Αγάπη για την ποίησηΑπό τον
Θάνο ΦωσκαρίνηΓ. Μαρκόπουλος-Κ. Νικολάκης
Ποιήματα που αγαπήσαμε
Από τους ανανεωτές της παράδοσης μέχρι και τη δεύτερη μεταπολεμική γενιάεκδόσεις Εκάτη, σ. 336, 15,68 ευρώ
Εν πρώτοις, χωρίς ουδείς να μας έχει ρωτήσει, ο τίτλος του βιβλίου μάς καθιστά συνένοχους. Διότι ναι μεν μπορεί να σημαίνει ότι εδώ εμπεριέχονται ποιήματα που αρέσουν σε όλους γενικά, αλλά μπορεί να σημαίνει επίσης ότι θεωρείται δεδομένη και η δική μας έγκριση σε όλα όσα μόνοι τους επέλεξαν οι ανθολόγοι. Πώς λοιπόν είναι τόσο βέβαιοι ότι αγαπήσαμε τα ίδια ποιήματα; Για ν' απαντήσει κανείς δεν έχει από το να διατρέξει όλες τις σελίδες του βιβλίου των εκδόσεων Εκάτη. Κι όμως, τελικά δεν θα βρει επαρκείς λόγους για να διαφοροποιηθεί από τους ανθολόγους.
Πρώτα πρώτα γιατί και οι δυο τους είναι χρόνια τώρα φανατικοί αναγνώστες ποιημάτων. Ο Γ. Μαρκόπουλος δεν είναι μόνον ποιητής έξι ποιητικών συλλογών, αλλά και ο έγκυρος μελετητής της ποίησης με δύο βιβλία δοκιμίων του πάνω σε ποιητές της γενιάς του '60. Παραμένει, δε, ένας αδιάλειπτος και απροκατάληπτος αναγνώστης ποιητών ελλήνων και ξένων, παλαιών και νεότερων.
Ο έτερος, ο Κ. Νικολάκης, είναι και ο ίδιος ποιητής, υπεύθυνος των εκδόσεων Εκάτη και ιδιοκτήτης του ομώνυμου βιβλιοπωλείου της 3ης Σεπτεμβρίου. Ανήκει στους παλιούς εκείνους βιβλιοπώλες που διαβάζουν και σήμερα βιβλία και ξέρουν να τα κρίνουν, σε αντίθεση με τους αδαείς πωλητές των σύγχρονων βιβλιοπωλείων. Είναι γνωστό επίσης ότι στον χώρο του βιβλιοπωλείου του φιλοξένησε βραδιές ποίησης, όπου ποιητές αντάλλασσαν απόψεις και διάβαζαν στίχους δικούς τους ή άλλων.
Το βιβλίο αυτό λοιπόν είναι καρπός ταύτισης του γούστου, της αισθητικής, της ευαισθησίας και των αξιολογικών κριτηρίων δύο ανθρώπων της ίδιας γενιάς, με τα ίδια λίγο-πολύ καλλιτεχνικά πιστεύω που κατέχουν από ποίηση.
Επειδή θα ήταν κοινότοπο να δημοσιεύσουν μόνο τα γνωστά ονόματα της ποίησής μας ή μόνο γνωστά σε όλους μας ποιήματα, στη συλλογή τους συμπεριλαμβάνουν (απ' όσο ξέρω για πρώτη φορά με τόση ευρύτητα), άγνωστα ωραία ποιήματα των καταξιωμένων μας ποιητών μαζί με ποιήματα αρκετών αγνοημένων ή και άγνωστων στο ευρύ κοινό ποιητών, ξεκινώντας χρονικά «από τους ανανεωτές της παράδοσης και καταλήγοντας στη δεύτερη μεταπολεμική γενιά».
Ο αναγνώστης συναντά εδώ τους: Α. Αγγελάκη, Κρ. Αθανασούλη, Ορ. Αλεξάκη, Γ. Γαβαλά, Τ. Γαλάτη, Δ. Δούκαρη, Αλ. Ζακυθηνό, Λ. Ζενάκο, Μ. Ζώτο, Λ. Ιερόπαιδα, Ι. Ιωαννίδη, Γ. Καφταντζή, Π. Μηχανικό, Αλ. Μπάρα, Ρ. Μπούμη-Παπά, Τ. Νικηφόρου, Θ. Νικολάου, Γιολ. Πέγκλη, Τ. Σαλαπασίδη, Μ. Σερβάκη, Γ. Σταυρόπουλο, Αλ. Σχινά και Ν. Χάγερ-Μπουφίδη.
Κάποιοι ίσως να μνημονεύονται σε ιστορίες της νεοελληνικής λογοτεχνίας, αλλά δεν είναι εύκολο συλλογές τους να βρεθούν σε βιβλιοπωλεία και το έργο τους δεν έχει ακόμη πραγματικά εκτιμηθεί. Οπως συμβαίνει πάντα με τέτοια εγχειρήματα, θα μπορούσαμε βεβαίως να σημειώσουμε την απουσία άλλων ποιητών, όπως λ.χ. της Βικτ. Θεοδώρου ή της Μ. Δαλμάτη, που έχουν γράψει επίσης ωραία ποιήματα, και είμαι σίγουρος ότι οι ανθολόγοι γνωρίζουν κι εκτιμούν το έργο τους, αλλά μέσα στην πληθώρα τόσων ονομάτων (και των ποιημάτων τους) τους ξέχασαν. Το θέμα μπορεί να αποκατασταθεί σε μια δεύτερη έκδοση. Μας αποζημιώνουν άλλωστε, θυμίζοντάς μας δεκάδες ποιήματα γνωστών αλλά λησμονημένων ποιητών.
Μολονότι ο Γ. Μαρκόπουλος και ο Κ. Νικολάκης υποστηρίζουν ότι το βιβλίο αυτό «δεν κινείται επ' ουδενί στη λογική της γραμματολογίας, δεν είναι ανθολογία, αλλά απλώς είναι ένα κομμάτι από τον ποιητικό κήπο της καρδιάς μας», μας υποβάλλουν έναν οδηγό προσέγγισης της νεότερης ποίησής μας, σωστά και υπεύθυνα, παρουσιάζοντας δείγματα από το μεγάλο τοπίο της νεοελληνικής ποίησης, ενίοτε μάλιστα και ποιητές που αγνοούν όσοι αγαπούν ή ασκούν αυτήν την τέχνη.
Διαβάζοντας το βιβλίο Ποιήματα που αγαπήσαμε καταλήγεις όχι μόνο ν' αγαπήσεις κι εσύ τα ποιήματα αυτά, αλλά και να καταλάβεις πόσο αβάσιμη αποδεικνύεται τελικά η γνώμη των πολλών, τόσο άκριτα διαδεδομένη σήμερα, ότι η καλή ποίηση, ή η μεγάλη ποίηση, είναι δυσπρόσιτη. Κι αυτό διότι η αληθινή Ποίηση και γενικά η Τέχνη ανακαλύπτεται, αρκεί ο αναγνώστης (ο θεατής ή ο ακροατής, αν θεωρήσουμε τα εικαστικά, το θέατρο και τη μουσική ως τέχνες που επίσης εμπεριέχουν ποίηση) να ξέρει πού και με ποιους να την αναζητήσει. Και όσον αφορά την Ποίηση που μας ενδιαφέρει εδώ, δεν έχει παρά να αφεθεί στις σελίδες που έχουν συγκεντρώσει, για να τις μοιραστούν μαζί μας, οι ανθολόγοι.
Πηγή:
εφημερίδα Ελευθεροτυπία (23 Δεκεμβρίου 2009)
