Πρώτη εκτέλεση
Δεύτερη εκτέλεση
Βάρκα-γιαλό
Χασαποσέρβικο (στον δίσκο χαρακτηρίζεται αλλέγκρο) της κατοχής (Τσιτσάνης, Χατζηδουλής, σ. 20 και 131).
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση:
α) 15 Ιουνίου 1946 [COLUMBIA D.G. 6599] με τον Στράτο Παγιουμτζή & τον Βασίλη Τσιτσάνη
&
β) 1946 [ODEON G.A. 7343] με τον Γιάννη Παπαϊωάννου, τον Μάρκο Βαμβακάρη & τον Οδυσσέα Μοσχονά
Έμαθα, κυρά, πως έχεις
βάρκα-γιαλό.
Έμαθα, κυρά, πως έχεις
ψαροπούλα και ψαρεύεις,
ζουμ τριαλαριλαρό,
βάρκα-γιαλό!
Θα 'ρθω να σου τη γυρέψω,
βάρκα-γιαλό.
Θα 'ρθω να σου τη γυρέψω
και θα πάω να ψαρέψω,
ζουμ τριαλαριλαρό,
βάρκα-γιαλό!
Ρίχνω το γυαλί στον πάτο,
βάρκα-γιαλό.
Ρίχνω το γυαλί στον πάτο,
βρίσκω τη δασκάλα κάτω,
ζουμ τριαλαριλαρό,
βάρκα-γιαλό!
Έχω βάρκα για σιργιάνι,
βάρκα-γιαλό.
Έχω βάρκα για σιργιάνι,
που για ψάρεμα δεν κάνει,
ζουμ-τριαλαριλαρό,
βάρκα-γιαλό!
Έμαθα, κυρά, πως έχεις
ψαροπούλα και ψαρεύεις,
ζουμ τριαλαριλαρό,
βάρκα-γιαλό!
Οι τέσσερις τελευταίοι στίχοι κάθε στροφής τραγουδιούνται δύο φορές (σχ. 1, 2, 3, 4, 5, 6 - 3, 4, 5, 6).
[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, Βασίλης Τσιτσάνης, Άπαντα, σ. 102].
Σημειώσεις του Ντίνου Χριστιανόπουλου στο βιβλίο του Τα τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη που γράφτηκαν στη Θεσσαλονίκη επί Γερμανικής Κατοχής (Εκδόσεις Μπιλιέτο, Παιανία), σελ. 44-47:
Το τραγούδι είχε πολύ μεγάλη διάδοση στη Θεσσαλονίκη τον τελευταίο καιρό της κατοχής και κυρίως κατά τα πρώτα μεταπελευθερωτικά χρόνια. Ο Χατζηδουλής (σ. 131) σημειώνει ότι «πάνω στη μελωδία του "Βάρκα-γιαλό" τραγουδούσαν στην Ελ Ντάμπα οι όμηροι των Άγγλων το γνωστό "θα σας πω μια ιστορία / από την αιχμαλωσία"». Οι όμηροι των Άγγλων ήταν Έλληνες που είχαν φύγει από την Ελλάδα και πήγαν στη Μέση Ανατολή ήδη από το 1943, αν όχι και νωρίτερα. Πότε πρόλαβαν να μάθουν το τραγούδι; Στο ερώτημα αυτό μπορεί να μας φωτίσει ο δίσκος «Το ρεμπέτικο τραγούδι στην Αμερική, 1945-1960» (1993): Κατά την περίοδο αυτή κυκλοφόρησε στην Αμερική το «Βάρκα-γιαλό» με ερμηνευτή τον Γ. Κατσαρό και με στίχους που τραγουδούσαν οι εφτακόσιοι χασισοπότες που εξορίστηκαν το 1937 από τον Μεταξά στην Ίο. Οι στίχοι, όπως τους τραγουδάει ο Κατσαρός, χωρίς καμιά διαφορά στη μελωδία, έχουν ως εξής:
Δεν το πίνουμε το γάλα / ούτε και την μαρμελάδα.
Και μας πήγαν εξορία / μακριά από την Αθήνα.
Και μας δώσανε μπιζέλια / που τα ρίχναν στα κουνέλια.
Και θα βάλω σημαδούρα / κι έτσι θα τη σκάσω ζούλα.
Εάν οι στίχοι αυτοί είναι προπολεμικοί, τότε προηγούνται του Τσιτσάνη. Αλλά και όταν πρωτοδιαδόθηκε στη Θεσσαλονίκη το «Βάρκα-γιαλό» του Τσιτσάνη, μετά την κατοχή, θυμούμαι ότι κυκλοφορούσαν διάφορα σόκιν στιχάκια με τη μελωδία αυτή, που όλα εξυπονοούσαν αντί της βάρκας:
Θα τήνε καλαφατίσω / από μπρος και από πίσω.
Θα της βάλω και πανάκι / να πηγαίνει στο Καλαμάκι.
Θα της βάλω και τιμόνι / να πηγαίνει η βάρκα μόνη.
Τα στιχάκια αυτά είναι μάλλον αδέσποτα και παλιά. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι προέρχονται από τον Τσιτσάνη. Σημειώνω και μια πληροφορία που μας δίνει ο επιμελητής του δίσκου «Το ρεμπέτικο τραγούδι στην Αμερική, 1945-1960»: «Τη φράση "βάρκα-γιαλό" την ακούμε σε πολλά τραγούδια επτανησιακής καταγωγής».
Ύστερα από αυτά, τίθεται το ερώτημα μήπως το «Βάρκα-γιαλό» δεν είναι τραγούδι του Τσιτσάνη αλλά αποτελεί, ως προς τη μελωδία, οικειοποίηση παλαιότερου αδέσποτου τραγουδιού, μάλλον πιπεράτου, και ίσως επτανησιακής προέλευσης. Το θέμα θέλει έρευνα και γι' αυτό προς το παρόν δεν το δέχομαι ως έργο του Τσιτσάνη.