Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης (1908-1993)

Γεννήθηκε το 1909 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Φαρμακευτική και Εφηρμοσμένη Οπτική στα Πανεπιστήμια Στρασβούργου και Παρισίων. Εργάστηκε στη Θεσσαλονίκη ως φαρμακοποιός και, συνταξιούχος, ως ιατρικός επισκέπτης. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα τον Απρίλιο του 1935 με το πεζογράφημα «Άνοιξη» (περιοδικό «Μακεδονικές Ημέρες») με το ψευδώνυμο Σταυράκιος Κοσμάς και ως ποιητής, με το ίδιο ψευδώνυμο, με το ποίημα «Η γυναίκα που προπονείται στο κολύμπημα» (περιοδικό «Το 3ο μάτι», τεύχος 1) τον Οκτώβριο του 1935. Συνεργάστηκε με πολλά περιοδικά και εφημερίδες, υπήρξε ένα από τα δύο ιδρυτικά μέλη της εκδοτικής ομάδας του περιοδικού «Κοχλίας» και κράτησε τη στήλη της κριτικής των εικαστικών τεχνών στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Το Φύλλο του Λαού». Επίσης, μετέφρασε πολλά λογοτεχνικά και εκκλησιαστικά κείμενα Ελλήνων και ξένων συγγραφέων. Ως ζωγράφος παρουσίασε έργα του σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη το 1993.

Ιστοσελίδα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου για τον Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη θα βρείτε στη διεύθυνση: http://pentzikis.ekebi.gr/.

[Πηγή για το βιογραφικό: Η ελληνική ποίηση: Νεωτεριστικοί ποιητές του μεσοπολέμου του Αλέξανδρου Αργυρίου (εκδ. Σοκόλη, τόμος Δ', Αθήνα, 2000)]

Ποιητικές συλλογές:
«Εικόνες», Τυπογραφία Γ. Κ. Κρομμύδα, Αθήνα, 1944
«Ανακομιδή» (εξώφυλλο: Ν. Γ. Πεντζίκης), ανάτυπο από το περιοδικό Διαγώνιος, 1961
«Παλαιότερα ποιήματα και νεώτερα πεζά» (εξώφυλλο, οπισθόφυλλο: Ν. Γ. Πεντζίκης), Θεσσαλονίκη, 1980
«Ποιήματα (παλαιοντολογικά)» (εξώφυλλο, οπισθόφυλλο: Ν. Γ. Πεντζίκης), εκδ. ΑΣΕ, Θεσσαλονίκη, 1988
«Γραφή Κατοχής» (το ανέκδοτο «Χειρόγραφο 1943» μαζί με άλλα συναφή και παρεμφερή κείμενα), εκδ. Άγρα, Αθήνα 2008

[Πηγή για τη φωτογραφία και την εργογραφία: ΕΚΕΒΙ]

Ανθολογημένα ποιήματα:

Κριτικές & εκδηλώσεις για το έργο του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη:

Έγραψαν για τον Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη:

[ Επιστροφή στο ευρετήριο της ανθολογίας «Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα» ]

wings

Από τη Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης, ένας πίνακας του Ν. Γ. Πεντζίκη με θέμα την Άνω Πόλη:

Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη: «Σπίτι στην Πάνω Πόλη», τέμπερα (Δημοτική Πινακοθήκη).

Θεσσαλονίκη 2.300 χρόνια, Δήμος Θεσσαλονίκης
Πηγή: http://www.thessalonikicity.gr/eikones/HThessalonikitistexnis-Zografiki-15.htm

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Η βροχή

Όπως ο άνεμος που φέρνει νερό, γέρνει το πλοίο με τα ιστία
απ’ τη μια μπάντα, και περνούν κάτω απ’ την εύδρομη τρόπιδα,
και σκαμπανεβάζουν το κύτος τα πολυκέφαλα κύματα
το ξεφύλλισμα κάποιων αναμνηστικών,
έγειρε την ύπαρξή μου ολόκληρη στη νοσταλγία.

Όπως είναι η βροχή, θέλω να προσδιορίσω,
όταν οι χοντρές στάλες χτυπούν
το ξανθό θερινό χώμα και μεταλλάσσουν την ουσία του
και σηκώνουν τη μυρωδιά.

Όπως είναι η θερινή βροχή, όταν συρτά περνά πάνω στα φύλλα
των δέντρων κι απ’ ανατρίχιασμα κυματίζει
το στρόγγυλο σχήμα τους.

Γιατί το πρόσωπό σου που ζητώ είναι όπως η βροχή η άφθονη,
και τα πράσινα μάτια σου όπως το χρώμα του καιρού, το βαρύ.
Κλεισμένος στην κάμαρη την άγευστη βροχή ακούω να χτυπά
το παράθυρο της μοναξιάς μου.
Γλυκύτατη βροχή, πλούσια σ’ όλον τον τόπο.

(Εφημερίδα «Νέα Αλήθεια» Θεσσαλονίκης, 1938)

Από τη συλλογή Ποιήματα (Παλαιοντολογικά) (1988)

banned

Αυτό είναι, κατά τη γνώμη μου, ένα εξαιρετικό ποίημα, ίσως το καλύτερο του Πεντζίκη. Ιδίως η πρώτη εικόνα είναι εκπληκτική. Καθόλου παλαιοντολογικό. Σημερινό, αυριανό, παντοτινό.

wings

Ναι, είναι ωραίο ποίημα. Έχει πολύ ζωντανές και δυνατές εικόνες. Ο ζωγράφος Πεντζίκης θαρρώ πως παρεμβαίνει πολλές φορές στα γραπτά του ποιητή.

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Πουλιά του νερού

Ολόκληρης της γαμήλιας μαρμαρωμένης πομπής,
τους άγονους λίθους η βροχή χλώρανε με ελπίδες.
Αναστημένη στο ποτάμι πάει η πεντάμορφ’ η νύμφη.
Τα μάτια της πέρ’ από τα δάκρυα τα ταξίδευ’ η ροή.

Σαν ψυχή που γεννιέται κατεβαίνει από ψηλά το νερό.
Γεμίζει γούρνες με καλάμια τριγυρισμένες και χόρτα.
Κατηφοριάζει σκάβοντας ματωμένες πληγές στη γη.
Γάργαρο κυλά της νύμφης πλένοντας τα χέρια.

Το ένα χέρι με τ’ άλλο αποκαθιστούν τη σχέση,
στους μαχαλάδες που το γκρεμισμένο γεφύρι διέζευξε.
Ζωντανή λαχτάρα μέσα στο νερό το χέρι,
σαν φύλλο δέντρου ταξιδεύει νάβρει τ’ όμοιό του,

ανάμεσα σε πολιτείες και ερημιές έως το στόμα,
που φιλά την ανοιχτή έως τ’ αντίπερα θάλασσα,
τη λευκή κραυγή τ’ ουρανού στην ώρα της δοκιμασίας,
που μεταβάλλει σε κοπάδι πουλιά όλο το ψίκι.

(1939)

Από τη συλλογή Ποιήματα (Παλαιοντολογικά) (1988)

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Η διάθεση να χαρίσει ένα κόσμημα

Είμ’ ένας τεχνίτης που κάνει κοσμήματα
στις μεγάλες στιγμές βρίσκουν στολισμό ο λαιμός και τα δάχτυλα.
Θέλω ένα κόσμημα όχι συνηθισμένο.
Περιορίζουν οι κανόνες και το υλικό,
να γίνει το καινούριο που δεν υπήρχε μέχρι τη στιγμή
όχι απλός στολισμός.
Ευχαριστία στο ευγενικότερο πρόσωπο.

Ένα όνειρο που είδα.
Ήταν: η κίνηση που άνεμος γέρνει τον κλώνο του δέντρου.
Ο κορμός άσπρος με σκούρες σειρές από βαθύ βυσσινί
το σχήμα από τα φύλλα διπλωμένο
φαίνεται η ανάποδη όψη πιο θαμπή.
Ο τόνος ο χρωματικός μιας λόχμης.
Πράσινο.
Άσπρες κοκκίδες στην άκρη από το πριόνι του φύλλου.
Ο μίσχος του φυτού κίτρινος.

Μια σαύρα με χρώματα ποικίλα,
στέκεται στο φως,
η ουρά, πράσινο, μπλε προς το γκρίζο, περιβάλλει την πέτρα.
Ράχη πράσινη, σειρές από μελιτζανί και καφέ, λέπια.
Κεφάλι όμοιο με ατσαλένια πλεχτή προσωπίδα ιππότη.

Ήχος.
Μια εναλλαγή από βήματα
βήματα μικρού παιδιού στο ξύλινο πάτωμα, όταν κρατιέται
ακόμ’ απ’ το κάθισμα.
Τα στρογγυλωπά ποδαράκια γεμίζουν το ρευστό σχήμα του υποδήματος.
Όλα μαζί, ενωμένα στην απρόσωπη χαρά που αισθανόμουν.

(1936)

Από τη συλλογή Ποιήματα (Παλαιοντολογικά) (1988)

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Εσύ

Τάχα τα χέρια σου λαβωμένα πουλιά,
της ημέρας καθώς κρατούσες την τροφή,
ήταν η ένδειξη, που σου ’δινε πρόσωπο,
μέσα στους ποικίλους ρυθμούς των σπιτιών.

Από τότε που σ’ αντίκρισα στη γωνιά,
προσφιλές του πτωχού ένδυμα ταπεινό,
το γυμνό ευθύ δρόμο ακολουθεί,
όπου σε χάνω, αποζητώντας να σε βρω.

Ανασαίνοντας τη ζωή των ομοίων μου,
στο παρελθόν αντίπερα του γεφυριού,
αποφόρι του πλούτου σπάταλο,
τ’ όνομά σου φυλάγω μυστικό.

Μέσα σ’ έναν θάνατο γυάλινο,
όπου ιδρώνουν της δυστυχίας τα όνειρα,
βλασταίνεις ρίζες μυστικές,
σαν σκοτωμένο ζώο και θεός.

(1944)

Από τη συλλογή Ποιήματα (Παλαιοντολογικά) (1988)

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Ανάμνηση

Ανάμνηση ενός ανθρώπου
στιγμές που σβήσαν με την ευκολία του σχηματισμού τους
δεσμώτες στον κύκλο των περιστατικών.
Ποτέ δεν ενεργούμε περισσότερο ώστε να σταματάμε,
λίγο μπορεί να καταλαγιάζουμε τη δράση μας
απορία για την κατασκευή.
Θάλασσα πέφτει σε κύματα η σταθερότητα
πόση αγωνία ώστε να μας σκεπάσει η διάρκεια
ξεχνούμε την ατομική ονομασία της
κλονισμός της συνέχειας της ζωής
εντυπωμένες ποιότητες της ύλης αναφέρω,
νερά αγαπημένα όραμα της θάλασσας,
αγκαλιά ποταμού μαξιλάρι της λίμνης
δέντρο της βλάστησης, πλάτανος, πράσινο
διάπλαση της γης στα μύχια.
Ουρανού προστασία φωτισμός της Σελήνης
άνεμος που τον διψά η αναπνοή
γνώριμο πλοίο με ξύλα προσάρμοσαν
σώμα ανθρώπου ράχη και πρόσωπο.

Χρωματιστές κορδέλες που πλέκονται στα μαλλιά
πράσινο και καφετί, μαβί και κίτρινο
πηγή προσκυνήματος, προσευχή στην εικόνα.

(1940)

Από τη συλλογή Ποιήματα (Παλαιοντολογικά) (1988)

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Το ναυάγιο

(Λόγια ενός μονόλογου)

Πρέπει να βρούμε τον τρόπο να επιμείνουμε στη ζωή,
να μην περιμένουμε να προσφερθεί η ευγενικιά πολιτισμένη
βοήθεια. Ψέμα είναι. Δε μπορούμε να βασιστούμε παρά
στη δικιά μας μόνο την αρετή. Ποια όμως δύναμη απομένει
όταν το πλοίο από την κούραση έχει βυθιστεί.

Σταχτής, μαβής ουρανός πέφτει
στην πράσινη, κίτρινη θάλασσα πάνω
και η στεριά που αποκόβει
τη φορά των κυμάτων με τον άσπρο αφρό
ούτε απόμακρα δεν φαίνεται σα σύνορο γαλάζιο.

Όταν χωρίσει η ξασπρισμένη μαβιά λωρίδα
της δεύτερης αυγής που παραδέρνουμε στο σκοτεινό στερέωμα
ελπίδα δεν απομένει καμιά.
Όμως για τη ζωή δεν πρέπει να μιλάμε
δεν μας είναι άλλο για να διαλέξουμε
αν η ελπίδα δεν υπάρχει, η θέληση είναι η ζωή
πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να επιμείνουμε στη ζωή.

Είναι ένας ναυαγός που συλλογίζεται: Πολύ τον βασανίζει το
ρύπος, από τα βρόμικα νερά, που πέφτει απάνω του.

(1939)

Από τη συλλογή Ποιήματα (Παλαιοντολογικά) (1988)

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Εις έν αγίασμα

Ο θάνατος δεν είναι το τέλος της ύπαρξης
τέλος της ύπαρξης βλέπει μόνο η εντροπή,
αυτή κρατά όλη την έννοια της αμαρτίας της αρχικής,
της αιτίας της αποβολής μας από τον παράδεισο.

Δεν ήθελα να πιστέψω στον άλλο κόσμο, όπου αδώνια
ίαμα ρέει πρόσχαρο, καθάριο, πλούσιο το νερό.
Δεν ήθελα την οδό της συνάντησης, όπου το ένα
το χέρι τείνεται σε χειραψία και βρίσκει τ’ άλλο.

Έτσι βλέποντας το τέλος των πάντων εγγύς
έλεγα ότι πεθαίνω, αλλά, μάλλον ντρεπόμουνα,
που ενώ έν’ άξιο μάτι μ’ έβλεπε, δεν άφηνα
με το νερό η βρύση να ποτίσει τη βλάστηση.

Έτσι, όσο κι αν προσπαθούσα, παγώνοντας τα νερά,
τα φυσικά να μιμηθώ φύλλα, πάντα ήμουν βρόμικος,
ο χρόνος μέρα με τη μέρα μέσα μου, σώριαζε
πράγματα, που δεν ήξερα πώς να τ’ αποβάλλω.

Αυτή ’ναι η ουσία της ακαθαρσίας που ντρεπόμαστε.
Ούτε τώρα μιλώ, αλλά τ’ ακούω εύγλωττα τη σιωπή μου
με τη μετακίνηση τριγύρω από το σώμα μου,
των νερών της πηγής όπου βυθίζομαι.

Αγίασμα Χριστιανικό, αρχαίας Νύμφης επώνυμο,
στους δαιδαλώδεις δρόμους της χώρας καταμεσής,
χάρις σου ανακτώ την υγεία μου την ψυχική,
μετ’ έναν θάνατο εικονικό, διώχνοντας την ντροπή.

(12 Μαρτίου 1951)

Από τη συλλογή Ποιήματα (Παλαιοντολογικά) (1988)

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης: Πετάει; Πετάει;

Στο μπράτσο της εύσωμης μάνας
έβοσκε το δάχτυλο του τυφλού παιδιού
πεντάμορφη περνούσε στην παραλία
γεμάτη πόθο υπάρξεως μορφή
πηγαίνει το παιδί να πλύνει τα μάτια του
μια πόλη στα σκούρα στίγματα στο μωσαϊκό πλακάκι
χαρτογράφηση επακριβής τετρακοσίων χιλιάδων
ο κάθετος δρόμος από τις πλαγιές των λόφων
μόνο κατ’ όνομα συνεχίζει προς τη θάλασσα
πέρ’ απ’ τα σπίτια στη διασταύρωση και το μανάβικο
άνεμος αγριεμένος το πρόσωπο του παππού
υπομονή τα γυαλιά της κόρης που ψένει καφέ
αχτένιστα παραθυρόφυλλα τζάμια με μπαλώματα
μ’ ένα βουνό στο μέτωπο νύχτα χτυπά τη θύρα
κάγκελα παντού για τις κατοικίες εμπόδια
η μεγάλη αυτοκράτειρα αρνιέται ν’ ανοίξει
ώρ’ ακατάλληλη ρολά κατεβασμένα πόρτες μ’ αμπάρα
δεν βρίσκεις πάπλωμα ν’ αγοράσεις ή ρούχο
φυλάν οι πυροσβέστες αίμα να μη χυθεί
τη μάνα της η υδρορρόη βαρυπενθεί
δεν βλέπει πού πάει δεξιά ζερβά και κινδυνεύει
σκύβει στη σούπα της νεροποντής με τα πτώματα
«δεν μπορώ να ’ρθω», έλεγε, «πονάν στα χαλίκια τα πόδια μου»
με τους παράδες του ο εχτρός μάς κόβει την όρεξη
το ψωμί το ζυμαράκι ένα όμορφο παιδάκι
έσφαξ’ ο χασάπης και γεμίσαν λαβωμένους
λαβωμένους πληγωμένους στην καρδιά πετυχημένους
γνώση των βασάνων της καρδιάς η καρδιολογία
ρομαντική οδός μ’ αγριοτριανταφυλλιές η αορτή
τα στεφανιαία πλάτωμα με πλούσια σπίτια
τον κυνηγούσ’ η φαντασία του κι έτρεχε κωμικά
του Καραγκιόζη πρόγραμμα να γελά ο ντουνιάς
χτυπά η καμπάνα του σκολιού «εμπρός»
«εδώ σας παρακαλώ εγκαταστάθηκαν οι νεόνυμφοι;»
πόσα ακόμα έχει να πει ο δικηγόρος
ο γιατρός ή ο εφευρέτης αστροφυσικός;
δεξιά κι αριστερά εμπόδια «που πάμε;»
ήταν τόσ’ όμορφη με την ελιά στο μάγουλο
«όχι δεν έχω παράπονα για το σύζυγό μου πως μ’ απατά»
το τυφλό παιδί ονειρεύεται κήπους
πέρα στην άλλη άκρη βγαίνει ένα ζαρκάδι από το σπίτι
το σπίτι κόκκινο όχι αίμα μήτε φωτιά
σύννεφο αγάπης γεφυρώνει δύση κι ανατολή
πίσ’ από τον Χορτιάτη προβάλλει το φεγγάρι ολόγιομο
λιβάδι καταπράσινο πέρ’ απ’ το εμπόδιο των σπιτιών
βόσκοντας ρωτάει το δάχτυλο ποιο πετά
πετάει πετάει το πουλί πετάει το φεγγάρι
πετάν τα σπίτια και τα μαγαζιά κι οι δρόμοι
η οικογένεια βρίσκεται στη συνέχεια
φέρνει το πουλί φέρνει το φεγγάρι τα μάτια στον τυφλό
τρώνε στο παραθαλάσσιο και παν με τη βάρκα περίπατο.

(1958)

Από τη συλλογή Ανακομιδή (1961)

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Σκόρπια φύλλα

Σκόρπια φύλλα του φθινόπωρου
οι αγρότες για τη σπορά περιμέναν βροχή
ο άνεμος κλωθογύριζε ανοίγοντας τα επουράνια
«ποια οδό ακολουθούν τα κίτρινα φύλλα που πέφτουν;»
αντίθετο δρόμο παίρνοντας ο απόστολος των εθνών
από Νεαπόλεως της νυν Καβάλας
Προς Θεσσαλονικείς Α' Επιστολής το ανάγνωσμα
ου θέλω υμάς αγνοείν περί των κεκοιμημένων
ίνα μη λυπήσθε καθώς και οι λοιποί
ψηλό σαν τηλόπτης φάρος το καμπαναριό
καμπύλ’ ανοίγματα προς όλα τα σημεία του ορίζοντα
ότι είναι και δεν είναι σειρά συμπτώσεων
στο περιβόλι τάφοι με σταυρούς
κατάντικρυ η φωτιά κατάτρωγε το καράβι
πέθανε η πολυαγαπημένη μάνα του
έξ’ απ’ την ξύλινη θύρα καθόταν και περίμενε το κορίτσι
όπως κάθονται απάνω στ’ άνθη οι πεταλούδες
μια ωραία πεταλούδα κι έν’ άδειο γραμματοκιβώτιο
ενώ οι πόρτες ήταν κλειστές
νύχτα ερχόταν και τον έβρισκε
στον μυχό του κόλπου όπου εκβάλλει η ενδοχώρα
στο αναπεπταμένο πέλαγος που κατάπιε τον πατέρα
όταν δε μπόρεσε να καταλάβει τις κινήσεις του γιου του
ότι το πένθος σημαίνει νίκη και τρανή χαρά
έρχεται να φορτώσει σιτάρι στην αποβάθρα
και σχολιάζουν το θέαμα οι γνωστικοί
ερμηνευτές του ζωντανού ονείρου δακτυλοδεικτούν
πίσω ταφόπετρες με μάτια το χωριό
με αναστήματα υψηλά πλούσια βλάστηση το σκιάζει
ανάμεσα στις υπερκείμενες στέγες των φυλλωμάτων
και στους υπόροφους θάμνους ανέρπει μνήμη
αφοσίωσις και πίστη θερμή ο κισσός
όπως ακριβώς ήσουν και ήταν
κάτω από την επιφάνεια κάνοντας βουτιά
όπου τα πλοία του Μαρδονίου εναυάγησαν
αλλά ξέρουμε ασφαλώς πως ο θησαυρός διεσώθη
στις θαλασσοσπηλιές όπου οι φώκιες μοιρολογούν
στου αγιώνυμου Όρους τους βράχους τους κρυσταλλώδεις
αρωγή σε όποιον τεκταίνεται μεγάλα και πολλά
τον ήλιο που βυθά στη λεκάνη της μάνας του
και θρηνούν όσοι τον πίστεψαν γιατί σβήνει
άλλη δυνατότητα προσφέροντας εκ των υγρών εγκάτων
να μας πας στην ξενιτειά
να μας πας στα πέρα μέρη
φύσα θάλασσα πλατιά
φύσ’ αγέρι, φύσ’ αγέρι.

(1958)

Από τη συλλογή Ανακομιδή (1961)

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Παράλιες σκέψεις

Οι σκέψεις μας είναι ζώντες ιχθείς
επάργυροι σελαγισμοί στα υγρά κέλευθα
τα μητρικά νερά της βύθιας εγκατακρημνίσεως μαζεύονται
τα ψάρια κατ’ οριζόντιον έννοια σιωπηλές εκφράσεις
στην προκυμαία οι νεαρές μητέρες συνηθίζουν
να βγαίνουν με τ’ αμαξάκια των μωρών
σε όλο το μήκος με τα φανάρια και τους πάγκους
εικόνα ηθογραφική με πωλητάς ξηρών καρπών
«μην απομακρύνεσαι πολύ» φωνάζουν οι γονείς
το παιδί με ποδηλατάκι κάνει βόλτες
νεαρά κορίτσια σαν λουλούδια και αγόρια ερωτεύονται
ύστερ’ απ’ απουσία πολλών ετών ο κύριος καθηγητής
δυσκολεύεται με τα καθημερινά να επανασυνδεθεί
δε μπορεί να δικαιολογήσει τη διακοπή των σκέψεων
σχεδόν φοβάται πως η επιστροφή του μπορεί να ’ναι θάνατος
«έπιασε ψύχρα, καιρός να γυρίσουμε σπίτια μας»
λεν θωρακισμένοι με παλτά οι νοικοκύρηδες
φοβούνται μη τυχόν κρυολογήσουν τα παιδιά
αλλά ένα ορφανό ξεγυμνώνεται και για δεκάρες
από το κεφαλόσκαλο της κλίμακος για τις βαρκάδες
κάνει βουτιά και ξαναβγαίνει ανάσκελα στη στρώση
τ’ άγουρο τσουτσουνάκι σαν βρύση αλήθειας κοιτάει τον ουρανό
«πατέρα επουράνιε, δώσε του δύναμη να κάνει βουτιά
ξανά και ξανά για τη δεκάρα του ψωμιού»
οπωσδήποτε θα γυρίσει ο καιρός για βροχή
σύννεφα πάν’ απ’ τα κόκκινα κτήρια του λιμανιού
στάχτες που κρύβουν την στέρεα μορφή της ύλης
γιατί απαιτεί υγρασία η ενσάρκωση των ψυχών
καθώς το βασιλόπουλο βιάστηκε ν’ ανοίξει το καρύδι
η πεντάμορφη που ξεπετάχτηκε γυρεύοντας νερό
επειδή βρισκόντουσαν από βρύση μακριά δεν επέζησε
όλα θα τα παρουσιάσει αλλιώς ο αντίμαχος άνεμος
κρύβοντας τον ήλιο με ασκιά νερού
φέρνοντάς τον ξανά να στεγνώσουν τα ιστιοφόρα
ο κόσμος θα πάρει μια βράση θερμαντική
«γεια σου γυναίκα, τι καλό φαγί μαγείρεψες σήμερα;»
στο σήμερα και τ’ αύριο επεισόδια
ο ήλιος που απλώνει τις ποδάρες του κουρελιάζοντας τα σύννεφα
τα κύματα της θάλασσας που πρασινίζει σαν φρέσκο φύλλο μυγδαλιάς
οι έγνοιες των νοικοκύρηδων και του ορφανού
βαθιά οι τύψεις του κυρίου καθηγητού συνεχίζονται
«τώρα καταλαβαίνω ότι στην ενάλιο πλεύση
δεν υφίσταται μόνο η οριζόντιος έννοια
αποσπώνται από τα ζωόφυτα του βυθού
άνθη καθέτως ανερχόμενα οι μέδουσες
και ο ιππόκαμπος βαδίζει αλογάριαστα
ξαφνικά έξω απ’ το νερό σαλτέρνει το ψάρι
πλουμίδια πλούσια όλα εξυφαίνονται του λόγου
για την φούστα της Παμμακαρίστου Μητέρας»
λαχτάρα του βαποριού που σαλπάρ’ η καμπάνα
ως άρα διά γυναικός ερρύη τα φαύλα, θυμάμαι,
αλλά και διά γυναικός πηγάζει τα κρείττονα, επαναλαμβάνω
εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσών.

(1958)

Από τη συλλογή Ανακομιδή (1961)

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Στους περιπατητές του έρωτα

στο Γιώργη Κιτσόπουλο

Δεν ξέρω αν πρέπει ν’ αρχίσω με τα κορίτσια ή τα σπίτια.
Σ’ ό,τι θέλω να πω τοπογραφία κι αίσθημα καταλήγουν στο θαύμα.
Το θαύμα αισθητοποιεί μορφές απ’ όσες δεν βλέπουμε,
ανοίγοντας τα μάτια μόνο για τα εφήμερα της ανάγκης και μάταια.

Με το σούρουπο η κόρη καθισμένη στην άσπρη πέτρα,
όπου τώρα το καινούριο σπίτι δίχως κουφώματα κι επίχρισμα,
αγαπώντας πολύ, καθώς δε θα ’μενε να παντρευτεί στη γης,
στον ουρανό σαν σύννεφο σκορπούσε πέρ’ απ’ τα πρόσκαιρα.

Για σάς μιλώ εραστές που βγαίνοντας στην ανθισμένη εξοχή,
ακολουθάτε τον δρόμο τον παλιό που η κοινή χρήση εγκατέλειψε.
Σεις ξέρετε πόσο μακριά, πάν’ απ’ όλη της πόλης την έκταση,
μας ταξιδεύει έν’ αρμονικό προς τα γύρω χρώμα εμφάνισης.

Ούτε καν σαν ποιότητα εμφανούς χρώματος, στη μνήμη,
της άλλης κοπέλας της φίλης πώμεινε κι αποκαταστάθηκε,
περισώζεται η πεθαμένη κι αποδίδεται στη σκιά,
η αρχαία επίμονη φήμη για την καλλονή της.

Ούτε καν ο τάφος της με το σταυρό είναι σ’ αυτή τη γη.
Ξενιτεμένη αποχωρίστηκε εντελώς την τακτικιά της θέση,
όπου πολύχρωμα φτωχά χαμόσπιτα και κήποι ανέρπουν,
όπου βαδίζοντας γεμίζετε τις αγκαλιές σας κρίνα.

Ακούστε, στο κάθε χτύπημα πρέπει ν’ αρχίσουμε ν’ ανοίγουμε την πόρτα.
Στοιχειώνει και μένει ακατοίκητο το σπίτι αλλιώς.
Τα θαυμάσια φανερώνονται στα σπλάχνα της γης άμα ανοίγονται.
Αγίων εικόνες σκοτεινές που εις Κύριον απεδήμησαν.

Παρόμοια εικόνα ανευρέθη κάτω απ’ την άσπρη πέτρα,
όταν ησύχασε, απ’ τους μυστηριώδεις νυκτερινούς λιθοβολισμούς
η περιοικία, όπου περιδιαβάζετε αγκαλιασμένοι, με πόθο.
Κρατώντας σαν άπλερο πουλί θερμά το χέρι της αγαπημένης.

(1951)

Από τη συλλογή Ποιήματα (Παλαιοντολογικά) (1988)

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης

wings

Re: Ο ζωγράφος Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Η βροχή (1938)

banned

Re: Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Η βροχή (1938)

wings

Re: Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Η βροχή (1938)

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Πουλιά του νερού

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Η διάθεση να χαρίσει ένα κόσμημα

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Εσύ

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Ανάμνηση

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Το ναυάγιο

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Εις έν αγίασμα

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης: Πετάει; Πετάει;

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Σκόρπια φύλλα

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Παράλιες σκέψεις

wings

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Στους περιπατητές του έρωτα