Γιάννης Ρίτσος

[wings]

Γιάννης Ρίτσος & Μίκης Θεοδωράκης, Δε φτάνει
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας & χορωδία / δίσκος: 18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1974))

Γιάννης Ρίτσος, Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας

7. Δε φτάνει      

Σεμνός και λιγομίλητος εθαύμαζε την πλάση
κι η σπάθα τον κεραύνωσε κι ως λιόντας εβρυχήθη

Τώρα δε φτάνει του η φωνή δε φτάνει του η κατάρα
για να λαλήσει το σωστό του πρέπει καριοφίλι

Από τη συλλογή Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1973)

[wings]

Γιάννης Ρίτσος & Μίκης Θεοδωράκης, Πράσινη μέρα
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας & Άννα Βίσση / δίσκος: 18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1974))

Γιάννης Ρίτσος, Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας

8. Πράσινη μέρα     

Πράσινη μέρα λιόβολη καλή πλαγιά σπαρμένη
κουδούνια και βελάσματα μυρτιές και παπαρούνες

Η κόρη πλέκει τα προικιά κι ο νιος πλέκει καλάθια
και τα τραγιά γιαλό-γιαλό βοσκάνε τ' άσπρο αλάτι

Από τη συλλογή Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1973)

[wings]

Γιάννης Ρίτσος & Μίκης Θεοδωράκης, Συλλείτουργο & Το νερό
(τραγούδι: Μαρία Φαραντούρη, μπουζούκι: Κώστας Παπαδόπουλος & Λάκης Καρνέζης /
από το ντοκιμαντέρ Τραγούδια της φωτιάς του Νίκου Κούνδουρου (1975))

Γιάννης Ρίτσος, Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας

9. Συλλείτουργο     

Κάτω απ' τις λεύκες συντροφιά πουλιά και καπετάνιοι
συλλείτουργο αρχινήσανε με τον καινούργιο Μάη

Τα φύλλα φέγγουνε κεριά στ' αλώνι τής πατρίδας
κι ένας αϊτός από ψηλά διαβάζει το Βαγγέλιο

10. Το νερό     

Του βράχου λιγοστό νερό απ' τη σιωπή αγιασμένο
απ' το καρτέρι του πουλιού τη σκιά της πικροδάφνης

Κρυφά το πίνει η κλεφτουριά και το λαιμό σηκώνει
σαν το σπουργίτι και βλογά τη φτωχομάνα Ελλάδα

Από τη συλλογή Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1973)

[wings]

Γιάννης Ρίτσος & Μίκης Θεοδωράκης, Το κυκλάμινο
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας / δίσκος: 18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1974))

Γιάννης Ρίτσος, Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας

11. Το κυκλάμινο     

Μικρό πουλί τριανταφυλλί δεμένο με κλωστίτσα
με τα σγουρά φτεράκια του στον ήλιο πεταρίζει

Κι αν το τηράξεις μια φορά θα σου χαμογελάσει
κι αν το τηράξεις δυο και τρεις θ' αρχίσεις το τραγούδι

Από τη συλλογή Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1973)

[wings]

Γιάννης Ρίτσος & Μίκης Θεοδωράκης, Λιγνά κορίτσια
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας & Άννα Βίσση / δίσκος: 18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1974))

Γιάννης Ρίτσος, Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας

12. Λιγνά κορίτσια     

Λιγνά κορίτσια στο γιαλό μαζεύουνε τ' αλάτι
σκυφτά πολύ, πικρά πολύ - το πέλαο δεν το βλέπουν

Κ' ένα πανί, λευκό πανί, τους γνέφει στο γαλάζιο
κι απ' το που δεν το αγνάντεψαν μαυρίζει απ' τον καημό του

Από τη συλλογή Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1973)

[wings]

Γιάννης Ρίτσος & Μίκης Θεοδωράκης, Τ' άσπρο ξωκλήσι, Επιτύμβιο, Εδώ το φως, Το χτίσιμο
(Ωδείο Ηρώδου τού Αττικού, Ιούνιος 2009 με τη Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης» και τους: Νένα Βενετσάνου, Καλλιόπη Βέττα, Τεό Λαζάρου, Δημήτρη Μπάση, Αλέξανδρο Χατζή)

Γιάννης Ρίτσος, Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας

13. Τ' άσπρο ξωκλήσι      

Τ' άσπρο ξωκλήσι στην πλαγιά κατάγναντα στον ήλιο
πυροβολεί με το μικρό στενό παράθυρό του

Και την καμπάνα του αψηλά στον πλάτανο δεμένη
την εκουρντίζει ολονυχτίς για του Αη Λαού τη σκόλη

14. Επιτύμβιο      

Το παλικάρι που 'πεσε με ορθή την κεφαλή του
δεν το σκεπάζει η γης ογρή σκουλήκι δεν τ' αγγίζει

Φτερό στη ράχη του ο σταυρός κι όλο χυμάει τ' αψήλου
και σμίγει τους τρανούς αϊτούς και τους χρυσούς αγγέλους

15. Εδώ το φως      

Σε τούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει
μηδέ αλυσίδα στου Ρωμιού και στου αγεριού το πόδι

Εδώ το φως εδώ ο γιαλός χρυσές γαλάζιες γλώσσες
στα βράχια ελάφια πελεκάν τα σίδερα μασάνε

16. Το χτίσιμο     

Το σπίτι αυτό πώς θα χτιστεί τις πόρτες ποιος θα βάλει
που ‘ναι τα χέρια λιγοστά κι ασήκωτες οι πέτρες

Σώπα τα χέρια στη δουλειά τρανεύουν κι αυγαταίνουν
και μην ξεχνάς ολονυχτίς βοηθάν κι οι αποθαμένοι

Από τη συλλογή Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1973)

[wings]

Γιάννης Ρίτσος & Μίκης Θεοδωράκης, Επιτύμβιο
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας / δίσκος: 18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1974))

Γιάννης Ρίτσος, Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας

14. Επιτύμβιο      

Το παλικάρι που 'πεσε με ορθή την κεφαλή του
δεν το σκεπάζει η γης ογρή σκουλήκι δεν τ' αγγίζει

Φτερό στη ράχη του ο σταυρός κι όλο χυμάει τ' αψήλου
και σμίγει τους τρανούς αϊτούς και τους χρυσούς αγγέλους

Από τη συλλογή Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1973)

[wings]

Γιάννης Ρίτσος & Μίκης Θεοδωράκης, Εδώ το φως
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας / δίσκος: 18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1974))

Γιάννης Ρίτσος, Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας

15. Εδώ το φως      

Σε τούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει
μηδέ αλυσίδα στου Ρωμιού και στου αγεριού το πόδι

Εδώ το φως εδώ ο γιαλός χρυσές γαλάζιες γλώσσες
στα βράχια ελάφια πελεκάν τα σίδερα μασάνε

Από τη συλλογή Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1973)

[wings]

Γιάννης Ρίτσος & Μίκης Θεοδωράκης, Το χτίσιμο
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας / δίσκος: 18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1974))

Γιάννης Ρίτσος, Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας

16. Το χτίσιμο     

Το σπίτι αυτό πώς θα χτιστεί τις πόρτες ποιος θα βάλει
που 'ναι τα χέρια λιγοστά κι ασήκωτες οι πέτρες

Σώπα τα χέρια στη δουλειά τρανεύουν κι αυγαταίνουν
και μην ξεχνάς ολονυχτίς βοηθάν κι οι αποθαμένοι

Από τη συλλογή Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1973)

[wings]

Γιάννης Ρίτσος & Μίκης Θεοδωράκης, Ο ταμένος
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας / δίσκος: 18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1974))

Γιάννης Ρίτσος, Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας

17. Ο ταμένος      

Εδώ σωπαίνουν τα πουλιά σωπαίνουν κι οι καμπάνες
σωπαίνει κι ο πικρός Ρωμιός μαζί με τους νεκρούς του

Και άπα στην πέτρα τής σιωπής τα νύχια του ακονίζει
μονάχος κι αβοήθητος της λευτεριάς ταμένος

Από τη συλλογή Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1973)

[wings]

Γιάννης Ρίτσος & Μίκης Θεοδωράκης, Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας / δίσκος: 18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1974))

Γιάννης Ρίτσος, Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας

18. Τη ρωμιοσύνη μην την κλαις     

Τη ρωμιοσύνη μην την κλαις εκεί που πάει να σκύψει
με το σουγιά στο κόκκαλο με το λουρί στο σβέρκο

Να τη πετιέται αποξαρχής κι αντρειεύει και θεριεύει
και καμακώνει το θεριό με το καμάκι του ήλιου.

Από τη συλλογή Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1973)

[wings]

Γιάννης Ρίτσος (1909-1990) - Ὁ ποιητὴς τῆς Ῥωμηοσύνης



Τεράστιο σὲ ποσότητα καὶ πολὺ σημαντικό σε ποιότητα εἶναι τὸ ἔργο τοῦ μεγάλου μας ποιητῆ Γιάννη Ρίτσου. Θεωρεῖται ἕνας ἀπὸ τοὺς καλύτερους ἐκπροσώπους τῆς νεότερης ἑλληνικῆς ποίησης. Πάνω ἀπὸ ἑκατὸ ποιητικὲς συλλογὲς καὶ συνθέσεις, ἐννέα πεζογραφήματα (μυθιστορήματα τὰ ὀνομάζει), τέσσερα θεατρικά, ὅπως καὶ μελέτες γιὰ ὁμοτέχνους συγκροτοῦν τὸ κύριο σῶμα τοῦ ἔργου του. Πολυάριθμες μεταφράσεις, χρονογραφήματα καὶ ἄλλα δημοσιεύματα συμπληρώνουν τὴν εἰκόνα τοῦ δημιουργοῦ.

Ὅταν σφίγγουν τὸ χέρι, ὁ ἥλιος εἶναι βέβαιος γιὰ τὸν κόσμο
ὅταν χαμογελᾶνε, ἕνα μικρὸ χελιδόνι φεύγει μὲς ἀπ᾿ τ᾿ ἄγρια γένεια τους
ὅταν κοιμοῦνται, δώδεκα ἄστρα πέφτουν ἀπ᾿ τὶς ἄδειες τσέπες τους
ὅταν σκοτώνονται, ἡ ζωὴ τραβάει τὴν ἀνηφόρα μὲ σημαῖες καὶ μὲ ταμποῦρλα.

Πηγή: http://www.phys.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/giannhs_ritsos/index.htm

[wings]

(από το αρχείο Γιώργου και Ηρώς Σγουράκη)

Επίλογος

Έτοιμη λάμπει η πολύχρωμη κ' έμψυχη εικών
και την κρεμάω στης Ελλάδας το μούχλιο ντουβάρι
στη μυωπία την προσφέρω αφελών κριτικών
να κοιταχτούν σιωπηλοί και οι κουτοί και οι βαρβάροι.
Μια κοινωνία που σάπισε στον ξεπεσμό
και που βρωμάει το λεπρό της κορμί σαν ψοφίμι
θα με ίδει εχθρό, μα το στήθος μου εγώ θα κοσμώ
με τις βρισιές της: επαίνους, τη μούντζα της: φήμη".
Οι ποντικοί που κοιμούνται στο φως νηστικοί
θα ξεμυτίσουν για λεία καθώς θα μουχρώνει
μα είναι από μέταλλο ο στίχος μου λάμψη και αλκή
και σπουν τα δόντια τους πάνω του ακόμα και οι χρόνοι.

Από τη συλλογή Τρακτέρ (1930)

[Frederique]

Επιστολή του Γιάννη Ρίτσου προς τον Jacques Lacarrière (16 Σεπτεμβρίου 1972)

Αντιγράφω από το Jacques Lacarrière, «Dictionnaire amoureux de la Grèce», Editions Plon, pages: 443-444

« […]Son pays, Ritsos l’aimait passionnément, je dirai presque religieusement. D’un amour qui allait bien au-delà d’un attachement patriotique.[…]
[επιστολή]

C’est toute l’essence et la substance de la Grèce qu’il aimait, une Grèce sensible et sensuelle où passé et présent sont les deux rives bordant un fleuve unique d’histoire et de légende.[...]»

[crystal]

Γιάννης Ρίτσος, Σάρκινος Λόγος


Μουσική και τραγούδι Ηλίας Στέργιος

Ι.

Τί ὄμορφη ποὺ εἶσαι. Μὲ τρομάζει ἡ ὀμορφιά σου. Σὲ πεινάω. Σὲ διψάω.
Σοῦ δέομαι: Κρύψου, γίνε ἀόρατη γιὰ ὅλους, ὁρατὴ μόνο σ᾿ ἐμένα.
Καλυμένη ἀπ᾿ τὰ μαλλιά ὡς τὰ νύχια τῶν ποδιῶν μὲ σκοτεινὸ διάφανο πέπλο
διάστικτο ἀπ᾿ τοὺς ἀσημένιους στεναγμοὺς ἐαρινῶν φεγγαριῶν.
Οἱ πόροι σου ἐκπέμπουν φωνήεντα, σύμφωνα ἰμερόεντα.
Ἀρθρώνονται ἀπόρρητες λέξεις. Τριανταφυλλιὲς ἐκρήξεις ἀπ᾿ τὴ πράξη τοῦ ἔρωτα.
Τὸ πέπλο σου ὀγκώνεται, λάμπει πάνω ἀπ᾿ τὴ νυχτωμένη πόλη μὲ τὰ ἠμίφωτα μπάρ,
τὰ ναυτικὰ οἰνομαγειρεῖα.
Πράσινοι προβολεῖς φωτίζουνε τὸ διανυκτερεῦον φαρμακεῖο.
Μιὰ γυάλινη σφαῖρα περιστρέφεται γρήγορα δείχνοντας τοπία τῆς ὑδρογείου.
Ὁ μεθυσμένος τρεκλίζει σὲ μία τρικυμία φυσημένη ἀπ᾿ τὴν ἀναπνοὴ τοῦ σώματός σου.
Μὴ φεύγεις. Μὴ φεύγεις. Τόσο ὑλική, τόσο ἄπιαστη.
Ἕνας πέτρινος ταῦρος πηδάει ἀπ᾿ τὸ ἀέτωμα στὰ ξερὰ χόρτα.
Μιὰ γυμνὴ γυναῖκα ἀνεβαίνει τὴ ξύλινη σκάλα κρατώντας μιὰ λεκάνη μὲ ζεστὸ νερό.
Ὁ ἀτμὸς τῆς κρύβει τὸ πρόσωπο.
Ψηλὰ στὸν ἀέρα ἕνα ἀνιχνευτικὸ ἑλικόπτερο βομβίζει σὲ ἀόριστα σημεῖα.
Φυλάξου. Ἐσένα ζητοῦν. Κρύψου βαθύτερα στὰ χέρια μου.
Τὸ τρίχωμα τῆς κόκκινης κουβέρτας ποὺ μᾶς σκέπει, διαρκῶς μεγαλώνει.
Γίνεται μία ἔγκυος ἀρκούδα ἡ κουβέρτα.
Κάτω ἀπὸ τὴ κόκκινη ἀρκούδα ἐρωτευόμαστε ἀπέραντα,
πέρα ἀπ᾿ τὸ χρόνο κι ἀπ᾿ τὸ θάνατο πέρα, σὲ μιὰ μοναχικὴ παγκόσμιαν ἕνωση.
Τί ὄμορφη ποὺ εἶσαι. Ἡ ὀμορφιά σου μὲ τρομάζει.
Καὶ σὲ πεινάω. Καὶ σὲ διψάω. Καὶ σοῦ δέομαι: Κρύψου.

Ἀθήνα 18.11.80

Από τη συλλογή Τα ερωτικά (1981)

Πηγή: Γιάννης Ρίτσος - Τα ερωτικά