουρανό
κι ένα ποτάμι δίκιο
Ο εχτρός απόκαμε
ο καιρός
δικός μας αδερφός
μας παραδέχτηκε
μας ανάδειξε
Τον ποτίσαμε αίμα και δάκρυ
τραγούδι κι αγώνα
τον χορτάσαμε δίκιο
Τη θέση μας σε τούτο τον τόπο
την είχαμε πάρει
προτού κινήσουμε
Εμείς είμαστε αυτός ο τόπος

Από τη συλλογή Απόπειρα εξόδου 1975-1981 (1982)

[wings]

Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος, [Αυτό που περιμένω...]

[Ενότητα θητεία (1975-1976)]

Αυτό που περιμένω
χρόνια τώρα
δεν λέει να ’ρθει
Η κάθε αυγή με προδίδει
το κάθε νύχτωμα με πνίγει
Τ’ άσπρο χέρι δε φάνηκε
στο φτηνό πανδοχείο
το κόκκινο χείλι δεν έβαψε τ’ όνειρο
Χρόνια τώρα
βαρέθηκα να στήνομαι στην αποβάθρα
για το λευκό καραβάκι
χρόνια τώρα
βαρέθηκα ν’ αφουγκράζομαι τον άνεμο
για το γλυκό μαντάτο
χρόνια τώρα
απόκαμα να κλαίω τις συμφωνίες
που δεν έκλεισα έγκαιρα
χρόνια τώρα...

Από τη συλλογή Απόπειρα εξόδου 1975-1981 (1982)

[wings]

Θανάσης Ε. Μαρκόπουλος, [Όλα ησυχάζουν εδώ...]

[Ενότητα επιστροφή (1978-1980)]

Όλα ησυχάζουν εδώ
Πού και πού κανένας ψίθυρος
κι αυτός λιποτάχτης
Και μένω εκτεθειμένος
στου αγέρα την αδιακρισία
και στην πλημμύρα του ήλιου
Εδώ σε πνίγει το πράσινο
και δεν καταλαβαίνεις
πώς μπορεί ένας άνθρωπος
να πεθάνει εδώ
Όλα δείχνουν μακάρια
μακάριος γίνεσαι και συ
δίχως να το θες
κι ας έρχεσαι από νύχτες μακρινές
κι από χαμένα μονοπάτια
Εδώ τουλάχιστο
ακούς και τους παλμούς της καρδιάς σου
βλέπεις και τις θύμησες
να σεργιανάνε στις αυλές σου

Από τη συλλογή Απόπειρα εξόδου 1975-1981 (1982)