Τοπωνύμια της Μικράς Ασίας

wings · 166 · 111474

wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Βλέπε και: Ελληνικές ονομασίες τοπωνυμίων της Τουρκίας

Με αφορμή το σημερινό άρθρο του Θανάση Γεωργιάδη στη Μακεδονία της Κυριακής, δράττομαι της ευκαιρίας να ζητήσω τη γνώμη σας για το πώς πρέπει να αποδίδονται τα τοπωνύμια της Μικράς Ασίας: στα ελληνικά ή στα τούρκικα; Πρέπει να ξέρουμε την ιστορική σημασία των περιοχών αυτών με βάση την ελληνική ονομασία τους για πολλούς αιώνες ή αρκεί η σημερινή τουρκική ονομασία τους; Που τελειώνει η ιστορική μνήμη και πού αρχίζει η λήθη; Ή ίσως το όνομα δεν αλλάζει τα πράγματα; Είναι ένα θέμα που εδώ και πολλά χρόνια με ταλανίζει.

Η καταγωγή μου δεν έχει σχέση με τη Μικρασία αλλά ο ένας παππούς μου έζησε 30 χρόνια στα απέναντι παράλια, από Σμύρνη μέχρι Μανησά (Μαγνησία του Μαιάνδρου) και πάντα ένιωθα ότι με δένουν άρρηκτοι δεσμοί με την περιοχή αυτή μέσα από τις ιστορίες που άκουγα απ' το στόμα του από την ώρα που γεννήθηκα. Ομολογώ ότι στα χρόνια που έζησα στη Μυτιλήνη, πεισματικά αρνιόμουνα να πω Ντικελί/Δικελί (πληροφορίες εδώ) την ακριβώς αντικρυνή Δεκέλεια γιατί το θεωρούσα ιεροσυλία, όσο κι αν ήξερα ότι μιλάμε για μια πόλη σε μια ξένη/άλλη χώρα κι όσο κι αν ήξερα ότι έτσι τη λέγανε κι οι ντόπιοι Έλληνες πριν από την καταστροφή. Έτσι μου έβγαινε αυθόρμητα και δεν ξέρω μέχρι πού κάνω λάθος. Κι υπήρχαν κι άλλοι σαν εμένα στο νησί.

Πάμε στο άρθρο, λοιπόν:

Πατριδογνωστικό ευρύτερα το σημερινό θέμα μας. Κι αυτό, επειδή διάβασα σε ένα περιοδικό υποτιθέμενα έγκριτης εφημερίδας (σε άρθρο, μάλλον μεταφρασμένο, για την εποχή της χαλκοκρατίας στη Μεσόγειο) διάφορα ελληνικά γεωγραφικά ονόματα παραποιημένα εντελώς και είπα να αποκαταστήσω κάποια απ' αυτά. Μετέφρασαν, λοιπόν, οι άνθρωποι της εν λόγω εφημερίδας το αρχαιότατο όνομα της Κύπρου Αλασία σε Αλασίγια και μεταποίησαν την πατρίδα του Ηρόδοτου Αλικαρνασσό σε Μπόντρουν. Όσο για το κοντινό προς την Αλικαρνασσό ακρωτήριο Χελιδόνια, έγινε κι εκείνο το κακόμοιρο Γκελιντόνια. Η Καισάρεια μεταπλάστηκε σε Καϊσερί, ενώ οι αθλητικογράφοι τη λένε και Καϊσέρι (λόγω της ποδοσφαιρικής ομάδας της). Η αρχαία Άγκυρα των Γραικογάλων, ήτοι των εξελληνισμένων Γαλατών, γράφεται Άνκαρα βέβαια. Αλλά και η Τραπεζούντα (πόλις ελληνίς επί θαλάττη ωκουμένη, κατά τον Ξενοφώντα) πρέπει να λησμονηθεί και να λέγεται στο εξής Τραμπζόν; Χαίρονται μ' όλα αυτά διάφοροι τουρκολάγνοι των εφημερίδων και αγαλλιούν, ακόμη και όσοι απ' αυτούς επαίρονται ότι είναι φιλόλογοι, ψιλώ ονόματι. Αλλά ο εκτουρκισμός της αρχαίας και βυζαντινής γεωγραφίας μας δεν βολεύει ούτε καν τους Τούρκους. Οι οποίοι δεν μπορούν να εξηγήσουν με τη γλώσσα τους τοπωνύμια ποικίλα όπως Ζέφρε μπουρούν (Ζεφύριον ακρωτήριον), Γιασούν μπουρούν (Ιασόνειον ακρωτήριον), Γιερός μπουρούν (Ιερόν ακρωτήριον). Ή ονόματα ποταμών, λόγου χάριν Τέρμε τσάι, το οποίο αντιστοιχεί στον αρχαίο Θερμώδοντα, ενώ τα παραπλήσια απ' αυτόν τον ποταμίσκο Αμαζόνια όρη σήμερα αποκαλούνται τουρκιστί Μαζόν νταγ.
Σε ό,τι με αφορά, φίλοι, δεν έχω καμία διάθεση να ξεχάσω. Επιμένω στη μνήμη, γιατί πιστεύω ακράδαντα ότι ο άνθρωπος ξεχωρίζει κυρίως από τα λοιπά ζώα από τη μνήμη και μόνο μ' αυτήν δικαιώνεται.

Θανάσης Γεωργιάδης, στήλη .λεξιθηρικά, Μακεδονία της Κυριακής (02/04/2006)




« Last Edit: 17 Mar, 2022, 18:41:30 by spiros »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


banned8

  • Jr. Member
  • **
    • Posts: 131
    • Gender:Male
Κάπου στα δημοσιογραφικά γραφεία θα πρέπει να κυκλοφορεί κατάλογος με τοπωνύμια της Τουρκίας όπως αναφέρονται από τα αγγλικά πρακτορεία και τις ελληνικές ονομασίες τους. Δεν έψαξα στο διαδίκτυο να δω αν υπάρχει κάποια αντίστοιχη λίστα. Μήπως θα πρέπει να ξεκινήσουμε να συντάσσουμε μια τέτοια λίστα εδώ; Στο εξής πρότυπο:

Istanbul = Κωνσταντινούπολη
Izmir = Σμύρνη
Bandirma, Panderma = Πάνορμος
Bergama = Πέργαμος
Edirne = Αδριανούπολη
Bodrum = Αλικαρνασσός
Trabzon = Τραπεζούντα
κ.λπ.



wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Να τη συντάξουμε αλλά δεν απαντάς στο ερώτημα που με βασανίζει. Πρέπει να μάθουμε τα αντίστοιχα τουρκικά ονόματα ή πρέπει να χρησιμοποιούμε όπου είναι δυνατό τα ελληνικά; Κι άντε και παρατάμε τα ελληνικά - να μην ξέρουμε τις αντιστοιχίες και την ιστορική σημασία των αρχαίων περιοχών με το ελληνικό τους όνομα;
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Προς Θεού, δεν εννοώ ότι θα πάω ταξίδι στην Τουρκία και θα ρωτάω πώς να πάω σε κάποιο μέρος χρησιμοποιώντας το ελληνικό όνομα, να εξηγούμεθα. Αλλά πάλι δεν βλέπω σε τι θα εξυπηρετήσει το να φτιάξουμε μια λίστα εδώ. Αν πρόκειται να ταξιδέψουμε στην Ταϊλάνδη, θα κάνουμε λίστα τοπωνυμίων εδώ;

Εννοώ ότι σε θέματα/γραπτά εγχώριας κατανάλωσης δεν μου κάνει καρδιά να πω Ισταμπούλ ή Μποντρούμ.
« Last Edit: 02 Apr, 2006, 18:00:45 by nickel »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)



banned8

  • Jr. Member
  • **
    • Posts: 131
    • Gender:Male
Εδώ καταθέτω, πρώτα απ' όλα, τη γλωσσική ανάγκη: Να ξέρουμε, όταν διαβάζουμε σε ένα έντυπο ή σε μια ηλεκτρονική σελίδα, σε αγγλικό κείμενο, για την πόλη Bodrum, ότι πρόκειται για την αρχαία Αλικαρνασσό (πέρα από τη σχέση με το μπουντρούμι και τον ιππόδρομο). Το κατά πόσο σε κάποια κείμενα θα δώσουμε την ελληνική ονομασία ή την τουρκική, είναι μια συζήτηση που μπορεί να χρωματίζεται και από εθνικιστικές απόψεις. Πριν λοιπόν δοθεί εθνικιστική χροιά στο όλο θέμα, εμένα με ενδιαφέρει να συλλέξω τη γνώση. Θα είναι άλλωστε αστείο να υποστηρίξουμε ότι τα μέρη αυτά πρέπει να τα λέμε με τις ελληνικές ονομασίες τους αν πρώτα δεν έχουμε φροντίσει να τις μάθουμε.
« Last Edit: 02 Apr, 2006, 18:09:21 by wings »


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Δεν ξέρω κατά πόσο μας χρειάζεται η λίστα αυτή, με την έννοια ότι ελληνικές αποικίες υπήρχαν σε όλη τη Μεσόγειο αλλά δεν μας ταλανίζει το να μάθουμε την αντιστοιχία αρχαιοελληνικών και σύγχρονων ονομασιών τους, παρά μόνο ίσως όταν πρόκειται να ταξιδέψουμε κάπου.

Με λίγα λόγια, πιο τακτικά βρίσκουμε ελληνικούς χάρτες της Μικρασίας μπροστά μας, παρά τουρκικούς.

Συνημμένος, ένας χάρτης της σύγχρονης Τουρκίας.
« Last Edit: 02 Apr, 2006, 18:14:40 by wings »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


banned8

  • Jr. Member
  • **
    • Posts: 131
    • Gender:Male
επειδή διάβασα σε ένα περιοδικό υποτιθέμενα έγκριτης εφημερίδας (σε άρθρο, μάλλον μεταφρασμένο, για την εποχή της χαλκοκρατίας στη Μεσόγειο) διάφορα ελληνικά γεωγραφικά ονόματα παραποιημένα εντελώς και είπα να αποκαταστήσω κάποια απ' αυτά.

Δεν ξέρω κατά πόσο μας χρειάζεται η λίστα αυτή...

Προφανώς κάποιοι τη χρειάζονται.


kik

  • Newbie
  • *
    • Posts: 35
    • Gender:Male
Ας υπάρχει η λίστα. Η γνώση είναι δύναμη. :)
Quote
Istanbul = Κωνσταντινούπολη
Izmir = Σμύρνη
Bandirma, Panderma = Πάνορμος
Bergama = Πέργαμος
Edirne = Αδριανούπολη
Bodrum = Αλικαρνασσός
Trabzon = Τραπεζούντα

Να συμπληρώσω:

Ayvalik = Αϊβαλί


banned8

  • Jr. Member
  • **
    • Posts: 131
    • Gender:Male
Ευχαριστώ για την υποστήριξη.

Παράκληση: Πλούσια συμπληρώματα και παλιές ελληνικές ονομασίες είναι το ζητούμενο. Εδώ π.χ.

Ayvalik = Αϊβαλί, Αϊβαλίκ, Κυδωνίες

Ας αξιοποιηθεί το διαδίκτυο για τις συνεισφορές σας.

Να εδώ π.χ. μια πηγή για αρκετά τοπωνύμια από την Έρση Βατού, που έχει εργαστεί στο BBC και την Ελευθεροτυπία.
« Last Edit: 02 Apr, 2006, 18:46:52 by nickel »


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Aidin = Αϊδίνιο
Alasehir = Φιλαδέλφεια
Antalya = Αττάλεια
Ayvalik = Κυδωνίες, Αϊβαλί
Bandirma, Panderma = Πάνορμος
Bergama = Πέργαμος
Bodrum = Αλικαρνασσός
Bursa = Προύσα
Derekoy = Φισανδός
Edirne = Αδριανούπολη
Eskisehir = Δορύλαιο
Isparta = Σπάρτη της Πισιδίας
Istanbul = Κωνσταντινούπολη
Izmir = Σμύρνη
Izmit = Νικομήδεια
Karaman = Λάρανδα
Konya = Ικόνιο
Kutahya = Κιουτάχεια
Manisa = Μαγνησία του Μαιάνδρου
Marmaris = Μαρμαρίς, Μαρμαρίδα
Menderes = ο ποταμός Μαίανδρος
Milet = Μίλητος
Pamukale = Ιεράπολις
Priene = Πριήνη
Samsun = Σαμψούντα
Silifke = Σελεύκεια
Sinop = Σινώπη
Tarsus = Ταρσός
Trabzon = Τραπεζούντα

Και δική μου παράκληση, να προσθέτουμε στο μήνυμα αυτό όλες τις ονομασίες που βρίσκουμε ή που γνωρίζουμε, για να καταφέρουμε να φτιάξουμε μια καλή λίστα. Με την επιλογή «Quote» μεταφέρετε την παραπάνω λίστα στο δικό σας μήνυμα και προσθέτετε όποια περιοχή/πόλη θέλετε.
« Last Edit: 02 Apr, 2006, 19:26:59 by nickel »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


kik

  • Newbie
  • *
    • Posts: 35
    • Gender:Male
Quote
Με την επιλογή «Τροποποίηση» μπαίνετε στο μήνυμα

Που είναι η επιλογή;


Moderator's answer: Λάθος της wings, που παρασύρθηκε νομίζοντας ότι τις δικές της δυνατότητες τις έχουν όλοι.
« Last Edit: 02 Apr, 2006, 19:29:11 by nickel »


tsioutsiou

  • Full Member
  • ***
    • Posts: 583
Ωραία, χρήσιμος ο κατάλογος (και μακάρι να προωθηθεί και στα δημοσιογραφικά γραφεία)
Γενικά τα μικρασιατικά ελληνικά τοπωνύνια έχουν αντοχή στο χρόνο λόγω της μακραίωνης ελληνικής παρουσίας (τα αρχαιοελλ. της αδριατικής ακτής ούτε τα θυμάται άνθρωπος ούτε έχει νόημα η αναβίωση σε τρέχουσα χρήση).
Απο εκεί και πέρα κατά εκτίμηση, και ανάλογα με κείμενο και είδος.
Ξου...τα Ιστανμπούλ, Ισμίρ, Εντίρν κλπ, δηλαδή οι γνωστές μας πόλεις με τα γνωστά ελληνικά τοπωνύμια για συνήθη χρήση.
Αλλού βολεύει το "Αλικαρνασσός (σημερινό Μπόντρουμ)" ή "Μπόντρουμ (Αλικαρν.)" για τα μη προφανή. Πχ τα Αμαζόνια όρη έχουν νόημα για την εποχή χαλκού, αλλά βοηθάει ακόμη κι εκεί, δίπλα, το σημερινό Μαζόν νταγ.
Χαρακτηριστικό από τον κατάλογο που διαβάζω (θανκ γιοου):
Το αρχαιοελληνικό Δορύλαιο είναι γενικά άγνωστο, γιατί οι προπαπούδες λέγανε Εσκί Σεχίρ. Κι όμως Κιουτάχεια, Προύσα κλπ, μέσω της μεταβυζαντινης διαδρομης, λειτουργούν πολύ καλά και σήμερα.
Το άγνωστό μου Φισανδός (Ντερέκοϋ), είναι η ή ο;



wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Θαρρώ πως είναι η Φισανδός, Περ. αλλά θα επανέλθω αργότερα γιατί έχω κι άλλα να προσθέσω στη λίστα αφού τα διασταυρώσω για να μην λέμε ό,τι θέλουμε.
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


kik

  • Newbie
  • *
    • Posts: 35
    • Gender:Male
Αυτό είναι διασταυρωμένο:

Kirklareli = Σαράντα Εκκλησιές


wings

  • Global Moderator
  • Hero Member
  • *****
    • Posts: 73947
    • Gender:Female
  • Vicky Papaprodromou
Επανέρχομαι με μεγαλύτερη λίστα. Όσα είναι στον πίνακα είναι διασταυρωμένα και ελεγμένα. Ορισμένες περιοχές ανήκουν στη δυτική (ελληνική) και την ανατολική (τουρκική) Θράκη.

Υπάρχουν κι άλλα τοπωνύμια που θα πρέπει να συμπληρώσουμε και όποιος καλός άνθρωπος θέλει, ας ελέγξει όσα δεν μπόρεσα να διασταυρώσω γιατί προς το παρόν απόκαμα και πάω να δω τηλεόραση.:-)

Αν ήξερα ότι θα με βάζατε σε τέτοιο λούκι, άχνα δεν θα έβγαζα για την απορία που έχω και ανέφερα στην αρχή και που ακόμη κανείς δεν μου την έλυσε. Και μάλιστα, κοψοχρονιά, χωρίς καν φαγοπότι χθες το βράδυ. Αλλά έχει ο καιρός γυρίσματα. Παντελήηηηηηηηηηηηηη, τρέχα να μου συμπαρασταθείς.:-)

AbydosΆβυδος (η) της Μικράς Ασίας (γιατί υπήρχε και Άβυδος της Αιγύπτου)
AidinΑϊδίνιο
AkcayΆστυρα ή Άστειρα (η)
AlasehirΦιλαδέλφεια
Alibey AdasiΜοσχονήσι
AntakyaΑντιόχεια
AntalyaΑττάλεια
Avsa ή Turkeli AdasiΝήσος Οφιούσα (η Κύθνος)
AyvalikΚυδωνίες, Αϊβαλί
Babaeski LuleburgazΑρκαδιόπολις
BabaeskiΚαβύλη ή Βουργουδισσός
BalikesirΠαλαιόκαστρο
BalyaΠεριχάραξη
Bandirma, PandermaΠάνορμος
BasiskeleΑστακός
BehramkaleΆσσος (η)
BergamaΠέργαμος
BigaΠηγές
BilecikΒηλόκωμα
BodrumΑλικαρνασσός
BozcaadaΤένεδος
BursaΠρούσα
CakilkoyuΜηχανιώνα
CanakkaleΔαρδανέλλια
CorluΤυρολόη
DerekoyΦισανδός (η)
EceabatΜάδυτος (η)
EdirneΑδριανούπολη
EdremitΑδραμύτιο
EfesΈφεσος
Ekinlik AdasiΝήσος Κούταλη
EnezΑίνος (η)
ErdekΑρτάκη
ErenkoyΟφρύνιο
Eski StambulΑλεξάνδρεια Τρωάς
EskihisarΑρετσού
EskisehirΔορύλαιο
GazikoyΓάνος (η)
GebzeΔακίβυζα (η)
Gelibolu YarimadasiΧερσόνησος Καλλίπολης
GeliboluΚαλλίπολη
GemlikΚίος
GeyveΚύβαλα
GokceadaΊμβρος
Golyazi ΚaracabeyΜιχαλίτσι
GonenΆρτεμις Θερμαία
GulpinarΣμίνθειον
GumulcineKομοτηνή
HavzaΧάβζα
HayraboluΧαριούπολη
HerekeΧάρακας
IgneadaΙνιάδα
ImraliΚαλόλιμνος
IpsalaΚύψελα (τα)
IspartaΣπάρτη της Πισιδίας
IstanbulΚωνσταντινούπολη
IzmirΣμύρνη
IzmitΝικομήδεια
IznikΝίκαια
KapidagΚυζικηνή Χερσόνησος ή Αρκτόνησος
KaraagacΟρεστιάδα (το ιστορικό όνομα της Αδριανούπολης) ή Καραγάτς (προάστιο της Αδριανούπολης) πριν από το 1920
KaramanΛάρανδα
KaramurselΠραίνετος (η)
KarsiyakaΠέραμος (η)
KesanΚεσ(σ)άνη
KirklareliΣαράντα Εκκλησιές
KiyikoyΜήδεια
KonyaΙκόνιο
KumkayaΣιγή
KupluΚουπλία
KutahyaΚιουτάχεια
KyzikosΚύζικος
LalapasaΛαλάπασα
LapsekiΛάμψακος
MalkaraΜάλγαρα
ManisaΜαγνησία του Μαιάνδρου
Marmara AdasiΠροκόνησος
Marmara EreglisiΗράκλεια του Μαρμαρά
MarmarisΜαρμαρίς, Μαρμαρίδα
Menderesο ποταμός Μαίανδρος
MenemenΜενεμένη
MiletΜίλητος
MurefteΜυριόφυτος
Mustafa KemalpasaΚρεμαστή ή Κερμαστή
Neandria/CigriΝεάνδρεια (αποικία Μυτιληναίων, βλ. Σίγρι Λέσβου)
NigdeΝίγδη
Orhaneli MudanyaΜουδανιά
OsmaneliΛεύκες
PamukaleΙεράπολις
PasalimaniΝήσος Αλώνη
PinarhisarΒρύση
PrieneΠριήνη
SakaryaΣαγγάριος
SamsunΣαμψούντα
SarkoyΠερίστασις
SelcukΝέα Έφεσος
SestosΣηστός
SilifkeΣελεύκεια
SinopΣινώπη
SogutΘηβάσιον
TarsusΤαρσός
TavcanΛαγούσες Νήσοι
TekirdagΡαιδεστός
TermalΠύθια
TrabzonΤραπεζούντα
TruvaΤροία
UcmakdereΑυδίμιο
UzunkopruΜακρά Γέφυρα (Αδριανούπολης)
VizeΒιζύη
YalovaΓιάλοβα
ZeytinbagΤρίγλ(ε)ια (αρχαίο Βρύλλιον)

Cayagzi Ballipinar   Λαγγάδα
Cumalikizik Inegol   Αγγελόκωμα
Darica   Δάριτζα
Gumusdere   Μισίπολις
Patrice Burhaniye   Κεμέριον
Κaynarca   Γέννα
« Last Edit: 16 Mar, 2022, 22:36:45 by spiros »
Ο λόγος είναι μεγάλη ανάγκη της ψυχής. (Γιώργος Ιωάννου)


 

Search Tools