...Το γεγονός ότι η ετυμολογικά ορθή γραφή είναι κτήριο δεν αποσκοπεί να θίξει όσους απλογραφούν τη λέξη, έχοντας ισχυρή στο γλωσσικό τους αίσθημα την παρασύνδεση προς το ρ. κτίζω.
Με ευχαριστεί ο τρόπος της αναφοράς σου στο θέμα - δείχνει σοβαρότητα.
Ειπέ μου, όμως,
καθαρά και ξάστερα όπως είδα ότι εκφράζεσαι,
ποιά είναι η ετυμολογική σχέση μεταξύ των λέξεων ευχή - ευκτήριος και της νεοελληνικής κτίριο;
Και γιατί λέγεις ότι ετυμολογικά το "κτΗριο είναι ορθό;
Πού το στηρίζεις;
Ή,
ποιά μπορεί να είναι η εννοιολογική σχέση και η κοινή ετυμολογική ρίζα
μεταξύ των λέξεων ευκ-τήριον και κτΗριο,
εκτός του ότι μπορεί να ευχόμαστε σαν Γαλάτες να μη μας πέσει το ταβάνι
( ο ουρανός του κτίσματος ) στο κεφάλι! ( Εδώ αστειεύομαι, δεν ειρωνεύομαι. )
Ξέρεις, επιμένω όχι επειδή μου κόλλησε, αλλά διότι τόσον εννοιολογικά όσο και ετυμολογικά,
το επίθετο ευκτήριος
δεν έχει καμμία σχέση με τις οικοδομές.
Πώς να το κάνουμε, βρε παιδιά!
πολύ θα ήθελα να δω έστω
ψήγμα λογικής στην γραφή "κτήριο",
αλλά η λογική μου αρνείται κατηγορηματικά να το δεχθεί και δεν είμαι και κανένα άσχετο παιδάκι που κάνει πείσματα!
Πώς,
με ποιό τρόπο μπορείτε να παρουσιάσετε ΛΟΓΙΚΑ γλωσσικά στοιχεία συσχέτισης
των δύο εντελώς ετυμολογικά ασχέτων μεταξύ τους αυτών εννοιών;
Δεν μου αρκεί το ότι "το είπε" ή "το έγραψε" ο τάδε,
όποιος και να είναι αυτός.
Με ενδιαφέρει το ΤΙ λέγεται και με ποιά επιχειρήματα και ΟΧΙ ποιός το λέγει.
Δογματισμοί στα γλωσσικά θέματα δεν χωρούν
και είμαι βέβαιος ότι θα συμφωνήσεις απόλυτα με αυτό.
Αντίθετα, έστω και σαν νεολογισμός,
η λέξη "κτίριο" συνδέεται άμεσα με το ρήμα κτίζω, έστω και αν είναι η μοναδική με κατάληξη -ριο.
Στο κάτω κάτω, η λέξη χρησιμοποιείται ευρύτατα ηχητικά και όλοι γνωρίζουμε τι σημαίνει,
όταν την ακούμε.
Το θέμα εδώ, είναι η ορθή γραφή.
Σκοπός εδώ τελικά, είναι να αποκλείσουμε οριστικά από κάθε χρήση την ΑΣΧΕΤΗ γραφή "κτήριο".
...Τα λεξικογραφικά έργα επισημαίνουν τη διττογράφηση των τύπων, πιθανώς στρέφουν προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, αλλά δεν παραγνωρίζουν την απτή αυτή πραγματικότητα. Αμφότερες οι γραφές είναι σεβαστές επιλογές των ομιλητών.
Εδώ όμως, πρέπει να δεχθείς ότι ΔΕΝ πρόκειται περί διττογράφησης ( καλύτερος - καλλίτερος )αλλά στην μεν μία περίπτωση ( κτΗριο ) έχουμε απόλυτη σύγχυση ριζών διαφορετικής ετυμολογίας και εννοίας,
στην δε άλλη, απλά, μοναδικό ίσως τύπο με κατάληξη -ριο,
αλλά με ετυμολογία που συνάδει και εννοιολογικά με την σημασία του "κτίζω".
...Η ετυμολογία, όμως, βασίζεται σε αντικειμενικές αρχές, μία από τις οποίες είναι ότι πρέπει να πληρούται το κριτήριο του σωστού μορφολογικού σχηματισμού.
Συνάδω απόλυτα.
Και η επιχειρούμενη ετυμολογική συσχέτιση μεταξύ ευχών και οικοδομημάτων,
ουδόλως πληροί το κριτήριο του ορθού μορφολογικού σχηματισμού.
Θέμα: ΕΥΧ(Κ), κατάληξη -ΤΗΡΙΟΣ. Αυτό τα λέει όλα.
ΔΕΝ μπορούμε να πάρουμε μόνο το τελευταίο γράμμα του θέματος,
να κολλήσουμε μιά κατάληξη και να βγάλουμε εντελώς αυθαίρετα λέξη με ΔΙΑΦΟΡΟ νόημα,
επιμένοντας ότι ετυμολογικά στέκει...
Τύπος κτίριο δεν μπορεί να σχηματιστεί από το ρήμα κτίζω για λόγους που έχουν σχέση με την παραγωγική μορφολογία και τους περιορισμούς επιλογής τεμαχίων. Συγκεκριμένα:
α) Δεν υπάρχει ληκτικό τέρμα -ριο. ...
Ίσως η εξαίρεση σχηματισμού ΜΙΑΣ λέξης, να επιβεβαιοί τον κανόνα...
Π.χ., η φράση "υπό μάλης" περιέχει ουσιαστικό που κατ' εξαίρεση, δεν συναντάται σε άλλη πτώση.
...β) Το ρήμα κτίζω δίνει μόνο ένσιγμα παράγωγα (π.χ. κτίσις, κτίσμα, κτιστός κ.ά.). Εικάζεται μάλιστα ότι ολόκληρο το σύστημα του εν λόγω ρήματος στηρίχτηκε στον αόριστο κτίσ(σ)αι, με βάση τον οποίο πλάστηκε νέος ενεστώτας κτίζω, πράγμα που καταδεικνύει την ισχυρή αφετηρία των ένσιγμων τύπων στην ετυμολογική οικογένεια.
Απόλυτη και άριστη τοποθέτηση.
Και παίρνοντας λαβή από την ρήση σου "...με βάση τον οποίο πλάστηκε νέος ενεστώτας ..."
πιθανολογώ πως "πλάστηκε" ως νεολογισμός και η λέξη "κτίριο",
πιθανώς από παρήχηση της κατάληξης -ΙΡΙΟ ( ηχητικά - όχι ορθογραφικά! )
και του -κτι ( κτι-ίριο = κτίριο... Όχι όμως με ήτα!!! )
γ) Το θέμα κτη- συναντάται στα ομόρριζα κτῶμαι (-άο-), κτῆ-νος, κτῆ-μα, κτῆ-σις κ.ά. και δεν σχετίζεται ετυμολογικά ούτε με το κτίζω ούτε με το ελληνιστικό (εὐ)κτήριον < *εὐχ-τήριον (το ρήμα εὔχομαι αναφέρεται εδώ στη μεγαλόφωνη προσευχή, σημασία γνωστή στον Όμηρο).
Ασφαλώς και έτσι είναι.
Περιμένω με πολύ ενδιαφέρον τις συγκεκριμένες παρατηρήσεις σου
στην ετυμολογική και εννοιολογική σχέση των λέξεων ευκτήριος και οικοδόμημα - κτίριο.